Reshuffling tijdens de kabinetten Desi Bouterse

'Reshuffling' tijdens de kabinetten Desi Bouterse verwijst naar de herschikkingen van ministers en districtscommissarissen tijdens de kabinetten Bouterse-I en II. In deze periode, van 2010 tot 2020, passeerden 58 ministers de revue. Daarnaast werd de samenstelling van de groep van districtscommissarissen in het land meermaals uitgebreid gewijzigd.

Reshuffling werd op 13 maart 2012 de gangbare term in Suriname voor een kabinetsherschikking. Hij werd geïntroduceerd door de toenmalige chef-secretaris van het Kabinet van de President, Ivan Graanoogst.

De term reshuffling in de betekenis van kabinetsherschikking werd op 13 maart 2012 geïntroduceerd door Ivan Graanoogst in het radioprogramma Bakana Tori van Clifton Limburg. Het programma wordt uitgezonden door de staatszender SRS. Graanoogst was op dat moment chef-secretaris en Limburg perschef, in beide gevallen van het Kabinet van de President.^[1][2] De reden waarom reshuffling tijdens de kabinetten van Bouterse nodig was, is niet goed helder geworden. Op bepaalde momenten werd gesproken over de capabiliteit of de loyaliteit van de ministers, wat later geen rol van betekenis werd gegeven.^[1][3]

De aankondiging in maart 2012 zorgde in de periode erna voor geruchten en speculaties om welke bewindslieden het zou kunnen gaan en wie de mogelijke opvolgingskandidaten zouden zijn. Politici wilden in deze tijd niets over de situatie kwijt uit angst zelf een van de personen te worden die door het staatshoofd vervangen zou worden. Een week later werd de ministers verboden om naar het buitenland te reizen.^[1]

Een politieke factor die in deze periode meespeelde, was de stemming in De Nationale Assemblée (DNA) over de aanpassing van de Amnestiewet op 4 april. De wetswijziging had onder meer de bedoeling om Bouterse het recht te geven zichzelf amnestie te verlenen voor zijn rol in de Decembermoorden van 1982. Uiteindelijk stemden van de 51 parlementsleden 28 voor, 12 tegen en verleenden 11 geen quorum (presentie in DNA).^[1][4] Ministers van partijen die tegen de wet hadden gestemd, werden later onderdeel van de reshuffling, waarbij Celsius Waterberg (BEP) en Linus Diko (BP-2011) werden ontslagen en vervangen door loyale ministers.^[5] De verwachting was aanvankelijk dat de vernieuwde ministersploeg binnen enkele dagen bekendgemaakt zou worden.^[1] Het gewijzigde kabinet werd uiteindelijk op 3 mei beëdigd, waarbij vijf ministers waren ontslagen, drie naar andere departementen waren verplaatst en twee extra onderministers waren aangenomen.^[6] Bouterse kondigde bij de presentatie van de vernieuwde ministersploeg aan dat hij het niet bij deze reshuffling zou laten.^[7]

Tijdens de kabinetten Bouterse-I en II, van 2010 tot 2020, passeerden uiteindelijk 58 ministers de revue.^[3][8][9]

Vanuit de Surinaamse samenleving is kritiek op de vele kabinetsherschikkingen die geen incident waren, maar tijdens de regeringen van Bouterse een structureel karakter kregen.^[3][8][10]

Een van de kritiekpunten is het democratisch gehalte. Volgens critici wordt het landsbestuur verstoord doordat bewindspersonen bij de uitvoering van hun taak rekening moeten houden met de grillen van de president. Hierbij zou er sprake zijn van een autoritair bewind waarbij bewindspersonen uit elkaar werden gespeeld.^{[1][3][8][11][12]}

Daarnaast is er kritiek vanwege de kosten die de ontslagen met zich mee brengen. Elke minister krijgt na het ontslag het ministerssalaris gedurende zes maanden volledig doorbetaald, inclusief een representatietoelage van 25%, vergoeding van ziektekosten voor het hele gezin en andere voorzieningen. Vervolgens kan elke oud-minister tot aan de pensioengerechtigde leeftijd van 60 jaar het loon ontvangen van een departementsdirecteur. Door de grote groep van ontslagen bewindspersonen, met in sommige gevallen een jonge leeftijd (Faizal Abdoelgafoer werd in 2017 op 27-jarige leeftijd ontslagen), gaat het bij elkaar om een aanzienlijke kostenpost.^[13][14] Na afloop van het kabinet Bouterse II liet minister Bronto Somohardjo berekenen dat de jaarlijkse kostenpost van ex-ministers onder Bouterse 12 miljoen SRD op jaarbasis bedraagt.^[15]

Een ander gevolg van de drastische wijzigingen van de posten is dat de bevolking de zittende ministers niet meer herkent. Op basis van een onderzoek uit 2022 blijkt dat burgers sinds de kabinetten-Bouterse hun interesse hebben verloren om de namen van ministers te onthouden. Dit effect was na het aantreden van het nieuwe kabinet-Santokhi niet verdwenen en leidde ook tot een verminderde interesse in wat er in de politiek gebeurt en gezegd wordt.^[16]

Hieronder staan de wisselingen die in de kabinetten van Bouterse hebben plaatsgevonden.^[3][9]

De districtscommissariaten werden in Marowijne, Wanica en Sipaliwini opgedeeld over twee of meerdere bestuursgebieden. Paramaribo was in 2010 al opgedeeld in twee subdistricten met een eigen districtscommissaris. In de meeste districten vonden er tussen 2010 en 2020 meerdere reshuffles plaats. Voor 2010 zijn de beginjaartallen van de termijnen niet altijd exact achterhaald.