David Hume
Vikipedi, özgür ansiklopedi
| David Hume | |
|---|---|
 | |
| Doğumu | 7 Mayıs 1711 Edinburgh, İskoçya |
| Ölümü | 25 Ağustos 1776 (65 yaşında) Edinburgh, İskoçya |
| Çağı | 18. yüzyıl felsefesi |
| Bölgesi | Batı felsefesi |
| Okulu | Doğalcılık, kuşkuculuk, deneycilik, İskoç Aydınlanması, Klasik liberalizm |
| İlgi alanları | Epistemoloji, metafizik, zihin felsefesi, etik, siyaset felsefesi, estetik, din felsefesi, klasik iktisat |
| Önemli fikirleri | Nedensellik problemi, bundle theory, indüksiyon, is-ought problem, yarar |
Etkilendikleri | |
David Hume (d. 7 Mayıs 1711, Edinburgh – ö. 25 Ağustos 1776, Edinburgh),[1] İskoç filozof, ekonomist ve tarihçi[2][3][4]
Felsefesi[5]
[değiştir | kaynağı değiştir]İnsan zihninde olup bitenleri Newton'un deneysel yöntemini uygulayarak, yeni bir insan bilimi kurmayı ve geliştirmeyi öneren Hume, tüm iyi niyetine ve yüksek amaçlarına rağmen, İngiliz empirizminin temel tezlerini koruduğu için son çözümlemede kuşkuculuğa düşmekten kurtulamamıştır. Bizim yalnızca, kendi zihnimizde doğrudan ve aracısız olarak tecrübe ettiğimiz ideleri, duyum ve izlenimleri bilebileceğimizi, bilgide kendi zihnimizin ötesine geçemediğimizi ve bundan dolayı herhangi bir şeyin insan zihninden bağımsız olarak var olduğunu söyleyemeyeceğimizi belirten Hume, insan zihnini bilgi bakımından analiz ettiği zaman, insan zihninin tüm içeriklerinin bize duyular ve deney tarafından sağlanan malzemeye indirgenebileceğini görmüştür, bu malzeme ise algılardan başka hiçbir şey değildir.
Gilles Deleuze'e göre, "Hume için söz konusu olan zihin psikolojisini, zihnin duygulanımlarının psikolojisiyle ikame etmektir. Zihin psikolojisi imkânsız, kurulamaz olandır, çünkü nesnesinde ne gerekli istikrarı ne de gerekli evrenselliği bulabilir; insanın gerçek bilimini yalnızca bir duygulanımlar psikolojisi kurabilir."
Başlıca Eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- A Treatise of Human Nature (1739-1740, İnsanın Doğası Üzerine Bir İnceleme)
- Essays Moral, Political and Literary (1742, Ahlak, Siyaset, Yazın Denemeleri)
- An Enquiry Concerning Human Understanding (1751, İnsanın Anlama Yetisi Üzerine Bir Soruşturma, çev. Oruç Aruoba, Hacettepe Üniversitesi Yayınları)
- Political Discourses (1752, Siyasal Söylevler)
- History of England (1754-1762, İngiltere Tarihi)
Ölümünden sonra çıkan eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Dinin Doğal Tarihi (Natural History of Religion)
- Tabiî Din Üzerine Diyaloglar (Dialogues on Natural Religion) (Bu iki kitabı beraber olarak çevrilmiştir: DİN ÜSTÜNE Çev. Mete Tunçay, İmge Yayınları)
- İntihar ve Ruhun Ölümsüzlüğü Üstüne Deneme (On Suicide and On The Immortality of The Soul).
Hume üzerine yazılan kitaplar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Gilles Deleuze, Empirisme et subjectivité, PUF, 1953 (Türkçesi: Ampirizm ve Öznellik, Ece Erbay (çev.), Norgunk Yayıncılık, İstanbul, 2008).
- Hume, Prof. Dr. Örsan K. Öymen, Say Yayınları, İstanbul, 2010.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "A Biography of David Hume". David Hume (İngilizce). 28 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2021.
- ^ "David Hume (Stanford Encyclopedia of Philosophy)". 3 Mayıs 1998 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2021.
- ^ "David Hume: Moral Philosophy | Internet Encyclopedia of Philosophy" (İngilizce). 11 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2021.
- ^ "David Hume | Biography, Philosophy, Empiricism, Skepticism, & Works". Encyclopedia Britannica (İngilizce). 21 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2021.
- ^ Hıristiyanlık Tarihi. Colşn Brown. Yeni Yaşam Yayınları. 1977. ss. 492-93 ISBN 975-8318-86-1.
