Özbek alfabesi
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Özbek alfabesi, (Özbekçe: oʻzbek alifbosi) Özbek dilinin Arap, Kiril ve Latin harfleri yardımı ile yazımıdır.
Arap alfabesi
[değiştir | kaynağı değiştir]~ 960 - 1928 yılları arasında (Afganistan'da bugüne)
| ا / آ | ب | پ | ت | ث | ج | چ | ح |
| خ | د | ذ | ر | ز | ژ | س | ش |
| ص | ض | ط | ظ | ع | غ | ف | ق |
| ک | گ | ل | م | ن | نگ | و | ۉ |
| هـ | ی | ی | ې |
Latin alfabesi
[değiştir | kaynağı değiştir]1928 - 1940 yılları arasında
| A a | B b | C c | Ç ç | D d | E e | Ə ə | F f |
| G g | Ƣ ƣ | H h | I i | J j | K k | L l | M m |
| N n | Ꞑ ꞑ | O o | Ө ө | P p | Q q | R r | S s |
| Ş ş | T t | U u | V v | X x | Y y | Z z | Ƶ ƶ |
| Ь ь | ' |
1936 yılında Ə ə, Ө ө, Y y, Ь ь harfleri iptal edilmiştir.
Kiril alfabesi
[değiştir | kaynağı değiştir]1940 - 1992 yılları arasında
| А а | Б б | В в | Г г | Д д | Е е | Ё ё | Ж ж |
| З з | И и | Й й | К к | Л л | М м | Н н | О о |
| П п | Р р | С с | Т т | У у | Ф ф | Х х | Ц ц |
| Ч ч | Ш ш | Ъ ъ | Ь ь | Э э | Ю ю | Я я | Ў ў |
| Қ қ | Ғ ғ | Ҳ ҳ |
Çağdaş Latin
[değiştir | kaynağı değiştir]1992 yılından sonra
| A a | B b | D d | E e | F f | G g | H h | I i |
| J j | K k | L l | M m | N n | O o | P p | Q q |
| R r | S s | T t | U u | V v | X x | Y y | Z z |
| Oʻ oʻ | Gʻ gʻ | Sh sh | Ch ch | NG ng |
Eşdeğerlik çizelgesi
[değiştir | kaynağı değiştir]| Diğer alfabe ile karşılaştırma | ||||
|---|---|---|---|---|
| Arap | Latin | Кiril | Çağdaş Latin | IPA |
| ~960 - 1928 (Afganistan'da bugüne) | 1936 - 1940 | 1940 - 1992 | 1992 sonra | |
| ﺍ, ه | Ə ə | А а | A a | [a], [æ] |
| ﺏ | B в | Б б | B b | [b] |
| چ | C c | Ч ч | Ch ch | [ʧ] |
| ﺩ | D d | Д д | D d | [d] |
| ې | E e | Е е | E e | [ɛ] |
| ﻑ | F f | Ф ф | F f | [f] |
| گ | G g | Г г | G g | [ɡ] |
| ﻍ | Ƣ ƣ | Ғ ғ | Gʻ gʻ | [ʁ] |
| ﺡ,ﻩ | H h | Ҳ ҳ | H h | [h] |
| ی | I i | И и | I i | [ɪ] |
| ﺝ, ژ | Ç ç, Ƶ ƶ | Ж ж | J j | [ʤ] |
| ک | K k | К к | K k | [k] |
| ﻕ | Q q | Қ қ | Q q | [q] |
| ﻝ | L l | Л л | L l | [l] |
| ﻡ | M m | М м | M m | [m] |
| ﻥ | N n | Н н | N n | [n] |
| نگ | Ꞑ ꞑ | Ң ң | NG ng | [ŋ], [ŋɡ] |
| ﺍ | A a | О о | O o | [ɒ] |
| ۉ | O o | Ў ў | Oʻ oʻ | [o], [ɵ] |
| پ | P p | П п | P p | [p] |
| ﺭ | R r | Р р | R r | [r] |
| ﺙ,ﺱ,ﺹ | S s | С с | S s | [s] |
| ﺵ | Ş ş | Ш ш | Sh sh | [ʃ] |
| ﺕ,ﻁ | T t | Т т | T t | [t] |
| ﻭ | U u | У у | U u | [u], [ʉ] |
| ﻭ | V v | В в | V v | [v], [w] |
| ﺥ | X x | Х х | X x | [ꭓ] |
| ی | J j | Й й | Y y | [j] |
| ﺫ,ﺯ,ﺽ,ﻅ | Z z | З з | Z z | [z] |
| ء, ع | ' | Ъ ъ | ’ | [ʔ] |
Örnekler
[değiştir | kaynağı değiştir]| Latin | Kiril | Arap | Türkçe |
|---|---|---|---|
| Barcha odamlar erkin, qadr-qimmat va huquqlarda teng boʻlib tugʻiladilar. Ular aql va vijdon sohibidirlar va bir-birlari ila birodarlarcha muomala qilishlari zarur. | Барча одамлар эркин, қадр-қиммат ва ҳуқуқларда тенг бўлиб туғиладилар. Улар ақл ва виждон соҳибидирлар ва бир-бирлари ила биродарларча муомала қилишлари зарур. | برچه آدملر اېرکین، قدر-قیمت و حقوقلرده تېنگ بۉلیب توغیلدیلر. اولر عقل و وجدان صاحبیدیرلر و بیر-بیرلری ایله برادرلرچه معامله قلیشلری ضرور. | Bütün insanlar özgür, haysiyet ve haklar bakımından eşit doğarlar. Akıl ve vicdana sahiptirler ve birbirlerine karşı kardeşlik zihniyeti ile hareket etmelidirler. |