Saint-Joseph Fransız Lisesi

Saint-Joseph Fransız Lisesi Lycée Français Privé Saint-Joseph
Kuruluş	1870
Türü	Özel
Müdür	Paul Georges
Müdür yardımcısı	Ender Üstüngel
Eğitim dili	Fransızca (zorunlu) İngilizce (zorunlu)
Sınıflar	1 yıl hazırlık, 4 yıl lise (toplam 5 yıl)
Öğrenci sayısı	1005
Öğretmen sayısı	93
Adresi	Dr. Esat Işık Caddesi, No.: 62, Caferağa, Kadıköy, İstanbul
Resmî sitesi	www.sj.k12.tr
Koordinat	40°58′59″K 29°01′43″D / 40.98306°K 29.02861°D / 40.98306; 29.02861

Saint-Joseph Fransız Lisesi (Fransızca: Lycée Français Privé Saint-Joseph, lit. "Aziz Yosef Fransız Lisesi"; bazen Kadıköy Saint-Joseph olarak anılır), Kadıköy'de bulunan Fransa menşeli özel bir lisedir.

Saint Jean-Baptiste de la Salle tarafından kurulan Frerler Cemiyeti Türkiye'ye ilk olarak 1841'de gelmiş ve İzmir ile İstanbul'da birer okul açmıştır. Halen 4.500 mensubu bulunan cemiyetin 82 ülkede 1800 okulu, 60.000 eğitimcisi ve 785.127 öğrencisi vardır. Saint-Joseph Lisesi, 1860 yılında Fransa'nın Reims şehrinde Saint Jean-Baptiste de la Salle tarafından temelleri atılmış olan Fransız Rahipleri Cemiyetine (Frères des Ecoles Chrétiennes) bağlı bir kurumdur. 1907'de Fenerbahçe Spor Kulübü bu lisenin öğrencileri tarafından kurulmuştur.

Okulun temeli 1857 tarihinde (Hicrî 1274) Beyoğlu'nda, İmam Sokağı'nda "Pensionnat Saint-Joseph" adıyla atılmıştır. 1864'te yer darlığından Moda'ya geçilmiş ancak Moda'daki binanın sahipleri tarafından satılması üzerine Beyoğlu'na dönülmüştür.

Mart 1864'te Sultan Abdulaziz'in zamanın Kadıköy Belediye Başkanı Emin Paşa'ya hitaben İrade-i Seniyesi'ni belirten fermanıyla, mektebin 3 hektarlık kendi arazisi üzerinde inşasına izin alınmıştır. Bu fermanın kaybolması üzerine, 1870 tarihli, yine Sultan Abdülaziz'in vezir Hüsnü Paşa'ya hitaben yazılan İrade-i Seniyesi'ni belirten fermanla inşaata başlanmıştır.

1870 Haziran'ında Beyoğlu'nda çıkan yangın sonucu sonra, Kadıköy'deki, şimdiki okul binasının ilk temel taşı 16 Ağustos 1870'te konmuş ve aynı yılın 2 Kasım'ında, daha boyalar kurumadan derslere başlanmıştır. Bu ahşap bina taş temel üzerine kuruluydu ve iki katlıydı, fakat taraça ve üçgen çatısı ile bugünkü merkez binasına çok benziyordu. Planlar daha geniş bir bina için yapılmıştı ve okulun şöhretinin hızlı biçimde yayılması sayesinde artan öğrenci sayısıyla orantılı olarak bu genişleme çabucak gerçekleştirildi.

1872'de bugünkü satranç odasını ve Lise Müdür Yardımcısı odasını kapsayan üç dört katlı güneydoğu kanadı yapıldı. "Dépense" ve revirde görülen iç pencereler bu binadan kalmıştır. Bu kanat, merkez binasından bir kat daha yüksekti.

1874'te tamamlanan güneybatıdaki kanat, Türk Müdür Başyardımcısı odasıyla (eski öğretmenler odası) tiyatro salonunu kapsıyordu. Genişleme yeterli görülünce sıra teneffüslerde kullanılacak bahçelere geldi. 1875 ve 1876 yıllarında, biri güneybatı kanadının devamında, diğeri güneydoğuda olmak üzere hâlen kullanılan "Préau"lar (sundurma) yapıldı. 1885'te bugünkü Caporal Evi (eski fizik laboratuvarı) lojman olarak inşa edildi ve 1888'de güneydoğu kanadı "Préau"ya kadar genişletildi.

Denize açılan U harfi şeklindeki binanın ahşap merkezi, kanatlardakilerden bir kat eksikti. Bu geçici ana binanın yerine bir taş bina yapılmasına karar verildi. 1895'te, ana bina bir kat yükseltildi ve üç metre genişletildi.

1900 yılında Saint-Joseph'te 300 yatılı öğrenci vardı.

