Чатыры апосталы

Альбрэхт Дзюрэр
Чатыры апосталы. 1526
Матэрыял	алейныя фарбы і панэль[d]
Тэхніка	Алей
Памеры	215 × 76 см
Старая пінакатэка, Мюнхен
(інв. 540[1] і 545[1])
Медыяфайлы на Вікісховішчы

«Чатыры апосталы» — карціна нямецкага мастака Альбрэхта Дзюрэра.

Гэты твор меў для мастака велізарнае значэнне. У яго былі ўкладзены ідэі, якія найбольш хвалявалі Дзюрэра і складалі самую сутнасць высокіх этычных уяўленняў майстра пра чалавека, такім, якім ён павінен быць. Карціну Дзюрэр паднёс у дарунак роднаму гораду Нюрнбергу ўвосень 1526 г., і яна знаходзілася ў зале ратушы, дзе вырашаліся самыя важныя справы гарадскога самакіравання. Курфюрст Максіміліян I літаральна сілком вымантачыў яе ў жыхароў горада. Баючыся непаслухацца, яны адправілі яе ў Мюнхен, употай спадзяючыся, што тэкст пісання апосталаў пад імі ў лютэраўскім перакладзе прымусіць Максіміліяна вярнуць карціну назад. Аднак курфюрст загадаў адпілаваць ерэтычны тэкст і адправіць назад рамы. Толькі ў 1922 г. створкі і тэкст былі зноў адноўлены ў аўтарскіх старадаўніх рамах.

Карціна — дыптых — складаецца з дзвюх вертыкальных вузкіх створак, змацаваных паміж сабой. На левай створцы намаляваны апосталы Іаан і Пётр, на правай — Марк і Павел. Апосталы знаходзяцца ў адной прасторы, стаяць на адным поле. Кампазіцыйна яны цесна спаяныя разам. духоўна яны здаюцца абсалютна адзінымі. Іх адрознівае цвёрдая воля і тэмперамент барацьбітоў. Стан духоўнай актыўнасці, інтэнсіўнага разважання не толькі злучае іх, але прымушае выказаць здагадку аб агульнасці інтэлектуальных пошукаў. Выявы апосталаў нясуць у сабе глыбокае філасофска-этычнае ўтрыманне. Дзюрэр стварае іх у надзеі падаць дасканалы прыклад чалавечых характараў і розумаў, накіраваных у высокія сферы духу.

У чатырох апосталах таксама бачылі ўвасабленне асноўных тэмпераментаў — халерычнага, меланхалічнага, сангвінічнага і флегматычнага. Сапраўды, Дзюрэр імкнуўся стварыць розныя тыпы людзей, з іх здольнасцю да актыўнага жыццёвага дзеяння, але нароўні з гэтым і больш усяго яго захапляла мэта стварэння выявы магутнай, духоўна багатай асобы. Карціна «Чатыры апосталы» павінна была ўспрымацца своеасаблівым завяшчаннем вялікага нямецкага мастака-гуманіста сучаснасці і будучым пакаленням.

Пад фігурай Іаана цытата з 2-га пасланні Пятра (2:1):

Былі і лжэпрарокі ў народзе, як і ў вас будуць ілжэнастаўнікі…

• Боргези С. Старая пинакотека: Мюнхен: Альбом. 2003.
• Седова Т. А. Старая пинакотека в Мюнхене. М.: Искусство, 1990