90377 Sedna
| 90377 Sedna | ||||
|---|---|---|---|---|
 | ||||
Opname van Sedna opname door de Ruimtetelescoop Hubble | ||||
| Symbool | .svg){kind=small} | |||
| Type | Planetoïde Transneptunisch object | |||
| Datum ontdekking | 14 november 2003 | |||
| Ontdekt door | M. Brown, D. Rabinowitz en C. Trujillo | |||
| Vernoemd naar | Sedna, een godin van de Inuit | |||
| Voorlopige aanduiding | 2003 VB12 | |||
| Fysische gegevens | ||||
| B-V-kleurindex | 1,24 | |||
| Diameter | 1.180 tot 1.800 km | |||
| Massa | 4×1021 kg (0,066% aarde) | |||
| Valversnelling | 0,33 tot 0,50 m/s2 | |||
| Ontsnappingssnelheid | 0,62 tot 0,95 km/s | |||
| Rotatietijd | 10,27 uur | |||
| Albedo | > 20% | |||
| Baangegevens | ||||
 De banen van de planeten en Pluto in vergelijking met de baan van Sedna | ||||
| Type | Oortwolk | |||
| Perihelium | 76,152 AE | |||
| Aphelium | 883,658 AE | |||
| Excentriciteit (e) | 0,84131 | |||
| Periode (P) | 10.513,35 jaar | |||
| Inclinatie (i) | 11,930° | |||
| Waarnemingsgegevens | ||||
| Standaardepoche | J2019 | |||
| ||||
90377 Sedna[1] (symbool: )[2] is een planetoïde in het zonnestelsel. Sedna werd ontdekt op 14 november 2003 met de Palomar QUEST-camera en de Samuel Oschintelescoop op Mount Palomar, door een team van het California Institute of Technology onder leiding van Michael Brown.[3] Vooraleer het transneptunisch object z'n naam kreeg, had het als voorlopige benaming 2003 VB12 gekregen. De planetoïde Sedna is genoemd naar de Inuit-godin Sedna. De naam Sedna werd op 28 september 2004 officieel erkend door het Minor Planet Center van de IAU en verving hiermee de voorlopige naam 2003 VB12.
Classificatie
[bewerken | brontekst bewerken]Toen Sedna werd ontdekt, was deze het grootst bekende planetaire object na Pluto, die toen nog als planeet werd geclassificeerd.[4] Desalniettemin waren veel astronomen, inclusief de ontdekkers, van mening dat Sedna niet als planeet moet worden beschouwd.[5] Sinds 24 augustus 2006 werden de vijf objecten; Pluto, Ceres, Eris, Makemake en Haumea door de IAU geclassificeerd als dwergplaneet.[6] Sindsdien is Sedna net als onder andere Vesta en Orcus een planetoïde die kandidaat–dwergplaneet is. Doordat Sedna een baan buiten die van Neptunus heeft en het kandidaatschap voor dwergplaneet, is Sedna ook een kandidaat-plutoïde.
Afstand
[bewerken | brontekst bewerken]Sedna was bij haar ontdekking het verst gelegen lid van het zonnestelsel; zelfs haar perihelium is met 76 AE 60% verder gelegen dan enig ander gekend object. Op dit ogenblik bevindt Sedna zich op 88 AE van de zon, het aphelium is op ongeveer 936 AE; de omlooptijd moet zo'n 11.500 jaar zijn. Op die afstand moet Sedna wel erg koud zijn; daarom werd ze genoemd naar de zeegodin van de Inuit, die in de koude diepten van de Poolzee zou leven. De afstand tot Sedna bekeken vanaf de Aarde is 3 maal verder dan de afstand tot Pluto. Deze afstand kwam voor astronomen als een complete verrassing; men vermoedde hier geen objecten.
De ontdekkers vermoeden dat Sedna een object is in de binnenste Oortwolk, maar dat zou betekenen dat deze wolk veel dichterbij begint dan tot nog toe gedacht. Als dusdanig zou Sedna het eerste object zijn dat daarin wordt waargenomen. Het is echter ook mogelijk dat Sedna oorspronkelijk van buiten het zonnestelsel afkomstig is.[7]
Eigenschappen
[bewerken | brontekst bewerken]De diameter van Sedna wordt geschat op tussen 840 en 1800 km, dat is 1/3 tot 2/3 die van Pluto.
Net als Mars heeft dit hemellichaam een rode kleur, echter met een glans. Volgens de eerste metingen zou Sedna in 20 tot 40 dagen om haar as draaien. Dat is langzaam voor een planetoïde, daarom vermoedde men dat Sedna een maan zou hebben die de rotatiesnelheid afgeremd heeft. De Hubble Ruimtetelescoop kon deze maan echter niet vinden.[8] Dit probleem lijkt opgelost te zijn: nieuwere metingen geven aan dat Sedna veel sneller om haar as draait, ongeveer eens in de 10 uur. Dit is een normale rotatiesnelheid voor een dergelijk hemellichaam, en wellicht is er dus helemaal geen maan.[9]
Zie ook
[bewerken | brontekst bewerken]Externe links
[bewerken | brontekst bewerken]- (en) 90377 Sedna in de JPL Small-Body Database
- (en) Brown, Michael, Sedna (2003 VB12). Caltech Division of Geological & Planetart Sciences. Geraadpleegd op 14 december 2009.
- ↑ Citation for (90377) Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics Geraadpleegd op 14 december 2009 (niet meer beschikbaar)
- ↑ U+2BF2 ⯲. David Faulks (2016) 'Eris and Sedna Symbols,' L2/16-173R, Unicode Technical Committee Document Register. Gearchiveerd op 14 maart 2023.
- ↑ (en) Sedna The coldest most distant place known in the solar system.
- ↑ (en) Britt, Robert Roy, Scientists Find Another Huge Mini-World in Outer Solar System. SPACE.com (15 maart 2004). Gearchiveerd op 5 januari 2006. Geraadpleegd op 14 december 2009.
- ↑ Keulemans, Maarten, Tiende planeet?. VPRO Noorderlicht - Nieuws (15 maart 2004). Gearchiveerd op 27 mei 2005. Geraadpleegd op 14 december 2009.
- ↑ https://www.iau.org/public/themes/pluto/ Currently there are five objects accepted as dwarf planets. Ceres, Pluto, Eris, Makemake and Haumea. Gearchiveerd op 18 juni 2023.
- ↑ Vries, Gieljan de, Sedna interstellaire verstekeling?. Kennislink (4 december 2004). Gearchiveerd op 5 december 2008. Geraadpleegd op 14 december 2009.
- ↑ (en) Britt, Robert Roy, Weird Object Beyond Pluto Gets Stranger. SPACE.com (14 april 2004). Gearchiveerd op 29 december 2005. Geraadpleegd op 14 december 2009.
- ↑ (en) Case of Sedna's Missing Moon Solved. Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics (5 april 2005). Gearchiveerd op 3 januari 2006. Geraadpleegd op 14 december 2009.
