2005

2005

Eeuwen:	20e eeuw · 21e eeuw · 22e eeuw
Decennia:	1990-1999 · 2000-2009 · 2010-2019
Jaren:	<< · < · 2004 · 2005 · 2006 · > · >>
Maanden:	jan · feb · mrt · apr · mei · jun jul · aug · sep · okt · nov · dec
Jaartelling in verschillende culturen

Ab urbe condita:		2758 MMDCCLVIII
Armeense jaartelling:		1454 – 1455 ԹՎ ՌՆԾԴ – ՌՆԾԵ
Chinese jaartelling:		4701 – 4702 辛申 – 壬酉
Christelijke jaartelling:		2005 MMV
Ethiopische jaartelling:		1997 – 1998
Hebreeuwse jaartelling:		5765 – 5766
Hindoekalenders:
- Vikram Samvat		2060 – 2061
- Shaka Samvat		1927 – 1928
- Kali yuga		5106 – 5107
Iraanse jaartelling:		1383 – 1384 ۱۳۸۳ – ۱۳۸۴
Islamitische jaartelling:		1425 – 1426 ١٤٢٦ – ١٤٢٥
Maçonnieke jaartelling:		6004 – 6005
2005 naar onderwerp
Lijst van landen
Overleden
Aardbevingen
Atlantisch orkaanseizoen
Tyfoonseizoen van de Grote Oceaan
Auto's
Film
Muziek
Sport
Sport (categorie)
Gregoriaanse kalender van 2005

Het jaar 2005 is een jaartal volgens de christelijke jaartelling.

Gebeurtenissen

Zie voor meer gebeurtenissen de maandartikelen in de infobox.

Door het jaar: H5N1, een ook voor mensen gevaarlijke variant van de vogelpest, verspreidt zich vanuit China en Zuidoost-Azië over de hele wereld.

januari

1 - Om aan de Europese Unie-regelgeving tegemoet te komen voor een vrije toegang voor alle vervoerders op het Europese spoorwegnet, wordt de NMBS opgesplitst in drie delen: een beheerder van de infrastructuur (Infrabel), een exploitant van de treinen (NMBS) en een overkoepelende holding (NMBS Holding). Zij vormen met hun drieën de NMBS-Groep.
9 - Mahmoud Abbas wordt verkozen tot nieuwe president van de Palestijnse Autoriteit.
14 - De ruimtesonde Huygens landt op de Saturnusmaan Titan.
15 - Overeenkomst tussen de Algerijnse regering en de Berbers over de culturele rechten van deze bevolkingsgroep. De Berbertalen krijgen meer erkenning.
16 - De 66-jarige Roemeense vrouw Adriana Iliescu schenkt het leven aan een dochter uit een geïmplanteerde eicel.
19 - Onthulling van de Airbus A380 in Toulouse.
31 - In Irak worden voor het eerst in decennia verkiezingen gehouden waaraan meer partijen meedoen. Ondanks aanslagen van militante soennieten is de opkomst onverwacht hoog.

februari

5 - Na het overlijden van president Étienne Eyadéma van Togo pleegt het leger een staatsgreep en installeert diens zoon Faure.
8 - Google lanceert Google Maps.
8 - Koningin Beatrix ontvangt haar eredoctoraat van de Universiteit Leiden.
14 - De vroegere premier Rafik Hariri van Libanon komt om bij een zelfmoordaanslag in Beiroet.
15 - De domeinnaam van YouTube wordt geregistreerd.

maart

19 - John DeLorean, oprichter van het automerk DeLorean, overlijdt op 80-jarige leeftijd.
28 - Het parlement van Canada stemt in met de invoering van het homohuwelijk.

april

2 - Paus Johannes Paulus II overlijdt aan de gevolgen van een septische shock en hartstilstand. Op 19 april wordt, na een conclaaf van slechts anderhalve dag, de Duitse kardinaal Joseph Ratzinger verkozen tot zijn opvolger. Hij neemt de naam Benedictus XVI aan.
26 - Syrië voltooit de terugtrekking van zijn troepen uit Libanon.

