De levens van de grootste schilders, beeldhouwers en architecten

De levens van de grootste schilders, beeldhouwers en architecten of Le Vite de' più eccellenti pittori, scultori, e architettori da Cimabue insino a' tempi nostri ('Het leven van de uitmuntendste Italiaanse architecten, schilders en beeldhouwers van Cimabue tot onze tijd'), zoals het oorspronkelijk bekend was in het Italiaans, is een serie biografieën van kunstenaars, geschreven door de 16e-eeuwse Italiaanse schilder en architect Giorgio Vasari. Het is een van de bekendste en invloedrijkste werken over de kunstenaars van de Italiaanse renaissance, en ook het eerste belangrijke boek over kunstgeschiedenis. De titel wordt in de literatuur vaak verkort tot 'Vite' of 'Levens'. Het werd eerst gepubliceerd in 1550, en werd later nog aanzienlijk uitgebreid voor een tweede editie in 1568. In de eerste editie vermeldde Vasari slechts één vrouwelijke kunstenaar: de beeldhouwster Properzia de' Rossi. In de tweede uitgave besteedde hij ook enkele zinnen aan de schilderessen Plautilla Nelli, Lucrezia Quistelli en Sofonisba Anguissola.

• Opdracht aan Cosimo I de' Medici, 1550
• Opdracht aan Cosimo I de' Medici, 9 januari 1568
• Voorwoord op het hele werk
• Inleiding op de drie kunsten van het disegno: 35 hoofdstukken over technische details en verwijzingen naar andere teksten over architectuur, beeldhouwkunst en schilderkunst
• Brief van Giovambattista Adriani aan Vasari over de uitmuntende kunstenaars uit de Oudheid
• Voorwoord op de levensbeschrijvingen

• 
  Portret van Leonardo da Vinci in Le Vite, 1550
• 
  Portret van Michelangelo Buonarotti in Le Vite, 1568

• Kunstgeschiedenis: Le vite op de pagina Giorgio Vasari

• De levens van de grootste schilders, beeldhouwers en architecten, vert. Anthonie Kee, 2 dln., 1990 (ruime keuze)
• De levens van de grootste schilders, beeldhouwers en architecten, vert. Anthonie Kee, gekozen en van een inleiding voorzien door Henk van Veen, 1998. ISBN 9789046700181 (25 levens)

Zie de categorie Vasari - Le vite de’ piu eccellenti pittori, scultori, et architettori van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.