Reflü
Vikipedi, özgür ansiklopedi
| Gastroözofageal reflü hastalığı | |
|---|---|
 | |
| Röntgende midede görülen beyaz madde (diyaframın altında) şiddetli reflü nedeniyle yemek borusuna (göğüs orta hattında üç dikey beyazlık) doğru ilerlemektedir. | |
| Uzmanlık | Gastroenteroloji  |
| Belirtiler | Asit tadı, mide ekşimesi, kötü nefes, göğüs ağrısı, solunum sorunları |
| Komplikasyon | Özofajit, özofageal striktürler ve Barrett özofajisi |
| Süre | Uzun süreli |
| Nedenleri | Alt yemek borusu sfinkterinin yetersiz kapanması |
| Risk faktörü | Obezite, hamilelik, sigara içmek, hiatal herni ve bazı ilaçların kullanımı |
| Tanı | Mide endoskopisi,Üst gastrointestinal seri grafi,Yemek borusu pH takibi,Yemek borusu manometrisi |
| Ayırıcı tanı | Peptik ülser hastalığı, özofagus kanseri, özofagus spazmı, anjina[1] |
| Tedavi | Yaşam tarzı değişiklikleri, ilaçlar, ameliyat |
| İlaç | Antasitler, H2 reseptör blokerleri, proton pompa inhibitörleri, prokinetikler |
Reflü, halk arasında mide reflüsü olarak bilinen gastro özofageal reflü[2] hastalığı, mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçmasıdır. Kronik faranjit ve tipik boğaz rahatsızlığına neden olabilir. Reflü, asitli mide içeriğinin yemek borusuna gelmesi ve uzun süre temas etmesiyle yemek borusunun asitten kendini koruma özelliğinin yok olmasından kaynaklanır. Erişkinlerin yaklaşık %20'sinde reflü görülmektedir.
Mide içeriği, midenin salgıladığı hidrojen iyonu nedeniyle belirgin derecede asittir. Eğer onikiparmak bağırsağından mideye doğru safra geri akımı varsa, mideden yukarı çıkan içerik hem asit hem de safra içerir. Alkali özellikli olan safra da mide asidi gibi yemek borusunun tahrişine neden olur. Reflü hastalığı, asitli ve/veya safralı mide içeriğinin yemek borusuna gelmesi ve uzun süre temas etmesiyle yemek borusunun kendini asitten ve/veya safralı mide içeriğinden koruyamaması nedeniyle oluşur.
Yemek borusunun alt ucunda mide içeriğinin yemek borusuna geçişini engelleyen bir kapak mekanizması vardır. Reflü hastalarında en sık görülen özellik bu mekanizmanın gevşekliğidir. Bu durum sıklıkla mide fıtığıyla birlikte yaşanır. Mide boşalım bozukluğu ya da bozulmuş yemek borusu hareketi bu hastalığı tetikleyen diğer nedenlerdir.
Yemek borusunun alt ucunda mide içeriğinin yemek borusuna çıkmasını engelleyen iki mekanizma vardır.
Gastroösofagial reflü hastalığının ortaya çıkardığı belirtiler çok geniş bir spektruma yayılır. Bu belirtileri genel olarak tipik ve atipik bulgular olarak sınıflandırmak mümkündür. Tipik bulguların hemen hepsi mide-bağırsak sistemiyle ilintili iken; atipik bulgular diğer organ sistemleriyle ilintili yakınmalar oluşturur. Laringofaringeal reflü olarak adlandırılan ve öncelikle kulak-burun-boğaz uzmanlarınca görülen hasta grubunda çoğu kez atipik bulgular belirgindir ve tipik yakınmalar hiç olmayabilir.