mei

13 - Nadat demonstranten in de Oezbeekse stad Andijan honderden gevangenen hebben bevrijd, opent het leger het vuur op de menigte. Er zouden naar verluidt ruim 700 doden zijn gevallen. De regering van Oezbekistan spreekt van ongeveer 70.
16 - Kuweit voert actief en passief vrouwenkiesrecht in.
18 - De regeringen van Estland en Rusland tekenen verdragen die de landsgrens en de zeegrens tussen beide landen vastleggen.
29 - In een volksraadpleging stemt Frankrijk tegen het grondwettelijk verdrag voor Europa.
30 - In de nacht verdwijnt op Aruba de jeugdige Amerikaanse toeriste Natalee Holloway spoorloos.
31 - Bij een explosie van een opslagtank op de NAM-locatie in Warffum komen twee medewerkers om het leven en raakt een derde zwaargewond. De slachtoffers waren bezig met laswerkzaamheden toen de tank, gevuld met aardgascondensaat, ontplofte. Oorzaak lijkt een serie van misverstanden en incompetenties waardoor de mensen van het installatiebedrijf niet op de hoogte waren van het feit dat de tank nog gevuld was. In de daaropvolgende rechtszaak van oktober 2007 wordt een boete geëist van 150.000 euro tegen de NAM en 100.000 euro tegen het installatiebedrijf GTI uit Nieuwe Pekela.

juni

1 - De Nederlandse kiezers wijzen in een referendum het grondwettelijk verdrag voor Europa af.
1 - Bob Van Reeth wordt als Vlaams Bouwmeester opgevolgd door Marcel Smets.
5 - De Zwitserse bevolking stemt bij referendum in met toetreding tot het Verdrag van Schengen.
5 - In de Vietnamese provincies Đà Nẵng en Thừa Thiên-Huế wordt de Hải Vântunnel officieel geopend.
13 - De ministers van financiën van de G8 verklaren zich bereid de schulden kwijt te schelden van de 18 heavily indebted poor countries voor de volgende G8-top.
14 - De Jamaicaanse atleet Asafa Powell verbetert het bijna 6 jaar oude record op de 100 m sprint met 0,01 s en brengt het op 9,77 s.
28 - De aandeelhouders van Koninklijke Olie en van Shell gaan akkoord met een volledige fusie. De nieuwe onderneming heet Royal Dutch Shell, is ingericht naar Engels recht en heeft haar hoofdkantoor in Den Haag.

juli

4 - Na 13 jaar burgeroorlog worden in Burundi parlementsverkiezingen gehouden.
6 - Het Vlaams Parlement keurt een nieuw gemeentedecreet goed, waarin de rol en bevoegdheden van alle actoren in de lokale besturen grondig worden geherdefinieerd.
7 - Bij terroristische aanslagen in het Londense openbaar vervoer vallen 52 doden en minimaal 700 gewonden.
13 - Het Postcrossing-project wordt gestart.
16 - Minstens 90 personen komen om het leven door een zelfmoordaanslag in de buurt van een sjiitische moskee in Moussayeb (Irak).

augustus

1 - Abdoellah bin Abdoel Aziz al-Saoed wordt koning van Saoedi-Arabië.
8 - Iran verklaart aan de verrijking van uranium voor vreedzame doeleinden te willen gaan werken. De Iraanse nucleaire plannen brengen het land al het gehele jaar in conflict met de Verenigde Staten en andere landen, omdat deze bang zijn dat Iran van plan is de technologie te gebruiken voor het ontwikkelen van kernwapens.
13 - Talpa begint met het uitzenden van programma's.
14 - Het Zimbabwaans voetbalelftal wint de negende editie van de COSAFA Cup door in de finale Zambia met 1-0 te verslaan.
15 - De Indonesische regering en de GAM-rebellen ondertekenen te Helsinki een vredesovereenkomst die een einde moet maken aan het 29-jarige conflict omtrent Atjeh.
17 - 23 - Israël trekt zich terug uit de Gazastrook. Het Israëlische leger evacueert de 8000 achtergebleven kolonisten tegen hun wil. De Palestijnse bevolking viert de 'bevrijding' uitbundig.
29 - De orkaan Katrina trekt verwoestend over de stad New Orleans.
31 - In Bagdad komen door massapaniek op de Al-Aaimmah brug tijdens een bedevaart 953 mensen om het leven.