1903'te kurulan Ticaret Enstitüsü, derslerin ciddiyeti ve mezunlarına iyi işlere yerleşme olanağı vermesiyle, büyük bir kitlenin başvurmasına yol açtı. Bu isteğe cevaben 1906'da Ticaret Enstitüsü için kuzeydoğudaki, 1907'de kuzeybatıdaki binalar inşa edildi ve 400. öğrenci şerefine yine bir boğaz gezisi yapıldı. Oyun bahçelerinin tanziminden sonra okul bugünkü şeklini aldı. Ticaret Enstitüsünün ünü Sofya'dan Bağdat'a kadar öylesine yayıldı ki, 1910'da Osmanlı Devleti'nin Ticaret Veziri, İstanbul'da açtığı Yüksek Ticaret Okulunun programı ve teşkilatı bu enstitü örnek alınarak geliştirildi.

Yine aynı tarihte Haydarpaşa'da Saint-Joseph'in bir şubesi olan Saint Louis (daha sonra Yeldeğirmeni Kemal Atatürk Ortaokulu oldu) açıldı. Nihayet 1907'de kuzeybatı kanadının yapımıyla Saint-Joseph Lisesi'nin binası tam olarak meydana çıktı. Geriye 1. kısmın Préau'sunu (sundurmasını) yeniden yapmak ve 2. kısmın Préau'sunu inşa etmek kalmıştı.

Okulun ünlü Tabiat Bilgisi Müzesini (şimdi Doğa Bilimleri Merkezi) Frère Possesseur Jean ve Frère Paramont-Félix, yıllarca Türkiye'nin ve dünyanın her tarafından topladıkları böcek ve taş parçaları ile 1910'da kurdular. Günümüzde bu müzede 1200 çeşit taş ve maden ile 10000 çeşit böcek, kuş ve hayvan (kurt, geyik, bozayı ve akdeniz foku gibi büyük hayvanlar dahil) bulunmaktadır.

Şimdi okulun giriş katında bulunan bu merkezi kurma fikri, örneklerin fiziksel durumunu anlamak üzere İTÜ'den davet edilen profesörler ve Paris Doğa Tarihi Müzesi uzmanları tarafından “Elinizde paha biçilmez bir koleksiyon var.” uyarıları üzerine yaklaşık 10 yıl önce doğdu. Merkezin tasarımı Matematik Öğretmeni Yaprak Bener Chapdelaine ve Biyoloji Öğretmeni Laurent Chapdelaine’e aittir. Xavier Filoreau 5 yıl boyunca parçaları restore etti.^[1]

Şu an bu merkeze "merkez" adının verilmesinin sebebi Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı olmamasıdır.

1913'te mekanik fırın açıldı ve 1940 yılına kadar ekmek okulda pişirildi. Gündüzlü ve yatılı her öğrenciye saat 16:00'da küçük bir francala ile bir parça çikolata verilmeye başlandı. Bu küçük ekmeğin (Petit-Pain) eski mezunların hatıralarında bıraktığı tatlı izden ötürü mezunlar gününe Petit-Pain (Pöti Pen) adı verildi.

Petit-Pain, hedef kitlesi Saint-Joseph Lisesi öğrencileri ve mezunları olan, Saint-Joseph'liler Derneği tarafından düzenlenen herkese açık bir mezunlar günüdür. Yıllardır haziran ayının ilk veya ikinci pazar günü Saint-Joseph Lisesi'nde gerçekleşen Petit-Pain, en yaşlısından en gencine aynı sıralarda okumuş, aynı kültürle yetişmiş binlerce mezun ve ailelerinin yeniden buluşmak için heyecanla bekledikleri bir gün olmuştur.

25 Eylül 1914'ten 1919 Şubat'ına kadar savaş sebebiyle okul "Yüksek Eğitim Enstitüsü" olarak kullanıldı.

Kuruluşundan bugüne kadar okulda öğrenim gören öğrencilerin sayısını kesin olarak tespit etmek olanaksızdır, çünkü I. Dünya Savaşı esnasında okul boşaltıldığından 1920'den önceki evraklar kaybolmuştur. Ancak 1922'den bu yana kayıt tutulabilmiştir. Okulun, 1921 yılında 50., 1971'de 100., 1996'da 125. kuruluş yıldönümü kutlandı. Okulun öğrenci sayısı zaman içinde 30-40'tan başlayarak 1000'e kadar çıktı. Türkiye'de sekiz yıllık eğitim sistemine geçilmesi ile ilkokuldan başlayıp imtihansız lise bölümüne devam etme şansı ortadan kalkınca, Küçük Prens adı ile Samandıra'da yeni bir ilkokul bölümü kuruldu. Bu okul Saint-Joseph mezunlarının katkıları ile oluşturulmuş vakıf önderliğinde Saint-Joseph Lisesi ile özünde ve ruhunda ilişkili ama hukuken bağımsız bir yapıdır. Küçük Prens'ten mezun olanlar Saint-Joseph Lisesi'nde eğitimlerine otomatik olarak devam edememekte, LGS'de başarılı olmaları halinde Saint-Joseph Lisesi'ne geçebilmektedirler.

