Dollodon
| Dollodon Status: Uitgestorven, als fossiel bekend | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||
| IRSNB 1551, het holotype van Dollodon bampingi, tentoongesteld in Brussel | |||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||
| |||||||||||||
| Geslacht | |||||||||||||
| Dollodon Paul, 2008 | |||||||||||||
| Typesoort | |||||||||||||
| Dollodon bampingi | |||||||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons | |||||||||||||
| |||||||||||||
Dollodon is een geslacht van dinosauriërs behorend tot de groep van de Euornithopoda dat tijdens het Vroege Krijt leefde in het gebied van het huidige Europa. De typesoort is Dollodon bampingi.
Vondsten en naamgeving
[bewerken | brontekst bewerken]Bij het Belgische Bernissart werd in de negentiende eeuw een groot aantal skeletten uit een kolenmijn geborgen, die toebehoorden aan de al bekende dinosauriër Iguanodon. Een van de skeletten was echter afwijkend van de overige en werd in 1881 door George Albert Boulenger toegeschreven aan de soort Iguanodon mantelli Meyer 1881. In 1986 werd die soort door David Bruce Norman ondergebracht bij de soort Iguanodon atherfieldensis, ook al bekend van vondsten uit Engeland.
In 2007 concludeerde Gregory S. Paul dat I. atherfieldensis tot een ander geslacht behoorde, dat hij benoemde als Mantellisaurus; maar tevens dat het afwijkende Belgische skelet zelfs niet tot dit nieuwe genus behoorde maar tot een tweede nieuw geslacht dat hij benoemde als Dollodon. Mantellisaurus heeft een veel kortere romp en armen.
De geslachtsnaam verwijst naar Louis Dollo, de negentiende-eeuwse Frans/Belgische paleontoloog die de iguanodonskeletten onderzocht, en verbindt zijn naam met ~odoon, "getand" vanuit ὀδούς, odous, Klassiek Grieks voor "tand", naar analogie met Iguanodon. De soortaanduiding eert Daniel Bamping, de Britse schrijver van populair-wetenschappelijke boeken, die Paul bijstond in het onderzoek.
In 2010 stelden Kenneth Carpenter en Yusuke Ishida dat een linkerachterpoot in 1870 bij Whitfield op Wight opgegraven en in 1882 door John Whitaker Hulke benoemd als Iguanodon Seelyi identiek zou zijn aan Dollodon. In dat geval zou deze eerder benoemde soort prioriteit hebben en de soortnaam Dollodon seelyi worden. Deze soortaanduiding eert sir Charles Seely, de eigenaar van Brook Estate waar het fossiel gevonden werd. Volgens Darren Naish echter tonen andere resten van I. seelyi aan dat deze soort verschillend is van Dollodon. In 2011 stelde Andrew McDonald dat Dollodon toch een jonger synoniem zou zijn van Mantellisaurus.[1] Norman viel hem daarin bij in 2012.
Het holotype is IRSNB 1551, oorspronkelijk beschreven door Dollo in 1882, en bestaat uit een vrijwel volledig skelet, afkomstig uit het Barremien, ongeveer 125 miljoen jaar geleden. Het skelet is niet geheel volgroeid.
Beschrijving
[bewerken | brontekst bewerken]Dollodon is een herbivoor en had een graciele vorm met een lange snuit, een langgerekt lichaam en smalle heupen; hij liep wellicht normaliter op de achterpoten.[2] De lengte was als volwassene minstens zes meter en het gewicht minstens een ton. Paul beschouwt Dollodon als meer geavanceerd dan Iguanodon en, afhankelijk van de definitie, misschien zelfs behorend tot de Hadrosauroidea. Dit oordeel is echter niet gebaseerd op een exacte kladistische analyse.
Literatuur
- Paul, G.S. (2008). A revised taxonomy of the iguanodont dinosaur genera and species. Cretaceous Research 29 (2): 192-216. DOI: doi:10.1016/j.cretres.2007.04.009.
- Norman, D.B. (1986). On the anatomy of Iguanodon atherfieldensis (Ornithischia: Ornithopoda). Bulletin de l'Institut Royal des Sciences Naturelles de Belgique, Sciences de la Terre 56: 281-372.
- Dollo, M.L. (1882). Première note sur les dinosauriens de Bernissart. Bulletin de Museum Royal de Histoire Naturelles de Belgique 1: 161-180.
Voetnoot
- ↑ Andrew T. McDonald, 2011, "The status of Dollodon and other basal iguanodonts (Dinosauria: Ornithischia) from the upper Wealden beds (Lower Cretaceous) of Europe", Cretaceous Research doi:10.1016/j.cretres.2011.03.002
- ↑ De volledige diagnose luidt: Probably modest sized as adults at 6+ m and 1+ tonnes. Overall lightly constructed. Premaxillary tip to anterior orbital rim/latter to paraoccipital process tip length ratio ~1.6 via elongation of posterior nasal, maxillary process of premaxilla and maxilla; dentary pre-coronoid process length/minimum depth ratio over 5. Maxillary process of premaxilla shallow. Dorsal apex of maxilla set posteriorly. Antorbital fossa and fenestra reduced. Lacrimal short, does not contact nasal. Accessory palpebral absent. Posterior border of occiput straight. Lateral temporal fenestra small. Posterior portion of jugal short. Quadratojugal short. Quadrate short, transversely narrow, shaft curved, lateral foramen set high, dorso-posterior buttress small. Diastema short. Dorsosacral/ hindlimb length ratio ~1.2. Posterior dorsal centra not compressed anteroposteriorly. Neural spines of dorsals, sacrals and caudals form moderately tall sail. 7 fused sacrals. Scapula blade narrow and constricted at middle of blade, base rather narrow, acromion process placed ventrally and directed distally. Forelimb ~55% of hindlimb length. Deltopectoral crest of humerus distally placed, fairly large and incipiently hatchet shaped. Manus narrow. Manual phalanx 1 of digit I present, pollex spike and other unguals moderate in size. Main body of ilium shallow. Prepubic process of pubis deep. Femoral shaft moderately curved. Metatarsal I present, II long.