Aretha Franklin
| Aretha Franklin | ||||
|---|---|---|---|---|
 | ||||
Aretha Franklin (1968) | ||||
| Algemene informatie | ||||
| Volledige naam | Aretha Louise Franklin | |||
| Bijnaam | Queen of Soul | |||
| Geboren | 25 maart 1942 | |||
| Geboorteplaats | Memphis | |||
| Overleden | 16 augustus 2018 | |||
| Overlijdensplaats | Detroit | |||
| Land |  Verenigde Staten | |||
| Werk | ||||
| Jaren actief | 1956-2018 | |||
| Genre(s) | R&b, gospel, soul | |||
| Beroep | Zangeres, songwriter, pianiste | |||
| Label(s) | Columbia Records, Atlantic Records, Arista, Aretha Records | |||
| Officiële website (en) AllMusic-profiel (en) Discogs-profiel (en) IMDb-profiel (en) Last.fm-profiel (en) MusicBrainz-profiel | ||||
| Handtekening | ||||
 | ||||
| ||||
Aretha Louise Franklin (Memphis (Tennessee), 25 maart 1942 – Detroit (Michigan), 16 augustus 2018[1]) was een Amerikaanse gospel-, soul- en r&b-zangeres. Op de ranglijst van 100 beste zangers (m/v) aller tijden van het Amerikaanse muziektijdschrift Rolling Stone staat zij op de eerste plaats.[2]
Levensloop
[bewerken | brontekst bewerken]Aretha Franklin werd geboren in Memphis (Tennessee) maar groeide op in Detroit (Michigan). Als kind zong ze met haar zussen, Carolyn en Erma, in de baptistenkerk waar haar vader dominee was. Haar eerste plaatopnamen maakte ze toen ze 14 jaar oud was. Ze werd door John Hammond ontdekt en sloot een contract met Columbia Records. Begin jaren zestig vertolkte ze een paar liedjes die populair werden, onder andere het oorspronkelijk door Al Jolson in 1918 uitgebrachte Rock-a-bye Your Baby with a Dixie Melody. In 1968 gaf Aretha Franklin een legendarisch[3] concert in het Concertgebouw in Amsterdam. Het was onderdeel van haar eerste tournee buiten de Verenigde Staten. Zij vertolkte daar onder meer Satisfaction, Dr. Feelgood en A Natural Woman.
Na haar vertrek bij Columbia Records sloot ze een contract met Atlantic Records. Haar producer werd Jerry Wexler, met wie ze een paar zeer invloedrijke r&b-opnamen maakte, zoals I Never Loved a Man (The Way I Love You). De stijl van dit lied had veel meer "soul" dan haar eerdere werk. Tegen het eind van de jaren zestig kreeg Aretha Franklin de bijnaam "The Queen of Soul", omdat ze zo beroemd was geworden en tevens als een rolmodel voor de Afro-Amerikaanse gemeenschap werd gezien.
Aretha Franklin had veel top 10-hits, waaronder covers van andere beroemdheden, zoals The Beatles (Eleanor Rigby), The Band (The Weight), Simon & Garfunkel (Bridge Over Troubled Water), Sam Cooke en The Drifters. Andere belangrijke hits waren Chain Of Fools, (You Make Me Feel Like) A Natural Woman, Think, Baby I Love You, The House That Jack Built, I Say a Little Prayer en Respect. Spanish Harlem stond in de Daverende Dertig één week op de eerste plaats.
Begin jaren tachtig leek het voorbij met haar carrière, totdat ze een cover van de Doobie Brothers-hit What a Fool Believes opnam. Vlak daarna was ze te bewonderen in de klassieke John Belushi-muziekfilm The Blues Brothers. Het duurde daarna nog zeven jaar voordat ze de hitlijsten weer haalde, maar dat deed ze dan ook met de gigantische hit I Knew You Were Waiting (for Me), een duet met George Michael dat een paar weken op nummer 1 in de Top 40 en de Nationale Hitparade stond. Het nummer werd geschreven door Simon Climie van Climie/Fisher. In 1994 zong ze nog A Deeper Love voor de bioscoopkraker Sister Act.