september

11 - De Nederlandse judoka Dennis van der Geest wordt in Caïro wereldkampioen judo in de open klasse.
11 - De eerste vrouwelijke rabbijn van België heet Floriane Chinsky. Ze aanvaardt haar ambt in de nieuwe synagoge van Vorst.
12 - Hong Kong Disneyland Resort in Hongkong opent zijn deuren.
13 - In Nederland bekent het Openbaar Ministerie grote fouten te hebben gemaakt in het onderzoek naar de Schiedammer parkmoord.
18 - Na 30 jaar zijn er weer vrije parlementsverkiezingen in Afghanistan.
18 - Bij verkiezingen in Duitsland halen noch CDU/CSU+FDP, noch SPD+Groenen een meerderheid. Als regering treedt uiteindelijk een grote coalitie van CDU/CSU en SDP aan, geleid door Angela Merkel, de eerste vrouwelijke bondskanselier.
30 - Met de verhuizing van De Ritmeester uit Veenendaal naar Oost-Duitsland verdwijnt de laatste sigarenfabriek uit Nederland.

oktober

3 - Start van de onderhandelingen over de mogelijke toetreding van Turkije tot de EU; zie ook Turkije en de Europese Unie.
3 - Frontex wordt operationeel, het EU-agentschap voor de coördinatie van de bewaking der buitengrenzen.
5 - Orkaan Stan teistert Mexico en Centraal-Amerika.
8 - Een zware aardbeving treft Pakistan en zijn buurlanden, zie aardbeving Kasjmir 2005.
11 - Het Generatiepact wordt door de regering-Verhofstadt II aan het Belgische parlement voorgesteld.
15 - In een referendum wordt de nieuwe Iraakse grondwet aanvaard.
16 - Estland heeft een wereldprimeur: bij de gemeenteraadsverkiezingen kan via internet een geldige stem worden uitgebracht.
19 - In Irak begint het strafproces tegen voormalig dictator Saddam Hoessein.
27 - Elf uitgeprocedeerde asielzoekers komen om in een brand in het detentiecentrum op Schiphol-Oost.
27 - Rellen breken uit onder jongeren van Noord-Afrikaanse afkomst in Clichy-sous-Bois, een voorstad van Parijs, en verspreiden zich later over heel Frankrijk. Pas na de uitroeping van de noodtoestand en het instellen van een avondklok op 8 november wordt het weer rustiger. Zie: Rellen in Frankrijk 2005.

november

1 - Voor het eerst brengt een Russische president, Vladimir Poetin, een bezoek aan Nederland.
2 - In Thailand wordt de Amsterdamse crimineel John Mieremet geliquideerd en in Amsterdam zelf de aan de onderwereld gelieerde vastgoedhandelaar Kees Houtman.
7 - Oppositie van de planeet Mars: zijn schijnbare boogseconde is 19,8.
15 - Politiek activist, publicist en journalist Louis Sévèke wordt doodgeschoten in het centrum van Nijmegen.
19 - Irakoorlog - Een marinier wordt gedood door een bermbom in Haditha, in Irak, gevolgd door een massamoord door de mariniers onder de plaatselijke bevolking: 24 Iraakse burgers, onder wie acht kinderen, worden gedood.
25 - Door storm en winterse buien ontstaat de langste avondspits in Nederland ooit: er staat 802 kilometer file om 18.00 uur. Pas om 05.20 uur, de volgende ochtend, zijn alle files opgelost. Honderden reizigers (ook per trein) brengen de nacht door in opvangplaatsen. Deze dag was ook de donkerste dag ooit gemeten in de Bilt. Het KNMI wist een globale straling van 7 joules per vierkante centimeter te noteren. (Zie: Sneeuwstorm van 25 november 2005)
26 - Het derde Junior Eurovisiesongfestival wordt gehouden in Hasselt, België. De winnares is Ksenia Sitnik uit Wit-Rusland met het lied "My Vmeste", dat 149 punten behaalt.