Tipik belirtiler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Göğüste göğüs kemiği arkasında yanma
- Ağıza acı ekşi sıvı gelmesi
- Geğirme, şişkinlik
- Ağza gıda artıkları gelmesi
- Yutma güçlüğü, yutakta takılma duygusu
Atipik belirtiler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Ses kısıklığı
- Gıcık öksürüğü
- Ağız kokusu
- Çarpıntı, kalbe baskı hissi
- Nefes darlığı, nefes yetmezliği duygusu
- Astım
- Diş çürüğü
- Süreğen yutak yangısı (kronik farenjit) - Hıçkırık
- Süreğen sinüzit
Nedenler
[değiştir | kaynağı değiştir]
Mide asidinin yemek borusuna kaçması aslında sağlıklı kişilerde bile nadir de olsa görülebilir. Ancak bu kaçışın sık olması ve yanma gibi şikayetlere yol açması durumunda gastroözefageal reflü hastalığı olarak adlandırılır. Bu hastalığın temel nedeni mide ile yemek borusu arasındaki kapakçığın (LES) tam olarak kapanmamasıdır.[3] GERD'e katkıda bulunan diğer faktörler şunlardır:
- Hiatal Hernisi: Bu durum, midenin diyafram kasından yukarı doğru kaymasıdır ve reflü riskini artırır.
- Obezite: Vücut kitle indeksi arttıkça GERD riski de yükselir. Araştırmalar, obez kişilerde reflüye yol açan asit miktarının normal kilodaki kişilere göre %13 daha fazla olduğunu göstermektedir.
- Diğer Muhtemel Faktörler:
- Uyku apnesi: Uyku sırasında nefes almanın sık sık kesilmesi veya sığlaşması
- Safra kesesi taşları: Midenin asidini nötralize eden safra akışını engelleyebilir.
1999 yılında yapılan bir araştırma, gastroözofageal reflü hastalığı teşhisi konan hastaların ortalama %40'ının aynı zamanda H. pylori enfeksiyonuna sahip olduğunu ortaya koymuştur[4] H. pylori'nin yok edilmesi asit salgılanımında artışa neden olabileceğinden,[5] H. pylori enfeksiyonu olan reflü hastalarının enfeksiyonu olmayanlardan farklı olup olmadığı sorusu gündeme gelmiştir. 2004 yılında gerçekleştirilen çift körlü bir çalışmada, bu iki hasta grubunun hastalık şiddetinin öznel ve objektif ölçümleri açısından klinik olarak anlamlı bir farklılık görülmediği anlaşılmıştır.[6]
Tedavi
[değiştir | kaynağı değiştir]Gastroözofageal reflü hastalığı tedavisinde farklı yöntemler uygulanabilir. Bunlar; beslenme alışkanlıklarını değiştirmek, yaşam tarzında düzenlemeler yapmak, ilaç kullanımı ve hatta bazı durumlarda cerrahi müdahaleyi içerir.[7]
Beslenme ve yaşam tarzı değişiklikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Gastroözofageal reflü hastalığında beslenme ve yaşam tarzı değişiklikleri, mide asidini dengede tutarak ve yemek borusunun tahriş olmasını önleyerek semptomları yönetmede kritik rol oynar. Çikolata, nane, yağlı yiyecekler ve alkol gibi bazı besinler alt özofageal sfinkteri gevşeterek reflü riskini artırır. Fazla kilolu veya obezlerde kilo kaybı, yatmadan önce atıştırmalık yemekten kaçınma, yemeklerden sonra hemen yatmama (yemekler yatmadan en az 2-3 saat önce tüketilmelidir), yatağın başucunu 15 cm yukarı ayarlamak, sigara içmemek ve mide basıncını artıran dar kıyafetlerden kaçınmak önerilir. Baharatlı yiyeceklerden, turunçgillerden, domateslerden ve gazlı içeceklerden kaçınmak, sık sık küçük öğünler tüketmek ve yemekler arasında sıvı almak da faydalı olabilir. Az şekerli beslenme ve lif alımını artırmanın faydalı olabileceğine dair bazı kanıtlar mevcuttur. Orta dereceli egzersiz semptomları iyileştirebilirken, zorlu egzersizler kötüleştirebilir. Solunum egzersizleri de reflü semptomlarını hafifletebilir.[8][9]
Diğer tedavi seçenekleri:
- Proton pompası inhibitörleri (PPİ): Omeprazol gibi ilaçlar asit üretimini azaltarak en etkili tedavi yöntemidir.
