Arent de Gelder

Arent de Gelder
Zelfportret als Zeuxis, 1685 Städelsches Kunstinstitut, Frankfurt am Main
Persoonsgegevens
Geboren	Dordrecht, 26 oktober 1645
Overleden	Dordrecht, 27 augustus 1727
Geboorteland	Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden
Beroep(en)	kunstschilder
Oriënterende gegevens
Leermeester	Samuel van Hoogstraten Rembrandt van Rijn
Jaren actief	ca. 1661-1727
Stijl(en)	barok
Bekende werken	Zelfportret als Zeuxis Het loflied van Simeon
RKD-profiel
Portaal    Kunst & Cultuur

Arent de Gelder (Dordrecht, 26 oktober 1645 – aldaar, 27 augustus 1727) was een Nederlandse kunstschilder.

Arent de Gelder werd volgens de biografie van zijn collega en stadgenoot Arnold Houbraken geboren op 26 augustus 1645 in Dordrecht. Het doopboek van de Grote Kerk vermeldt echter, dat hij werd gedoopt op 11 november als zoon van Jan de Gelder en Maria Lotterich.^[1] Hij is vernoemd naar zijn grootvader Arent Jansz. de Gelder. In veel kunsthistorische publicaties uit de 20e eeuw wordt de schilder Aert de Gelder genoemd, maar in alle 17e-eeuwse documenten, inclusief het doopboek van de Grote Kerk, heet hij Arent. Mogelijk is het misverstand ontstaan doordat hij zijn werk altijd met "A. de Gelder" signeerde en Arents vader in de bronnen vaak als Jan Aertsz. de Gelder voorkomt, naast Jan Arentsz. de Gelder (Aert is een variant van Arent).^[2]

De Gelder was aanvankelijk leerling van Samuel van Hoogstraten in zijn geboortestad en ging daarna naar Amsterdam, waar hij van 1661 tot 1663 bij Rembrandt werkte en diens laatste leerling was. Daarna keerde hij naar Dordrecht terug. Hij bleef werken in de trant van zijn leermeester: brede penseelstreken, krassen met het penseel in de verf en sterke lichtcontrasten.

De Gelder schilderde vooral Bijbelse onderwerpen. Verder heeft hij ook portretten en een paar genrestukken geschilderd. Aan het eind van zijn leven was Herman Boerhaave zijn belangrijkste opdrachtgever. Er wordt verondersteld dat De Gelder met hem in contact is gekomen toen hij hulp zocht voor zijn oogproblemen. Tijdgenoten vermelden dat hij enorm loensde.

Hij overleed op 27 augustus 1727 in zijn huis in Dordrecht.

• Juda en Thamar, circa 1681 (Wenen, Gemäldegalerie van de Akademie der bildenden Künste Wien)
• Koning David, circa 1683 (Amsterdam, Rijksmuseum, inv.nr. A 2695)
• Het toilet van Esther, circa 1684 (München, Alte Pinakothek)
• Portret van tsaar Peter de Grote (Amsterdam, Rijksmuseum?)
• Zelfportret als Zeuxis (Frankfurt am Main, Städelsches Kunstinstitut, inv. nr. 1015))
• Passieserie (omstreeks 1715, 22 doeken, waarvan tien in Aschaffenburg, Schloss Johannisburg, en twee in Amsterdam, Rijksmuseum)
• Portret van Herman Boerhaave met zijn vrouw en dochtertje, circa 1724 (Amsterdam, Rijksmuseum, inv.nr. A 4034)
• Het huwelijkscontract, circa 1670 (Brighton, Art Gallery and Museum)
• Waarschijnlijk koning Salomon The Leiden Collection

• 
  De voorhof van een tempel, 1679, Mauritshuis, Den Haag
• 
  Esther en Mordechai, ca. 1685, Rhode Island School of Design Museum, Providence
• 
  Het loflied van Simeon, ca. 1700-1710, Mauritshuis
• 
  De doop van Christus, 1710, Fitzwilliam Museum, Cambridge
• 
  Portret van een verzamelaar met de Honderdguldenprent van Rembrandt, na 1685, Hermitage (inv. nr. ГЭ-790), Sint-Petersburg
• 
  Portret van Herman Boerhaave, 1722, Mauritshuis

• Rijksmuseum
• Statenvertaling

• Houbraken, Arnold, 1718-1721 (1753), De groote schouburgh der Nederlantsche konstschilders en schilderessen. Derde deel, Den Haag, Swart, Boucquet en Gaillard, p. 206-209; te lezen op DBNL (KB)
• Lilienfeld, K., 1914, Arent de Gelder. Sein Leben und seine Kunst, Den Haag
• Loughman e.a., 1992, De Zichtbaere Werelt, Zwolle, Waanders / Dordrechts Museum
• Bijker, Dirk et. al. (red.), 1998, Arent de Gelder (1645-1727). Rembrants laatste leerling, tentoonstellingscatalogus Dordrechts Museum, Dordrecht / Keulen / Gent, 1998
• Sluiter, G., 1998, "De fascinatie van Arent de Gelder voor Rembrandts etsen", Dordrechts Museum Bulletin, 1998/3, p. 35-45
• Graaf, F. de, 1998, "Gebaren en houdingen in de schilderijen van Arent de Gelder", Dordrechts Museum Bulletin, 1998/4, p. 51-60

Zie de categorie Aert de Gelder van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.