2-propanol

2-propanol
Structuurformule en molecuulmodel
Structuurformule van 2-propanol
Molecuulmodel van 2-propanol
Algemeen
Molecuulformule	C3H8O
IUPAC-naam	propaan-2-ol
Andere namen	2-hydroxypropaan, isopropanol, isopropylalcohol, IPA
Molmassa	60,09 g/mol
SMILES	CC(O)C
InChI	1S/C3H7OH/c1-3(2)4/h3-4H,1-2H3
CAS-nummer	67-63-0
EG-nummer	200-661-7
Wikidata	Q16392
Waarschuwingen en veiligheidsmaatregelen
Gevaar
H-zinnen	H225 - H319 - H336
EUH-zinnen	geen
P-zinnen	P102 - P210 - P262 - P301+P330+P331 - P403 - P305+P351+P338
LD50 (ratten)	(oraal) > 5000 mg/kg
Fysische eigenschappen
Aggregatietoestand	vloeibaar
Kleur	kleurloos
Dichtheid	0,785 g/cm³
Smeltpunt	−89 °C
Kookpunt	82 °C
Vlampunt	12 °C
Goed oplosbaar in	water, methanol, aceton, benzeen, chloroform
log(Pow)	0,16
Viscositeit	0,00196 Pa·s
Brekingsindex	1,37927
Geometrie en kristalstructuur
Dipoolmoment	1,66 D
Tenzij anders vermeld zijn standaardomstandigheden gebruikt (298,15 K of 25 °C, 1 bar).
Portaal    Scheikunde

2-propanol, ook aangeduid als propaan-2-ol (IUPAC-naam), isopropanol, isopropylalcohol en afgekort tot IPA, is een secundair alcohol met als brutoformule C₃H₈O. In zuivere toestand is het een kleurloze en heldere vloeistof met een relatief zoete geur, die zeer goed oplosbaar is in zowel water als een aantal organische oplosmiddelen. Door het snelle verdampen en het goede oplossen van vettigheid heeft 2-propanol een breed scala aan toepassingen, voornamelijk als ontsmettingsmiddel. Bovendien tast de stof kunststoffen en printplaten niet aan.

2-propanol wordt industrieel bereid door de additie van water aan propeen, onder de invloed van een zure katalysator:

${\displaystyle {\ce {CH2=CH-CH3 + H2O -> CH3CHOH-CH3}}}$

Een alternatieve route is de reductie van aceton met waterstofgas, of andere reductoren zoals lithiumaluminiumhydride.

2-propanol vormt als oplossing in water (12,1%) een azeotroop die kookt bij 80,4°C. Ook met verschillende andere organische oplosmiddelen, waaronder n-pentaan, n-hexaan, n-heptaan, n-octaan, cyclohexaan, benzeen en tolueen, worden azeotropen gevormd.

2-propanol kent diverse toepassingen. In de gezondheidszorg wordt het hoofdzakelijk als ontsmettingsmiddel gebruikt, meestal verwerkt in een gel.^[1]

Het is een veelgebruikt huishoudelijk oplosmiddel, bijvoorbeeld voor het schoonmaken van brillenglazen. In meer gespecialiseerde toepassingen wordt het gebruikt voor het reinigen van drukvlakken in de grafische industrie en van siliciumwafers in de chipindustrie.

In de biochemie en moleculaire biologie wordt 2-propanol gebruikt om DNA te precipiteren.

2-propanol is een koelmiddel voor CNC-gestuurde hogesnelheidsfrezen, en een oplosmiddel in de koelgassen-industrie.

Om ethanol ongeschikt te maken voor menselijke consumptie, wordt er 1 tot 3% 2-propanol aan toegevoegd, of methanol. Dit proces wordt denaturatie genoemd.

In thanatopraxie wordt 2-propanol toegepast als balsemvloeistof.

2-propanol kan bij langdurige blootstelling effecten op het zenuwstelsel en uitdroging van de huid veroorzaken. Het gebruik van tatoe-inkten met isopropanol is sinds 4 januari 2022 in de Europese Unie verboden.^[2][3]

2-propanol is vluchtig en ontvlambaar. De stof kan, onder invloed van zuurstofgas, ontplofbare peroxiden vormen.

• (en) Gegevens van 2-propanol in de GESTIS-stoffendatabank van het IFA