Amerika Birleşik Devletleri-Osmanlı İmparatorluğu ilişkileri

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Osmanlı–ABD ilişkileri

Osmanlı İmparatorluğu
ABD
Diplomatik Misyon
Osmanlı İmparatorluğu Büyükelçiliği, WashingtonAmerika Birleşik Devletleri Büyükelçiliği, Konstantiniye (bugünkü İstanbul)

Osmanlı İmparatorluğu–Amerika Birleşik Devletleri ilişkileri 1780'te başlamıştır.[1]

İlişkilerin tarihi

[değiştir | kaynağı değiştir]

4 Mayıs 1802'de Başkan Thomas Jefferson İzmir'de görev yapması için William Stewart adında bir Pensilvanyalıyı görevlendirdi.[2] Syed Tanvir Wasti wrote in "Ahmed Rüstem Bey ve Bir Devrin Sonu ("Ahmed Rüstem Bey and the End of an Era") makalesinde "Bâb-ı Âli bu mevkiye resmen onay vermemiş ve o da asla resmiyet kazanmamış gibi duruyor" diye yazmıştı.[3]

1800'lerin başlarında ABD, Berberi Savaşları'nda Osmanlı himayesi altındaki Berberi devleterine karşı savaşmıştı.

1831'de ABD, Osmanlı'ya ilk resmen onaylanmış elçisi David Porter'ı göndermiştir.[4] Osmanlı ve ABD'nin birbirlerine temsilcileri bir dönem "orta elçi" (İngilizce: Envoy Extraordinary and Minister Plenipotentiary) seviyesindeydi.[2] Sinan Kuneralp, Osmanlı'nın başta ülkeler arası mesafe sebebiyle bir elçilik açmak için "herhangi bir mantıklı gerekçesi" olmadığını yazdı.[5] Wasti de "Osmanlı tarafında Washington, DC'ye diplomatik elçiler göndermek için gerçekten acele edilmiyordu" diye yazmıştı.[2]

ABD'yi ziyaret eden ilk Osmanlı hükûmet yetkilisi, 1850'de altı ay boyunca oradaki tersaneleri gezen Emin Bey'di.[6] İki Osmanlı yetkilisi ki bunlardan birisi Edouard Blak Bey'di, ABD'nin yükselişini hissetmiş ve 1850'lerde başarısız bir şekilde ABD'yle misyon açılmasını savunmuştu.[5] ABD'deki ilk fahri Osmanlı konsolosluğu Mayıs 1858'de açıldı.

1866'da Osmanlı hariciye nâzırı Mehmed Emin Âli Paşa, o yıl Osmanlı'nın Fransa Büyükelçisi Safvet Paşa'nın bir teklifini inceledikten sonra ABD'de sefarethane açılması teklifini reddetti. Ancak nezâret, ABD konsolosu W.J. Stillman'ın ve diğer Amerikalıların Girit İsyanı (1866-1869) hakkındaki raporlarını yanıltıcı bularak fikrini değiştirdi ve bir karşı görüş bildirmeleri gerektiğine karar verdi. İmparatorluk, ilk daimi ABD elçisini 1867'de göndererek Washington, DC'deki Osmanlı Sefaretini açtı. Osmanlı, kendi diplomatik misyonlarını 1830'larda, ABD'ninkilerden yaklaşık 30 yıl sonra açtığı için Kuneralp'e göre Osmanlı, ABD'ye elçilik açmada "görece geç" kalmıştır.[5]

Blak ilk Washington elçisiydi. Kuneralp'e göre Washington ataması Osmanlı hükûmeti için önemli sayılmıyordu, bu yüzden de bazı yetkililer atamaları reddediyor ve önemli sayılanlar bundan vazgeçiriliyordu. Örnek olarak bu teklifi sırasıyla 1867 ve 1912'de reddeden dönemin Floransa elçisi Rüstem Bey ile Osman Nizami Paşa'yı gösteriyordu.[7] 1877'den ve tam büyükelçilik statüsünün öncesinden başlayarak 9 elçi sefâretin başına geçti ve bu pozisyona toplamda 13 elçi/büyükelçi getirildi.[8]

1904'te Mustafa Şekib Bey Osmanlı'nın ilk ticare ataşe olarak Levanten Armand Guys'yi atanmasıyla ticari ilişkilerin arttırılmasını teklif etti.