Okul şimdilerde her sene hazırlık sınıflarına 176 ilâ 216 arasında değişen sayıda öğrenci almaktadır.

Saint-Joseph Fransız Lisesi, voleybolda 1974'ten 1982'ye kadar aralıksız 9 yıl Türkiye Liseler Şampiyonu olmuştur. Ayrıca, Türkiye'nin 6 defa katıldığı Dünya Liselerarası Voleybol Şampiyonası'nda 5 kez Türkiye'yi temsil etmiştir. 1974'te İzmir'de 4. olmuş, 1976'da Hollanda'da Dünya Liseler Şampiyonluğu'nu kazanmıştır. Bu başarı Türkiye'nin takım sporlarında kazandığı ilk dünya şampiyonluğudur. 1978'de Belçika'da 3.'lük, 1980'de İngiltere'de 10.'luk, 1982'de Belçika'da 2.'lik kazanmıştır. 1983'te yeniden İstanbul Liseler Voleybol Şampiyonluğu'nu elde ederek 10. kez üst üste şampiyon olarak kırılması güç bir rekora imza atmıştır.

Okulda hâlen birçok spor etkinliği yapılmaktadır.

Kalkan oyunu. Okulda uzun süre oynanan kalkan oyunu artık nostaljik oyunlar arasında yerini almıştır.

Raketlerle oynanan bir oyundur. Basitleştirilmiş beyzbol türü bir oyun olarak addedilebilir, geçmişte yıl sonlarında sınıflar arası şampiyonluk maçları oynanırdı. Günumüzde oynanmamaktadır.

1935 yılına kadar her yıl, binlerce seyircinin katılımıyla Spor Bayramı kutlanmıştır. Okul bandosu eşliğinde gerçekleştirilen bu oyun ve gösteriler büyük ilgi toplamıştır.

Nefesli sazlardan kurulu Fanfare Cher frere Etienne'in gelişi ve Bulgaristan'dan getirilen aletlerle okul orkestrasına dönüşmüş ve 1965 yılına kadar her yıl klasik müzik konserleri vermiştir (1958'de Saint Michel, Notre Dame de Sion ve Union Française de). Şimdi (2008-?) ise "Khalkedon Brass Band" adı altında ve Eren Kalelioğlu -Saint-Joseph'ten 2003 yılında mezun olmuş ve 2009'dan beri de hazırlık sınıfı öğrencilerine "bilgi ve iletişim teknolojileri" dersi veren ayrıca Ses Teknolojileri kulübü sorumluluğunu da yüklenen öğretmenimiz- önderliğinde çalışmalarına devam etmektedir.

1976-1977 öğretim yılına kadar yatılı olan okul bu tarihten itibaren tam gün olmuştur.

1987 yılına kadar erkek lisesi olan Saint-Joseph, o yıl kapılarını kız öğrencilere de açarak karma bir lise oldu ve ilk kız mezunlarını 1996'da verdi.

İstanbul Özel Saint-Joseph Fransız Lisesi Türk Millî Eğitim Bakanlığının denetimi altında, Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğüne bağlı olarak öğretimini sürdürmektedir. Amacı Türkiye'ye iyi vatandaş ve üniversitelere iyi öğrenci yetiştirmektir. Mezunları arasında ünlü askerler, politikacılar, profesörler, büyükelçiler, iş adamları, sporcular, yazarlar, sanatçılar ve üst düzey yöneticiler vardır. Asıl amaç öğrencilere özgürlükçü ve toplumcu bir düşünce yapısı vermek ve analiz yeteneği kazandırmaktır. Fransız kültürünün özelliklerini ve ilkelerini en doğru şekilde aktarmaya çalışmaktır.

Günümüzde, 1972 yılında kurulan Saint-Joseph'liler Derneği, 1992 yılında kurulan Saint-Joseph Lisesi Eğitim Vakfı ve Okul Aile Birliği okulla dayanışma içinde İstanbul Özel Saint-Joseph Fransız Lisesi'ni daha iyiye ulaştırmaya çalışmaktadırlar.

Saint-Joseph Lisesi Eğitim Vakfı 1998'de Özel Küçük Prens Anaokulunu, 1999'da da Özel Küçük Prens İlköğretim Okulunu açmıştır.

Ayrıca, 17 Ağustos 1999 depreminde Akarca'da yıkılan bir okulu yeniden yaptırmıştır. Okulun adı Akarca Türk-Fransız Kardeşlik İlköğretim Okuludur.

Saint-Joseph Lisesi birçok ünlü sima çıkartmıştır. Bunların başında Gökberk Ergenekon, İhsan Sabri Çağlayangil gibi isimler sayılabilir.

Saint-Joseph Lisesi, Fransız liseleri arasında en yüksek puanla öğrenci alan lisedir.

• İstanbul Özel Saint-Joseph Lisesi Resmî web sitesi7 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Saint-Joseph'liler Derneği Resmî Web Sitesi19 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Saint-Joseph Lisesi Eğitim Vakfı Resmî Web Sitesi20 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.