Op 3 januari 1987 werd zij de eerste vrouw die een plaats kreeg in de Rock and Roll Hall of Fame. In 1999 ontving ze de hoogste Amerikaanse kunstonderscheiding, de National Medal of Arts. Op 20 januari 2009 zong Franklin My Country, 'Tis of Thee tijdens de inauguratie van Barack Obama als 44ste president van de Verenigde Staten. In 2010 werd Franklin door het Amerikaanse muziektijdschrift Rolling Stone uitgeroepen tot beste zanger(es) aller tijden.[4] In 2012 werd ze opgenomen in de Gospel Music Hall of Fame.[5]
Op 17 oktober 2014 kwam haar 38ste studioalbum Aretha Franklin Sings the Great Diva Classics uit. Dit album bevat liedjes van andere beroemde zangeressen. De eerste uitgekomen single van dit album was een vertolking van Adele's Rolling in the Deep. Van het album verscheen ook een remix-versie met bewerkingen van Terry Hunter, The Wideboys en Eric Kupper.
Op 6 december 2015 gaf Franklin in bijzijn van president Barak Obama nog een memorabele uitvoering van (You Make Me Feel Like) A Natural Woman in de Kennedy Center ter ere van Carole King die die avond werd gelauwerd als een van de winnaars van de Kennedy Center Honors.
In februari 2017 meldde Franklin dat ze met pensioen zou gaan na de verschijning van haar laatste album in september.[6][7] Haar laatste publieke optreden was op 7 november 2017 op het gala ter gelegenheid van het 25-jarig jubileum van de Elton John AIDS Foundation in Kathedraal Saint John the Divine in New York.
Privé
[bewerken | brontekst bewerken]Franklin werd op 28 januari 1955, op haar 12e, moeder van haar eerste zoon, Clarence Franklin. In 1957 werd Edward Franklin geboren. Ze was niet getrouwd met hun vader, Edward Jordan. Van 1961 t/m 1969 was ze getrouwd met Ted White. In 1964 werd Ted White Jr. / Richards geboren. In 1970 werd Kecalf Cunningham geboren. Zijn vader was haar verloofde en manager Ken Cunningham. Van 1978 - 1984 was ze getrouwd met Glynn Turman.
Gezondheid
[bewerken | brontekst bewerken]In december 2010 werd bekend dat de zangeres ziek was. Ze leed aan alvleesklierkanker.[8] In reactie op speculatie in de media verklaarde de zangeres in augustus 2013 de ziekte te hebben overwonnen en zich weer helemaal te willen richten op haar loopbaan.[9] De ziekte keerde echter terug. Op 13 augustus 2018 werd bekend dat ze thuis palliatieve zorg kreeg en dat ze stervende was. Op 16 augustus 2018 overleed Franklin. Ze werd 76 jaar.[1]
Film Respect
[bewerken | brontekst bewerken]Respect is een Amerikaanse biografische drama- en muziekfilm uit 2021, onder regie van Liesl Tommy. Hij is gebaseerd op het leven en de carrière van Aretha Franklin, die in de film vertolkt wordt door Jennifer Hudson.