1906'da ABD İstanbul'daki temsilini büyükelçilik seviyesine çıkardı.[2]

19. yy sonlarından 1914'e dek Amerikan diplomasisinin en önemli özelliği Osmanlı İmparatorluğu'ndaki yüzlerce Protestan misyoneri korumasıydı.

Ermeni meseleleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

II. Abdülhamid Amerikanların Ermenilere yardım rica etmesinden hoşlanmadı ve sonuç olarak elçi Mustafa Şekib'in ehliyetini sonlandırdı ve misyonu büyükelçilik statüsüne çıkarmamaya karar verdi. Bu yüzden Şekib Bey ehliyetini Başkan'a sunamamıştı. Şekib gündüz vakti uyuyor, personeli ABD yetkilileriyle ilgileniyordu. Kuneralp böylece "işlere yol verildiğini" belirtti.[9]

Filipinler'deki Moro isyanı

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ayrıca bakınız: Filipin-Amerikan Savaşı

1899'da Amerikan Dışişleri Bakanı John Hay, Osmanlı'daki Amerikan Yahudisi elçi Oscar Straus'a II. Abdülhamid'den Filipinler'deki Sulu Sultanlığı'nda yaşayan Müslüman Morolara bir mektup yazmasını rica etme görevi verdi.

Sultan, mektubunda onlardan Amerikan himayesine ve askeri yönetimine tabi olmalarını isteyecekti. Sultan kabul etti ki Mekke aracılığıyla Sulu'ya gönderilecek olan mektubunu da iki Sulu şefinin Sulu'ya teslim etmesinden sonra Sulu müslümanları isyancılara katılmayı reddederek Amerikan egemenliği altına girmeyi kabul ettiler.[10]

Abdülhamid, hilâfet makamını Sulu Sultanına işgalci Amerikanlara direnmemeyi ve onlarla savaşmamayı emretmek için kullanmıştı.[11] Başkan McKinley, 1899 Aralık'ında 56. Kongre'nin ilk oturumunda yaptığı konuşmasında Sulu Morolarının yatıştırılmasındaki Osmanlı rolünden hiç bahsetmemişti, çünkü Sulu Sultanı'yla yapılan anlaşma 18 Aralık'a kadar Senato'ya sulumayacaktı.[12] Sulu'nun ümmetçi ideolojisine rağmen Straus'un Batı ve Müslümanlar arasındaki düşmanlıklardan kaçınma isteğini hemen kabul etmişti.[13] Sulu Sultanı'nı iknâ eden Osmanlı Sultanı olmuştu.[14]

John P. Finley şöyle yazmıştır;

"Bu gerçeklere gereken önemi verdikten sonra Sultan, Halife sıfatıyla Filipin Adaları'ndaki Müslümanlara Amerikalılarla herhangi bir düşmalığa girmeyi yasaklayan ve bu vesileyle Amerika yönetimi altında dinlerine hiçbir şekilde karışılmasına müsaade edilmeyeceğini söyleyen bir mesaj yaymıştır. Morolar bundan başka bir şey istemedikleri için Filipin isyanı sırasında Aguinaldo'nun ajanları tarafından yapılan tüm önermeleri reddetmişlerdir. Başkan McKinley yaptığı muazzam iş sebebiyle Mr. Straus'a şahsi bir teşekkür mektubu yollamış ve onun başarısı sayesinde Birleşik Devletler'in sahada en az yirmi bin taburu kurtardığını söylemiştir. Eğer okur, bunun adamlar ve milyon dolarlar bazında ne anlama geldiğini göz önüne almak için duraklarsa, kutsal savaşı engelleyen bu harika diplomasi eserine hayranlık duyacaktır."[15][16][17]

Müslümanlar emre itaat etti.[18]

1904'te Amerikalılarla Moro Müslümanları arasında Moro İsyanı patlak verdi. ABD, Moro kadın ve çocuklarına karşı Moro Krateri Katliamı gibi mezalimlerde bulundu.

