Great Zwans Exhibition

De Great Zwans Exhibitions waren een reeks parodiërende exposities in het Brussel van de Belle Epoque (1885, 1887, 1914). In deze tentoonstellingen waren werken opgenomen die de abstracte kunst, het dadaïsme en het surrealisme aankondigden. Zwanze is een Brusselse vorm van humor.

De fotograaf Louis Ghémar opende in 1868 een eigen museum in Brussel, waar hij gravures en schilderijen tentoonstelde die door pastiche of parodie eigentijdse kunstenaars op de hak namen. Dit nam soms een vorm aan die vooruit lijkt te lopen op dadaïsme of anti-art, zoals het volledig witte doek Un pardon en Bretagne, toegelicht in de catalogus.^[1] Vooral de 'salon' van 1870, die deels plaatsvond in de ondergrondse Zennecollector in aanbouw, trok de aandacht.

De kunstenaarsgroep L'Essor hield in 1885 een tentoonstelling die de spot dreef met Les XX.^[2] Deze Exposition universelle burlesque vond plaats in de museumruimte van de Passage du Nord. Behalve de invloed van Ghémar zal ook het voorbeeld van Parijs hebben meegespeeld, waar Jules Lévy in 1882 de association des Incohérents had opgericht. De opbrengst van de Brusselse tentoonstelling ging naar de werkloze arbeiders.

In 1887 kreeg het initiatief een vervolg. Doelwit van dienst waren de neoimpressionisten.

Op de vooravond van de Eerste Wereldoorlog organiseerde de groep een derde Great Zwanz Exhibition (van 11 mei tot 14 juni 1914 in de Brusselse Magdalenazaal). André Blandin ontwierp de affiche. Onder de deelnemers waren Ensor, Evenepoel, Crespin, Khnopff en Laermans.

• Jacques van Lennep, "Les expositions burlesques à Bruxelles de 1870 à 1914. L'Art zwanze – une manifestation pré-dadaïste?", in: Bulletin des Musées Royaux des Beaux-Arts de Belgique, vol. 19, 1970, p. 127-149
• Jacques van Lennep, "Les expositions burlesques à Bruxelles de 1870 à 1914. Compléments", in: Bulletin des Musées Royaux des Beaux-Arts de Belgique, vol. 34-37, 1985-88, p. 313-326
• Eliane Van den Ende, Zwans. Humor als Belgische identiteit, 2022. ISBN 9789464368123