december

1 - Oprichting van de autonome regio Nunatsiavut voor de Inuitbevolking in het noorden van de Canadese regio Labrador.
5 - Start van het proces tegen de leden van de Hofstadgroep.
9 - Laatste ritten van de traditionele Londense Routemaster-dubbeldekkerbus in de gewone dienstregeling. Er blijven nog wel Routemasters rijden op de museumlijnen.
18 - De indiaanse leider Evo Morales wint de presidentsverkiezingen in Bolivia.
24 - In Hasselt opent Plopsa Indoor Hasselt. Het is het eerste overdekte themapark in België.

Film

Muziek

Populaire muziek

Bestverkochte singles in Nederland:

Artiesten voor Azië - Als je iets kan doen
Guus Meeuwis - Geef mij je angst
James Blunt - You're Beautiful
Lange Frans & Baas B - Het land van...
Jan Smit - Laura
Ch!pz - One, Two, Three!
Schnappi - Das Kleine Krokodil
Sugababes - Push The Button
Madonna - Hung Up
Robbie Williams - Tripping

Bestverkochte albums in Nederland:

Katie Melua - Piece by Piece
Anouk - Hotel New York
Robbie Williams - Intensive Care
Jan Smit - Jansmit.com
Coldplay - X&Y
Guus Meeuwis - Tien jaar levensecht
Kane - Fearless
Madonna - Confessions on a Dance Floor
Keane - Hopes and Fears
Il Divo - Il Divo

Bestverkochte singles in Vlaanderen:

Artiesten voor Tsunami 12-12 - Geef een teken
Crazy Frog - Axel F
Joy Gruttmann - Schnappi, das kleine Krokodil
James Blunt - You're beautiful
Bob Sinclar - Love Generation
Star Academy - Fame
Stash - Sadness
K3 - Kuma Hé
Laura Lynn - Je hebt me 1000 maal belogen
Akon - Lonely

Bestverkochte albums in Vlaanderen:

Coldplay - X&Y
Laura Lynn - Dromen
Anouk - Hotel New York
Moby - Hotel
Faithless - Forever Faithless, the greatest hits
Deus - Pocket Revolution
Frans Bauer - 10 jaar hits
U2 - How to dismantle an atomic bomb
Admiral Freebee - Songs
50 Cent - The massacre

Literatuur

De Britse schrijver Harold Pinter ontvangt de Nobelprijs voor Literatuur
De Duitse schrijfster Brigitte Kronauer ontvangt de Georg-Büchner-Preis
Jules Deelder ontvangt de Tollensprijs
Kader Abdolah schrijft de roman Het huis van de moskee

Beeldende kunst

Muurreliëf (2005), Hans Josephsohn, Chur
Tuinbeeld (brons, 2005), Carel Lanters
Sprankelplek (2005), Jos Spanbroek

Bouwkunst

Torre Agbar (2005), Jean Nouvel, Barcelona
Zentrum Paul Klee (2005), Renzo Piano, Bern

Geboren

Januari

2 - Kiki Heshof, Nederlands voetbalster
2 - Femke Liefting, Nederlands voetbalster
9 - Julie Bego, Frans wielrenster
12 - Roxy Dekker, Nederlands singer-songwriter
13 - Judith van der Helm, Nederlands handbalster
18 - Benedetta Pilato, Italiaans zwemster
19 - Bianca Bustamante, Filipijns autocoureur
21 - Darren Watkins Jr., Amerikaans youtuber en streamer
22 - Merel Maes, Belgisch atlete
23 - Fantine Harduin, Belgisch actrice
25 - Ben Dörr, Duits autocoureur
25 - Avantika Vandanapu, Amerikaans actrice
29 - Stijn Bultman, Nederlands voetballer