Jön Türk Devrimi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Jön Türk Devrimi 1908'de II. Abdülhamid'i tahttan indirerek ABD'ye daha yakın yetkilileri onun yerine getirdi.[9] Washington'daki Osmanlı Sefaret 1909'da büyükelçilik tayin edildi[2] ve ona ikinci sınıf kıdem verildi; o zamanlar Osmanlı İmparatorluğu büyükelçiliklerine önemine göre kıdem veriyordu.[19]

William Howard Taft'ın başkanlığı sırasındaki Amerikan stratejisi askeri mücadelelerden ziyade ticari işlere girmekti ki bu politikaya Dolar Diplomasisi deniyordu. Bu, ABD büyükelçisi Oscar Straus'un muhalefeti ve Amerikan rekabeti görmek istemeyen yerleşik Avrupalı güçlerin baskıları karşısında Türklerin gösterdiği kararsızlık yüzünden Osmanlı İmparatorluğu'nda başarısız oldu. Amerikan ticareti küçük bir etmen kaldı.[20]

I. Dünya Savaşı ve Ermeni Kırımı

[değiştir | kaynağı değiştir]

1916'ya dek, I. Dünya Savaşı boyunca Henry Morgenthau, Sr. Osmanlı'daki ABD büyükelçisiydi. Morgenthau, iktidardaki Üç Paşalar'ı Ermeni Kırımı sebebiyle eleştiriyor ve Ermeniler için yardım almaya çalışıyordu. Halep konsolosu Jesse B. Jackson da Ermenilere yardım etti. Morgenthau'nun yerine Abram Isaac Elkus geldi ve 1916-17'de hizmet verdi.

4 Nisan 1917'de ABD, Almanya'ya savaş ilan etti. 20 Nisan 1917'de de Osmanlı ABD'yle diplomatik ilişkilerini kesti. ABD asla Osmanlı'ya savaş ilân etmedi. 1927'de Osmanlı İmparatorluğu'nun mirasçısı olan Türkiye'yle normal diplomatik ilişkiler yeniden kuruldu.[21]

Diplomatik misyonlar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Osmanlı'daki ABD diplomatik misyonları:

  • İstanbul – Sefarethane/Büyükelçilik
  • Halep[22]
    • Konsolos: Jesse B. Jackson
  • Beyrut[22]
  • Bursa[22]
  • Harput (bugünkü Elazığ)
    • 1 Ocak 1901'de konsolosluk görevinde Dr. Thomas H. Norton ile başladı;[23] ABD diplomatik ağını yeni yeni geliştirdiği için uluslararası ilişkilerde daha önce hiç deneyimi olmayan bu kişi atanmıştı.[24] Konsolosluk, misyonerlere yardım için kurulmuştu. Osmanlı Dahili Emniyet Nezâreti ona bir teskire (seyahat izni) vermişti, ama Hariciye Nezâreti başta konsolosluğu tanımayı reddetti. Bina üç katlıydı, bir duvarı ve dut ağaçlarıyla dolu bir bahçesi vardı. Leslie A. Davis 1914'te Harput konsolosu oldu; Davis bu görevi "dünyadaki en ücra ve erişilmezlerinden biri" olarak tanımladı.[25] Davis, Ermeni Kırımı'na şahit oldu.[26] Davis, konsolosluk binasında 20 kadar Ermeniyi sakladı. Görevi, 1917'de Osmanlı-ABD ilişkilerinin kesilmesiyle sonlandı.
  • Kudüs[22]
  • Mersin[22]
  • Samsun[22]
  • Smirni (bugünkü İzmir)[22]

Osmanlı'nın ABD'ye misyonları:

  • Washington (Büyükelçilik) – "İkinci sınıf büyükelçilik" olarak sınıflandırılmıştı.[19]
  • New York (Başkonsolosluk)
    • 1880'lerden sonra Osmanlı karşıtı eylemleri izlemek amacıyla kuruldu. Eskiden sadece fahri konsolosluğu olan New York, Osmanlı'dan giderek daha fazla göç alıyordu. Omsnalı sefiri Aleksander Mavroyeni tam bir başkonsolosluk açılmasını savunmaktaydı ve daha sonra Omsnalı için New York'un Washington, DC'den daha büyük diplomatik önemi olduğunu savunarak Osmanlı hükûmetinden New York'ta bir viskonsül açılmasını istedi. New York'taki konsolosluklar Washington'dakilerle güç mücadelesine girmeye başladı.[27] Kuneralp, New York başkonsolosu Refet Bey ve şahsi Washington elçisi Yusuf Ziya Paşa arasındaki mücadelenın "neredeyse epik boyutlar aldığını" yazmıştır.[28]
  • Boston (Başkonsolosluk)

ABD'deki fahri Osmanlı konsoloslukları:

  • Baltimore
    • William Grange fahri konsolosluk yaptı, (Blak tarafından seçilmişti).[27]
  • Boston (sonra yerine bir büyükelçilik geldi)
    • Joseph Yazidiji, bir Osmanlı vatandaşı, fahri konsolostu.[27]
  • Chicago[27]
  • New Orleans
    • J. O. Nixon fahri konsolostu, (Blak tarafından seçilmişti)[27]
  • New York[27] (sonra yerine bir büyükelçilik geldi)
  • Philadelphia[27]
  • San Francisco[27]
  • Washington DC/Baltimore (sonra yerine bir sefarethane/büyükelçilik geldi)
    • George Porter, Mayıs 1858'de Washington, DC ve Baltimore'da fahri konsolos oldu.[27]

ABD'ye gönderilen Osmanlı elçi ve büyükelçileri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Osmanlı hükûmeti, I. Dünya Savaşı başladıktan sonra misyona Hüseyin Bey adlı bir maslahatgüzarla devam etmeyi seçti. Bu atama da 1917'de diplomatik ilişkilerin kesilmesiyle sona erdi.[29]

Kuneralp'a göre bu yetkililer "ilginç kişiliklerdi" ama aralarında "bir Wellington Koo" yoktu ve Osmanlı hükûmeti bu elçiliği önemli görmediği için "diplomatik kariyerlerinde sivrilmediler.[30] Başkatip Sıtkı Bey'in karısı Madame Bey'in de Amerikan sosyal hayatına katılması sebebiyle aslında ABD'deki Osmanlı diplomasi camiasındaki en bilindik kişi olduğunu da ayrıca söylemiştir.[29]

Osmanlı İmparatorluğu'na Amerkalı büyükelçiler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Maslahatgüzar:

  • George W. Erving (1831 öncesi)
  • David Porter (13 Eylül 1831 - 23 Mayıs 1840)

Mukim Elçi:

  • David Porter (23 Mayıs 1840 - 3 Mart 1843)
  • Dabney Smith Carr (29 Şubat 1844 - 20 Ekim 1849)
  • George Perkins Marsh (11 Mart 1850 - 19 Aralık 1853)
  • Carroll Spence (9 Şubat 1854 - 12 Aralık 1857)
  • James Williams (27 Mayıs 1858 - 25 Mayıs 1861)
  • Edward Joy Morris (22 Ekim 1861 - 25 Ekim 1870)
  • Wayne MacVeagh (25 Ekim 1870 - 10 Haziran 1871)
  • George H. Boker (25 Mart 1872 - 1 Mayıs 1875)
  • Horace Maynard (12 Haziran 1875 - 15 Temmuz 1880)
  • James Longstreet (14 Aralık 1880 - 29 Nisan 1881)
  • Lewis Wallace (6 Eylül 1881 - 4 Eylül 1882)

Orta Elçi:

  • Lewis Wallace (4 Eylül 1882 - 15 Mayıs 1885)
  • Samuel S.Cox (25 Ağustos 1885 - 14 Eylül 1886)
  • Oscar S. Straus (1 Temmuz 1887 - 16 Haziran 1889)
  • Solomon Hirsch (28 Aralık 1889 - 16 Haziran 1892)[31]
  • David P. Thompson (11 Ocak 1893 - 1 Mayıs 1893)
  • Alexander W. Terrell (7 Temmuz 1893 - 15 Haziran 1897)
  • James Burrill Angell (3 Eylül 1897 - 13 Ağustos 1898)
  • Oscar S. Straus (15 Ekim 1898 - 20 Aralık 1899)
  • John GA Leishman (29 Mart 1901 - 5 Ekim 1906)

Olağanüstü ve Tam Yetkili Büyükelçi:

  • John GA Leishman (5 Ekim 1906 - 10 Haziran 1909)
  • Oscar S. Straus (4 Ekim 1909 - 3 Eylül 1910)
  • William Woodville Rockhill (28 Ağustos 1911 - 20 Kasım 1913)
  • Henry Morgenthau, Sr (11 Aralık 1913 - 1 Şubat 1916)
  • Avram I.Elkus (2 Ekim 1916 - 20 Nisan 1917)

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Andrew C. A. Jampoler, Embassy to the Eastern Courts: America's Secret First Pivot Toward Asia, 1832-37 (Annapolis: Naval Institute, 2015. xvi, 236 pp.
  2. ^ a b c d e f Syed Tanvir Wasti (2012). "Ahmed Rüstem Bey and the End of an Era". Middle Eastern Studies. 48 (5): 781-796. 
  3. ^ Syed Tanvir Wasti (2012). "Ahmed Rüstem Bey and the End of an Era". Middle Eastern Studies. 48 (5): 781-796.  - Published online August 14, 2012 - Notes section (available for free online)
  4. ^ Sinan Kuneralp, "Ottoman Diplomatic and Consular Personnel in the United States of America, 1867–1917." (2001) p. 100 online.
  5. ^ a b c Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; kuneralp1 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  6. ^ Kuneralp, sf. 100 15 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.-101 15 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  7. ^ a b c d Kuneralp, p. 101 15 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. "During the half-century that followed Blacque's appointment till 1917[...]12 heads of missions succeeded one another in Washington."
  8. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; kuneralp2 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  9. ^ a b c d e f g h i j "Ottoman Diplomatic and Consular Personnel in the United States of America, 1867–1917". American Turkish Encounters: Politics and Culture, 1830-1989 (İngilizce). Cambridge Scholars Publishing. 2011. s. 102. ISBN 978-1-4438-3260-1. 
  10. ^ The Politicization of Islam: Reconstructing Identity, State, Faith, and Community in the Late Ottoman State. Oxford University Press. 2001. ss. 235-. ISBN 978-0-19-513618-0. 
  11. ^ Between Integration and Secession: The Muslim Communities of the Southern Philippines, Southern Thailand, and Western Burma/Myanmar. Lexington Books. 1 Ocak 2002. ss. 397-. ISBN 978-0-7391-0356-2. 
  12. ^ Political Science Quarterly. Academy of Political Science. 1904. ss. 22-. 
  13. ^ Islam without Extremes: A Muslim Case for Liberty. W. W. Norton. 18 Temmuz 2011. ss. 159-. ISBN 978-0-393-07086-6. 
  14. ^ American Statecraft: The Story of the U.S. Foreign Service. St. Martin's Press. 19 Kasım 2013. ss. 204-. ISBN 978-1-250-03745-9. 26 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2020. 
  15. ^ The Journal of International Relations. Clark University. 1915. ss. 358-. 
  16. ^ The Journal of Race Development. Clark University. 1915. ss. 358-. 
  17. ^ Turkish Foreign Policy in Post Cold War Era. Universal-Publishers. 2004. ss. 405-. ISBN 978-1-58112-423-1. 8 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2020. 
  18. ^ Turkish Foreign Policy in Post Cold War Era. Universal-Publishers. 2004. ss. 406-. ISBN 978-1-58112-423-1. 14 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2020. 
  19. ^ a b İhsanoğlu, Ekmeleddin. History of the Ottoman State, society & civilisation: Vol. 1. IRCICA, Research Centre for Islamic History, Art and Culture, 2001. 9290630531, 9789290630531. p. 343. "Changes which were initiated in 1886 divided Ottoman embassies into four categories." - View #2: "second class embassies in Washington and Montenegro[...]"
  20. ^ Naomi W. Cohen, "Ambassador Straus in Turkey, 1909-1910: A Note on Dollar Diplomacy." Mississippi Valley Historical Review 45.4 (1959) JSTOR 6 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  21. ^ Spencer Tucker, ed. Encyclopedia of World War I (2005) p 1080
  22. ^ a b c d e f g Hurewitz, J.C. (editor). "Ottoman-American Severance of Relations." The Middle East and North Africa in World Politics: A Documentary Record - British-French Supremacy, 1914-1945. Yale University Press, 1979. ISBN 0300022034, 9780300022032. sf. 99 4 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  23. ^ Armenian Perspectives: 10th Anniversary Conference of the Association Internationale Des Études Arméniennes, School of Oriental and African Studies, London. Psychology Press, 1997. 0700706100, 9780700706105. p. 293 8 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  24. ^ Armenian Perspectives: 10th Anniversary Conference of the Association Internationale Des Études Arméniennes, School of Oriental and African Studies, London. Psychology Press, 1997. 0700706100, 9780700706105. p. 2937 7 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  25. ^ "The Great Crime". The Paris Review. 3 Şubat 2017. 14 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2020. 
  26. ^ "Starving Armenians": America and the Armenian Genocide, 1915-1930 and After. s. 35. 
  27. ^ a b c d e f g h i Kuneralp, sf. 106 15 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  28. ^ a b Kuneralp, sf. 107 15 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  29. ^ a b Kuneralp, p. 103 15 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  30. ^ Kuneralp, s. 101. "During the half-century that followed Blacque's appointment till 1917[...]12 heads of missions succeeded one another in Washington." (İngilizce)
  31. ^ "President Benjamin Harrison Names Solomon Hirsch Minister to Turkey". Shapell Manuscript Collection. Shapell Manuscript Foundation. 17 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2020. 

