James Turrell
| James Turrell | ||||
|---|---|---|---|---|
 | ||||
James Turrell en Barack Obama (het Witte Huis, 28 juli 2014) | ||||
| Persoonsgegevens | ||||
| Volledige naam | James Archie Turrell | |||
| Geboren | 6 mei 1943 Los Angeles  Verenigde Staten | |||
| Beroep(en) | kunstenaar | |||
| Oriënterende gegevens | ||||
| Stijl(en) | Land art, installatiekunst, In situ | |||
| RKD-profiel | ||||
| Website | ||||
| ||||
James Turrell (Los Angeles, 6 mei 1943) is een Amerikaans kunstenaar die zich voornamelijk richt op het gebruik van licht en ruimte.
Biografie
[bewerken | brontekst bewerken]James Turrell behaalde in 1965 een bachelor psychologie aan het Pomona College in Claremont. Hij studeerde er ook wiskunde, geologie en astronomie. Turrell nam in 1966 deel aan het Studio Art-programma aan de universiteit van Californië, Irvine, waar hij werk maakte met behulp van lichtprojecties. Zijn studie werd onderbroken toen hij werd gearresteerd omdat hij medestudenten hielp om hun dienstplicht, en zo de Vietnamoorlog, te ontwijken.[1] Hij bracht ongeveer een jaar door in de gevangenis. Op jonge leeftijd haalde hij een vliegbrevet om lichtfenomenen te bestuderen en op zoek te gaan naar geschikte locaties voor zijn installaties. Voor zijn vroege werken maakte Turrell onder andere gebruik van projecties en kunstlicht. Later gaat hij steeds meer daglicht gebruiken. In 1973 ontving hij een master in de kunst van de Claremont Graduate University en in 1976 had Turrell een eerste grote solotentoonstelling in het Stedelijk Museum te Amsterdam.[2]
Het Haagse Centrum voor Beeldende Kunst nodigde Turrell in 1992 uit om een werk in de duinen van Kijkduin, Den Haag te maken. De kunstenaar bouwde een ellipsvormige (volgens Turrell de ideale vorm om de hemel te ervaren als een koepel) ruimte tussen de duinen met een korte tunnel als ingang. Het werk is een verkleinde versie van zijn nog niet voltooide Roden Crater. Op 21 september 1996 werd het werk, met de naam Hemels Gewelf, voorgesteld.[3]
In 2004 ontving hij een eredoctoraat van Haverford College.
In 2009 opende het James Turrell Museum als onderdeel van The Hess Art Collection in Molinos, Argentinië.
Op 28 juli 2014 ontving Turrell de National Medal of Arts, de belangrijkste Amerikaanse kunstprijs, van president Barack Obama.[4]
Werk
[bewerken | brontekst bewerken]James Turrell werkt niet met conventionele middelen om zijn werken te creëren. Zijn ‘materiaal’ is vaak licht, voornamelijk daglicht. Het oeuvre van James Turrell bestaat uit lichtinstallaties (sculpturale, geometrische vormen van licht die in een daarvoor ontworpen ruimte geïnstalleerd worden), en skyspaces.[5] James Turrell begon in de jaren '60 met het bouwen van deze skyspaces, ruimtes met enkel een opening in het dak zodat alle aandacht naar de lucht gaat. In 2007 had Turrell al zo'n 36 skyspaces afgewerkt, onder andere in België, Israël, Vorarlberg in Oostenrijk (Skyspace Lech) de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Japan. Al het werk van James Turrell kan gezien worden als voorstudies voor zijn meesterwerk Roden Crater.
Roden Crater
[bewerken | brontekst bewerken]Sinds 1972 is James Turrell bezig om een dode vulkaan in de woestijn van Arizon om te vormen tot een enorm observatorium om licht, tijd en ruimte te observeren. De krater is 400 000 jaar oud en meet op het hoogste punt zo'n 182 meter. Het werk bestaat uit 21 kamers, waarvan er al elf afgewerkt zijn, die met elkaar verbonden zijn via een gangenstelsel. Iedere kamer is gericht op het waarnemen van een specifiek fenomeen uit het luchtruim, zo is er bijvoorbeeld een kamer voor de zon en de maan.[6]
Werk in openbare collecties (selectie)
[bewerken | brontekst bewerken]- Raemar, Blue (1969), Tate Modern, Londen
- Wedgework III (1969), Museum De Pont, Tilburg
- Skyspace I (1974), Guggenheim, New York
- Deep Sky (1985), Stedelijk Museum, Amsterdam
- 6 M Skyspace (1998), M HKA, Antwerpen
- Skyspace (2016), Museum Voorlinden, Wassenaar
Literatuur (selectie)
[bewerken | brontekst bewerken]- Ursula Sinnreich: James Turrell Geometry of Light, Hatje Cantz, 2009. ISBN 9783775723695
- Matthias Haldemann: James Turrell - Zug Zuoz, Hatje Cantz, 2010. ISBN 9783775726023
- Michael Govan, Christine Y. Kim, Florian Holzherr: James Turrell: A Retrospective, LACMA, 2013. ISBN 9783791352633
Externe links
[bewerken | brontekst bewerken]- ↑ Uitzicht op de hemel. nrc (20 juni 2013). Gearchiveerd op 21 oktober 2020. Geraadpleegd op 19 september 2018.
- ↑ James Turrell sublimeert Nederlands licht. Trouw (21 september 1996). Gearchiveerd op 20 september 2018. Geraadpleegd op 19 september 2018.
- ↑ Landschapskunstenaar James Turrell geeft Haagse duintop tijdelijk het perspectief van een krater in Arizona Vanaf Kijkduin zie je de schepen door de hemel varen. Volkskrant (26 september 1996). Gearchiveerd op 20 september 2018. Geraadpleegd op 19 september 2018.
- ↑ Turrell krijgt prijs van Obama. nrc (24 juli 2014). Gearchiveerd op 21 oktober 2020. Geraadpleegd op 19 september 2018.
- ↑ Kleur in het Kwadraat: Lichtprojecties van James Turrell en Amish Quilts. De Witte Raaf (oktober 2015). Gearchiveerd op 20 september 2018. Geraadpleegd op 19 september 2018.
- ↑ RODEN CRATER, 1995. STUK - Huis voor Dans, Beeld & Geluid. Geraadpleegd op 19 september 2018. [dode link]