- H2 reseptör blokerleri: Ranitidin gibi ilaçlar asit üretimini biraz daha azaltır. Genellikle PPİ kadar etkili değildirler.
- Antiasitler: Mide asidini nötralize eden ilaçlardır. Kısa süreli rahatlama sağlarlar ancak uzun süreli kullanım önerilmez.
- Diğer ilaçlar: Sukralfat ve baklofen gibi ilaçlar da kullanılabilir ancak yan etkileri nedeniyle daha az tercih edilirler.
- Ameliyat: Ciddi reflü hastalığında cerrahi seçenekler mevcuttur. Nissen fundoplikasyon, mide üst kısmının yemek borusu sfinkterini güçlendirmek için sarıldığı bir işlemdir. Bu, ilaçlara yanıt vermeyen hastalar için uygundur. Alternatif olarak, sinirsel engelli çocuklarda özofagogastrik ayrım kullanılabilir. 2012'de FDA, LINX adında bir cihazı onayladı - manyetik boncuklar sfinkteri güçlendirir. Cerrahi riski yüksek hastalar için TIF transoral insizyonsuz fundoplikasyon gibi kesi açmadan yapılan işlemler de mevcuttur.[10]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Kahan, Scott (2008). In a Page: Medicine. Lippincott Williams & Wilkins. s. 124. ISBN 978-0-7817-7035-4. 8 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 25 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Mart 2017.
- ^ "Acid Reflux (GER & GERD) in Adults - All Content - NIDDK". National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases (İngilizce). 22 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2024.
- ^ O’connor (Şubat 1999). "Review article: Helicobacter pylori and gastro‐oesophageal reflux disease—clinical implications and management". Alimentary Pharmacology & Therapeutics (İngilizce). 13 (2): 117-127. doi:10.1046/j.1365-2036.1999.00460.x. ISSN 0269-2813. 30 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2024.
- ^ El-Omar, EM; Oien, K; El-Nujumi, A; Gillen, D; Wirz, A; Dahill, S; Williams, C; Ardill, JE; McColl, KE (Temmuz 1997). "Helicobacter pylori infection and chronic gastric acid hyposecretion". Gastroenterology. 113 (1): 15-24. doi:10.1016/s0016-5085(97)70075-1. ISSN 0016-5085.
- ^ Fallone, C. A.; Barkun, A. N.; Mayrand, S.; Wakil, G.; Friedman, G.; Szilagyi, A.; Wheeler, C.; Ross, D. (Ekim 2004). "There is no difference in the disease severity of gastro‐oesophageal reflux disease between patients infected and not infected with Helicobacter pylori". Alimentary Pharmacology & Therapeutics (İngilizce). 20 (7): 761-768. doi:10.1111/j.1365-2036.2004.02171.x. ISSN 0269-2813. 5 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2024.
- ^ Using the Proton Pump Inhibitors to Treat Heartburn and Stomach Acid Reflux (PDF). Consumer Reports Best Buy Drugs. 2013. 22 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 21 Şubat 2020.
- ^ Newberry C, Lynch K (20 Temmuz 2017). "Can We Use Diet to Effectively Treat Esophageal Disease? A Review of the Current Literature". Current Gastroenterology Reports. 19 (8): 38. doi:10.1007/s11894-017-0578-5. PMID 28730507.
- ^ Qiu, K; Wang, J; Chen, B; Wang, H; Ma, C (March 2020). "The effect of breathing exercises on patients with GERD: a meta-analysis". Annals of Palliative Medicine. 9 (2): 405-413. doi:10.21037/apm.2020.02.35
. PMID 32233626. - ^ Ramos RF, Lustosa SA, Almeida CA, Silva CP, Matos D (October–December 2011). "Surgical treatment of gastroesophageal reflux disease: total or partial fundoplication? systematic review and meta-analysis". Arquivos de Gastroenterologia. 48 (4): 252-60. doi:10.1590/s0004-28032011000400007 . PMID 22147130.