Konuyla ilgili yayınlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Cohen, Naomi W. "Ambassador Straus in Turkey, 1909-1910: A Note on Dollar Diplomacy." Mississippi Valley Historical Review 45.4 (1959) online6 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • DeNovo, John A. American Interests and Policies in the Middle East, 1900-1939 (1963), pp. 3–26.
  • Field, James A. America and the Mediterranean World, 1776-1882 (Princeton, 1969)
  • Fisher, Sydney N. "Two Centuries of American Interest in Turkey," in David H. Pinkney and Theodore Ropp, eds., A Festschrift for Frederick B. Artz (Duke UP, 1964), pp. 113–138. online free to borrow
  • Gordon, Leland James. American Relations with Turkey, 1830-1930: An Economic Interpretation (Philadelphia, 1932)
  • Kuneralp, Sinan. "Ottoman Diplomatic and Consular Personnel in the United States of America, 1867–1917." In: Criss, Nur Bilge, Selçuk Esenbel, Tony Greenwood, and Louis Mazzari (editors). American Turkish Encounters: Politics and Culture, 1830–1989 (Cambridge Scholars Publishing, 2011). 144383260XISBN 144383260X, 9781443832601. pp. 100 4 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.-108 4 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  • Trask, Roger R. The United States Response to Turkish Nationalism and Reform, 1914-1939 (1971) pp 3–36 on Ottoman years. online
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Amerika_Birleşik_Devletleri-Osmanlı_İmparatorluğu_ilişkileri&oldid=33809260" sayfasından alınmıştır