Discografie
[bewerken | brontekst bewerken]Albums
[bewerken | brontekst bewerken]| Album met eventuele hitnotering(en) in de Nederlandse Album Top 100 | Datum van verschijnen | Datum van binnenkomst | Hoogste positie | Aantal weken | Opmerkingen |
|---|---|---|---|---|---|
| The Electrifying Aretha Franklin | 1962 | - | |||
| Soul, Soul, Soul | 1968 | - | |||
| Aretha's Gold | 1969 | - | Verzamelalbum | ||
| The Best of Aretha Franklin | 1982 | - | Verzamelalbum / #10 in de TV LP Top 15 | ||
| Who's Zoomin' Who | 1985 | 20-07-1985 | 33 | 9 | |
| Aretha | 1986 | 15-11-1986 | 38 | 4 | |
| Through the Storm | 1989 | 20-05-1989 | 48 | 7 | |
| The VH-1 Divas Live | 1998 | 17-10-1998 | 6 | 33 | met Mariah Carey, Gloria Estefan, Céline Dion en Shania Twain / Livealbum |
| Respect - The Very Best of Aretha Franklin | 2003 | 24-05-2003 | 22 | 6 | Verzamelalbum |
| Album met hitnotering(en) in de Vlaamse Ultratop 200 albums | Datum van verschijnen | Datum van binnenkomst | Hoogste positie | Aantal weken | Opmerkingen |
|---|---|---|---|---|---|
| The VH-1 Divas Live | 1998 | 17-10-1998 | 6 | 20 | met Mariah Carey, Gloria Estefan, Céline Dion en Shania Twain / Livealbum |
| The Queen of Soul | 2014 | 15-02-2014 | 124 | 2 | |
| Aretha Franklin Sings the Great Diva Classics | 2014 | 25-10-2014 | 81 | 3* |
Singles
[bewerken | brontekst bewerken]| Single met eventuele hitnotering(en) in de Nederlandse Top 40 | Datum van verschijnen | Datum van binnenkomst | Hoogste positie | Aantal weken | Opmerkingen |
|---|---|---|---|---|---|
| Respect | 1967 | 24-06-1967 | 11 | 12 | Nr. 7 in de Single Top 100 |
| Baby I Love You | 1967 | 22-07-1967 | tip | - | |
| Chain of Fools | 1968 | 03-02-1968 | 12 | 8 | Nr. 11 in de Single Top 100 |
| Since You've Been Gone (Sweet Sweet Baby) | 1968 | 06-04-1968 | 22 | 7 | |
| Think | 1968 | 08-06-1968 | 12 | 9 | Nr. 9 in de Single Top 100 |
| I Say a Little Prayer | 1968 | 07-09-1968 | 3 | 14 | Nr. 4 in de Single Top 100 |
| See-saw | 1968 | 14-12-1968 | 19 | 6 | Nr. 16 in de Single Top 100 |
| The Weight | 1969 | 15-03-1969 | tip | - | |
| I Can't See Myself Leaving You | 1969 | 10-05-1969 | tip | - | |
| Share Your Love with Me | 1969 | 30-08-1969 | tip | - | |
| Eleanor Rigby | 1969 | 13-12-1969 | tip | - | |
| Spanish Harlem | 1971 | 16-10-1971 | 2 | 9 | Nr. 1 in de Single Top 100 |
| Freeway of Love | 1985 | 03-08-1985 | 31 | 4 | Nr. 27 in de Single Top 100 |
| Sisters Are Doin' It for Themselves | 1985 | 02-11-1985 | 20 | 5 | met Eurythmics / Alarmschijf / Nr. 17 in de Single Top 100 |
| Who's Zoomin' Who | 1985 | 22-02-1986 | 30 | 4 | Nr. 39 in de Single Top 100 |
| Jumpin' Jack flash | 1986 | 11-10-1986 | tip2 | - | Nr. 48 in de Single Top 100 |
| I Knew You Were Waiting (for Me) | 1987 | 07-02-1987 | 1(3wk) | 11 | met George Michael / Nr. 1 in de Single Top 100 |
| It Isn't, It Wasn't, It Ain't Never Gonna Be | 1989 | 19-08-1989 | tip6 | - | met Whitney Houston / Nr. 40 in de Single Top 100 |