Februari

1 - Lindsay van Zundert, Nederlands kunstschaatsster
2 - Isabel van den Berg, Nederlands atlete
6 - Zak O'Sullivan, Brits-Iers autocoureur
7 - Fieke Kroese, Nederlands voetbalster
9 - Mike Kleijn, Nederlands voetballer
9 - Christian Mansell, Australisch autocoureur
9 - Bo op de Weegh, Nederlands voetbalster
14 - Chelsea Homan, Nederlands voetbalster
14 - Mathilde Janzen, Duits-Zweeds voetbalster
17 - Jeanuël Belocian, Frans-Guadeloups voetballer
20 - Veerle Buchwald, Nederlands volleybalster
20 - Morris Schuring, Nederlands autocoureur
22 - Rami Kooti Arab, Nederlands acteur
25 - Thijmen Blokzijl, Nederlands voetballer
25 - Emma Frijns, Nederlands voetbalster
28 - Vitor Roque, Braziliaans voetballer

Maart

7 - Cian Shields, Brits autocoureur
11 - Guillaume Restes, Frans-Ivoriaans voetballer
15 - Jessica Edgar, Brits autocoureur
15 - Nika Prevc, Sloveens schansspringster
17 - Danique Tolhoek, Nederlands voetbalster
18 - Daliyah de Klonia, Nederlands voetbalster
20 - Gabriele Minì, Italiaans autocoureur
26 - Ella Anderson, Amerikaans actrice
26 - Saël Kumbedi, Frans-Congolees voetballer
26 - Dimitris Rallis, Nederlands-Grieks voetballer
29 - Manoah van Houwelingen, Nederlands voetbalster
30 - Deau den Turk, Nederlands voetbalster

April

5 - Fermín Aldeguer, Spaans motorcoureur
6 - Isaac Babadi, Nederlands voetballer
6 - Anne Moll, Duits voetbalster
10 - Julia Mickenhagen, Duits voetbalster
12 - Niels Schlimback, Nederlands zanger en presentator
13 - Hannah Etzold, Duits voetbalster
14 - Dean Huijsen, Nederlands voetballer
17 - Niels Laros, Nederlands atleet
17 - Joseph Loake, Brits autocoureur
19 - Kobbie Mainoo, Engels-Ghanees voetballer
22 - Elize van Vilsteren, Nederlands voetbalster
27 - Daniel Holgado, Spaans motorcoureur
27 - Lore Jacobs, Belgisch voetbalster
28 - Oliver Gray, Brits autocoureur
28 - Kiki Vissers, Nederlands voetbalster

Mei

2 - Jak Crawford, Amerikaans autocoureur
4 - Sanne Peereboom, Nederlands voetbalster
7 - Freya Godfrey, Engels voetbalster
8 - Oliver Bearman, Brits autocoureur
8 - Roos de Haas, Nederlands voetbalster
9 - Paulina Bartz, Duits voetbalster
11 - Hunter Yeany, Amerikaans-Brits autocoureur
20 - Iris Remmers, Nederlands voetbalster
23 - Josephine Arendsen, Nederlands actrice
25 - Bella Sims, Amerikaans zwemster
29 - Sarina Heijblom, Nederlands voetbalster
31 - Pippa Molenaar, Nederlands volleybalster

Juni

2 - Robine Lacroix, Nederlands voetbalster
3 - Désiré Doué, Frans-Ivoriaans voetballer
7 - Eva Bruijnes, Nederlands voetbalster
13 - Josep María Martí, Spaans autocoureur
19 - Danisha Theocharis, Nederlands voetbalster
24 - Senne van de Velde, Nederlands voetbalster
26 - Alexia van Oranje-Nassau, Nederlands prinses
27 - Loïs Wieringa, Nederlands voetbalster
28 - Tom Bischof, Duits voetballer
30 - Esmee Daalman, Nederlands voetbalster

Juli

4 - Hanna Huizenga, Nederlands voetbalster
13 - Karlijn Woons, Nederlands voetbalster
22 - Quinty Dupon, Nederlands voetbalster
23 - Pierce Gagnon, Amerikaans acteur
27 - Kealyn Thomas, Nederlands voetbalster
28 - Noa Zwan, Nederlands actrice en zangeres
29 - Sanne Davelaar, Nederlands voetbalster
31 - Jevon Simons, Nederlands voetballer

