Direklerarası

Direklerarası, İstanbul'un Fatih ilçesinde, 1728-1729'da Nevşehirli Damat İbrahim Paşa'nın yaptırdığı külliyenin bir parçası olan sütunlu çarşıya^[1] ve bu çarşının üzerinde bulunduğu caddeye (bugünkü Şehzadebaşı Caddesi) verilen addır.

Şehrin ticaret yaşamında önemli rol oynayan Direklerarası, 19. yüzyılda özellikle Ramazan aylarında bir buluşma noktası haline gelerek, eğlence, kültür, sanat etkinliklerinin merkezi olmuştur. Şehirdeki ilk tiyatro ve sinemalar Direklerarası'nda gelişmiştir. Direklerarası çarşısının çok küçük bir bölümü günümüze ulaşmıştır.

Cami, medrese, sebil-çeşme, mezarlıktan oluşan 1729 tarihli Damat İbrahim Paşa külliyesine gelir elde etmek amacı ile yaptırılan Direklerarası çarşısı, külliyenin önünde uzun açık bir yolun iki yanında sıralanan 82 dükkândan oluşmaktaydı.^[1] 19. yüzyıldaki yol genişletme çalışmaları sırasında yolun bir yanındaki dükkânlar yıkılmış; diğer yandaki dükkânlara, önlerindeki kemerleri taşıyan sütunlar nedeniyle “Direklerarası” adı yakıştırılmıştır.^[2]

Yeniçeri Ocağı'nın kapatılmasına kadar Direklerarası, yeniçerilerin gezinti ve eğlence alanı olmuş; 1826'da ocak kaldırıldıktan sonra halk ve entelektüeller için bir buluşma ve eğlence noktası haline gelmiştir. O dönemde İstanbul halkı için başlıca eğlence tiyatro idi.^[3] Başlangıçta tiyatro toplulukları, çarşıdaki çayhane, kıraathane gibi dükkânları kiralamakta idi. 1880'den sonra cadde üzerinde tiyatro binaları açıldı ve tiyatro toplulukları bu binalara taşındı. En önemlileri Ferah Tiyatrosu ile Hasan ve Şevki Efendilerin tiyatroları idi.^[4] Direklerarası, geleneksel Karagöz gösterileri, pehlivan güreşi, hokkabaz gösterileri gibi eğlencelerin de merkezi idi.

1930'lardan sonra eğlence ve kültür merkezi olma özelliği azaldı. 1958'deki şehircilik çalışmaları sırasında büyük ölçüde yıkıldı.^[3]