| (You Make Me Feel Like) A Natural Woman | 1993 | 25-09-1993 | 28 | 5 | Alarmschijf / Nr. 32 in de Single Top 100 |
| A Deeper Love | 1994 | 19-03-1994 | 31 | 3 | Nr. 34 in de Single Top 100 |
Dvd's
[bewerken | brontekst bewerken]| Dvd's met hitnoteringen in de Nederlandse Music Top 30 | Datum van verschijnen | Datum van binnenkomst | Hoogste positie | Aantal weken | Opmerkingen |
|---|---|---|---|---|---|
| The Legendary Concertgebouw Concert Amsterdam | 2010 | 27-11-2010 | 3 | 19 |
Radio 2 Top 2000
[bewerken | brontekst bewerken]| Nummer(s) met noteringen in de NPO Radio 2 Top 2000 | '99 | '00 | '01 | '02 | '03 | '04 | '05 | '06 | '07 | '08 | '09 | '10 | '11 | '12 | '13 | '14 | '15 | '16 | '17 | '18 | '19 | '20 | '21 | '22 | '23 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| I Knew You Were Waiting (for Me) (met George Michael) | 1360 | - | 1309 | 1615 | - | 1844 | 1915 | 772 | 1946 | 1493 | - | - | - | - | - | - | - | - | 1944 | 1040 | 1179 | 982 | 1166 | 1318 | 1158 |
| I Say a Little Prayer | 407 | 438 | 465 | 440 | 766 | 456 | 517 | 504 | 360 | 448 | 821 | 498 | 519 | 606 | 803 | 793 | 929 | 942 | 951 | 300 | 444 | 494 | 606 | 663 | 680 |
| Respect | 402 | 447 | 518 | 409 | 314 | 254 | 418 | 588 | 313 | 367 | 715 | 342 | 434 | 665 | 598 | 782 | 813 | 790 | 842 | 245 | 346 | 418 | 446 | 632 | 574 |
| Spanish Harlem | 1299 | 1225 | 1043 | 921 | 1122 | 949 | 876 | 1349 | 955 | 1039 | 1765 | 1253 | 1521 | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - |
| Think | 212 | 273 | 308 | 305 | 301 | 241 | 339 | 384 | 259 | 288 | 583 | 314 | 374 | 459 | 631 | 681 | 841 | 910 | 952 | 459 | 619 | 607 | 820 | 1010 | 907 |
| (You Make Me Feel Like) A Natural Woman | - | 965 | 902 | 970 | 779 | 406 | 498 | 677 | 578 | 588 | 815 | 436 | 684 | 1086 | 985 | 1080 | 1272 | 746 | 828 | 182 | 448 | 610 | 744 | 925 | 893 |
Externe links
[bewerken | brontekst bewerken]- ↑ a b (en) Queen of Soul Aretha Franklin dies at 76. Sky News (16 augustus 2018). Gearchiveerd op 5 november 2021.
- ↑ (en) 'The 100 Greatest Singers of All Time: Aretha Franklin'. Rolling Stone (november 2008). Gearchiveerd op 23 januari 2018.
- ↑ Pop: Aretha Franklin - The legendary Concertgebouw concert Amsterdam 1968 *****. Het Parool (27 november 2010). Gearchiveerd op 11 augustus 2021.
- ↑ (en) 100 Greatest Singers of All Time. Rolling Stone (2 december 2010). Gearchiveerd op 23 januari 2018.
- ↑ (en) Aretha Franklin to join Gospel Hall of Fame. CBS News (9 mei 2012). Gearchiveerd op 14 augustus 2018.
- ↑ Aretha Franklin maakt na aankomend album geen nieuwe muziek meer. NU.nl (9 februari 2017). Gearchiveerd op 17 augustus 2018.
- ↑ (en) Elias Leight, Aretha Franklin Announces Retirement, Final Album. Rolling Stone (9 februari 2017). Gearchiveerd op 17 maart 2018.
- ↑ (en) Aretha Franklin Sets The Record Straight On Her Health: ‘I Don’t Know Where Pancreatic Cancer Came From’. Access Hollywood (13 januari 2011). Gearchiveerd op 25 november 2017.
- ↑ (en) Aretha Franklin says she's 85% healed. USA Today (21 augustus 2013). Gearchiveerd op 21 oktober 2021.