Augustus

17 - Lisa Stengs, Nederlands voetbalster
19 - Carla Lazzari, Frans zangeres en presentatrice
21 - Loreen Bender, Duits voetbalster
21 - Djoeke de Ridder, Nederlands voetbalster
21 - Demi Werther, Nederlands voetbalster
26 - Jayden Addai, Nederlands-Ghanees voetballer
29 - Wieke Kaptein, Nederlands voetbalster

September

6 - Laurens van Hoepen, Nederlands autocoureur
7 - Noëlle van der Sluijs, Nederlands voetbalster
10 - Kyra van Leeuwe, Nederlands voetbalster
15 - Hugh Barter, Australisch autocoureur
24 - Estelle Pereira, Nederlands voetbalster
25 - Lotte Keukelaar, Nederlands voetbalster

Oktober

4 - Emmanuel van België, Belgische prins
7 - Maja Hagemann, Deens voetbalster
7 - Fleur Huisman, Nederlands voetbalster
10 - Sanne van der Velde, Nederlands voetbalster
15 - Christian van Denemarken, Deens kroonprins
15 - Roos van Eijk, Nederlands voetbalster
17 - Lola Lovinfosse, Frans autocoureur
21 - Leah Hayes, Amerikaans zwemster
23 - Lynn Verhoef, Nederlands voetbalster
29 - José Antonio Rueda, Spaans motorcoureur
31 - Joy Vader, Nederlands voetbalster

November

7 - Nicci Berrevoets, Nederlands voetbalster
11 - Alex Dunne, Iers autocoureur
13 - Leny Yoro, Frans-Ivoriaans voetballer
14 - Tasanapol Inthraphuvasak, Thais autocoureur
15 - Robin Blom, Nederlands voetbalster
25 - Eden Le Guilly, Frans voetbalster

December

2 - Charlie Wurz, Oostenrijks-Brits autocoureur
13 - Nicolas en Aymeric, Belgische prinsen
21 - Cacharel Promes, Nederlands voetbalster

Overleden

Weerextremen in België

7 januari: hoogste etmaalgemiddelde temperatuur ooit op deze dag: 9,8 °C.
10 januari: hoogste maximumtemperatuur ooit op deze dag: 13,6 °C en hoogste maximumtemperatuur: 13,6 °C. Dit is de warmste dag ooit in de maand januari.
16 maart: hoogste etmaalgemiddelde temperatuur ooit op deze dag: 15,1 °C.
1 mei: hoogste etmaalgemiddelde temperatuur ooit op deze dag: 21 °C en hoogste maximumtemperatuur: 28,7 °C.
27 mei: hoogste maximumtemperatuur ooit op deze dag: 31,6 °C.
20 juni: hoogste etmaalgemiddelde temperatuur ooit op deze dag: 26,5 °C en hoogste maximumtemperatuur: 33,9 °C.
23 juni: hoogste maximumtemperatuur ooit op deze dag: 32 °C.
24 juni: hoogste etmaalgemiddelde temperatuur ooit op deze dag: 26 °C en hoogste maximumtemperatuur: 32,7 °C.
29 juni: hoogste etmaalsom van de neerslag ooit op deze dag: 28 mm.
11 september: hoogste etmaalsom van de neerslag ooit op deze dag: 35 mm.
12 oktober: hoogste etmaalgemiddelde temperatuur ooit op deze dag: 17,5 °C.
25 oktober: hoogste etmaalgemiddelde temperatuur ooit op deze dag: 15,7 °C.
28 oktober: hoogste etmaalgemiddelde temperatuur ooit op deze dag samen met 1913: 17 °C.
29 oktober: hoogste etmaalgemiddelde temperatuur ooit op deze dag: 19,0 °C en hoogste maximumtemperatuur: 22,3 °C.
30 oktober: hoogste etmaalgemiddelde temperatuur ooit op deze dag: 18,6 °C en hoogste maximumtemperatuur: 22,4 °C.
3 november: hoogste etmaalgemiddelde temperatuur ooit op deze dag: 16,1 °C.

Zie ook

Zie de categorie 2005 van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.