Bestuur

Een bestuur is een college dat krachtens formele bevoegdheid de aangelegenheden van een bepaalde organisatie (te denken valt bijv. aan een bedrijf, onderwijsinstelling of kerkelijke instantie) leidt en regelt. Binnen bepaalde contexten wordt een bestuur vaak aangeduid met alternatieve termen, zoals presidium, senaat, directie, gremium, raad of collegium. Een bestuur in staatkundige zin wordt een overheid of regering^[1] genoemd.

Doorgaans bestaat een bestuur minimaal uit een voorzitter (en vicevoorzitter), een secretaris en een penningmeester. De leden van het bestuur die geen specifieke functie of taak hebben, worden wel 'algemeen lid' genoemd.

De taken van het bestuur omvatten:

• vaststellen van beleid en toezien op de dagelijkse gang van zaken;
• zorg dragen dat de vergadering (of bij de structuurvennootschap de raad van commissarissen) het bestuur kan controleren door middel van het regelmatig uitroepen van vergaderingen en het presenteren van jaarstukken;
• vertegenwoordigen van de rechtspersoon.

Het bestuur is als enige bevoegd om beleid te formuleren in een rechtspersoon. Het bestuur is belast met het welzijn en de continuïteit van een rechtspersoon en geniet op dit gebied een, behoudens wettelijke voorwaarden, onbegrensde autonomie. Het bestuur kan derhalve niet worden beperkt door een besluit of instructies van de leden- of aandeelhoudersvergadering.

Een vaak gehoord en onjuist adagium is dat de leden- of aandeelhoudersvergadering 'het hoogste orgaan is van een rechtspersoon', het bestuur en de vergadering hebben beiden een eigen naast elkaar bestaande bevoegdheid welke gelijkwaardig is. Het bestuur is belast met beleid en continuïteit van een rechtspersoon, de vergadering is belast met de langetermijnbesluiten en het vaststellen van het doel dat de rechtspersoon nastreeft. Wat echter wel aan het adagium beantwoordt, is dat de vergadering het hoogst controlerende orgaan is binnen een rechtspersoon. In beginsel benoemt, schorst en ontslaat de vergadering het bestuur (een uitzondering bestaat bij een zogenoemde structuurvennootschap, waar dit door de raad van commissarissen gebeurt). Opdat een vergadering tot een wel afgewogen besluit kan komen is het bestuur verplicht jaarafrekeningen en wat dies meer zij te verstrekken aan de vergadering. Tevens is het bestuur verplicht om regelmatig een vergadering uit te roepen.

'Het bestuur' als instituut is in beginsel als enige bevoegd om een rechtspersoon naar buiten toe te vertegenwoordigen. In beginsel is alleen het bestuur gezamenlijk bevoegd, dat wil zeggen dat het bestuur enkel bevoegd is om de rechtspersoon te vertegenwoordigen wanneer dit gebeurt door middel van een schriftelijk besluit genomen door het bestuur als orgaan van de rechtspersoon. In de statuten van een rechtspersoon kan besloten worden dat naast het bestuur ook individuele bestuursleden bevoegd kunnen zijn om (eventueel gezamenlijk) de rechtspersoon te vertegenwoordigen. Regelmatig zal in statuten opgenomen zijn dat naast het bestuur als instituut ook de voorzitter alleen, en, twee willekeurige bestuursleden gezamenlijk bevoegd zijn om de rechtspersoon te vertegenwoordigen. De vertegenwoordigingsbevoegdheid van het bestuur gezamenlijk kan niet door de vergadering of door enige statutaire bepaling worden beperkt; zij is volledig.

Het bestuur van een rechtspersoon blijft verantwoordelijk. Bij een decharge accepteert een rechtspersoon de verrichte handelingen van het bestuur en rest het bestuur en de bestuurders in beginsel geen verdere verantwoordelijkheid. De betekenis van decharge is overigens beperkt daar deze geen bescherming biedt tegen claims van derden of inzake doelbewust achtergehouden informatie.

Overigens kan de algemene vergadering het bestuur te allen tijde, ongeacht al dan niet gegeven decharge, ontslaan en nieuwe bestuurders benoemen.

Het bestuur van een studentenvereniging is een groep studenten die de dagelijkse leiding heeft over de vereniging. Meestal bestaat het bestuur van een studentenvereniging uit een groep van vier tot acht studenten die voor een jaar gestopt zijn met hun studie om deze taak op zich te nemen.

Binnen sommige verenigingen (met name corpora) wordt het bestuur aangeduid als de senaat. De functies worden dan ook vaak met Latijnse benamingen benoemd. Juridisch gezien is een studentenvereniging overigens niet anders dan andere verenigingen en geldt dit eveneens voor het bestuur of de senaat.

Een typisch studentenverenigingsbestuur bestaat uit de volgende functies:

• Voorzitter, ook wel rector, preses, in de studentenwereld soms nog als praeses geschreven, of president
• Secretaris, ook wel abactis of ab actis
• Penningmeester, ook wel quaestor, thesaurier, of fiscus
• Vicevoorzitter, soms assessor, Vicepresident, vicepreses of algemeen lid
• Commissaris

Het sequentieel bestuursverloop wordt kenmerkend met de volgende Latijnse benamingen aangeduid:^[2]

• Bestuur future tempore (bestuur f.t.), het aantredend bestuur
• Bestuur hoc tempore (bestuur h.t.), het zittend bestuur
• Bestuur ex tempore (bestuur e.t.), een oud bestuur

Een organisatie maakt weleens onderscheid tussen het algemeen bestuur en het dagelijks bestuur. De taken worden dan verdeeld over de twee besturen, waar de algemene taken zoals beleidsgerelateerde taken aan het algemene bestuur toegekend worden. De dagelijkse, meer uitvoerende taken worden toegekend aan het dagelijkse bestuur. Wanneer een instantie geen onderscheid maakt tussen het algemeen en dagelijks bestuur, voert het singuliere bestuur alle bovengenoemde taken uit.

Doorgaans zit er overlap in de personen die lid zijn van het algemeen en dagelijks bestuur. Het kan dan zo zijn dat bijvoorbeeld de vicevoorzitter uit het algemeen bestuur zitting neemt in het dagelijks bestuur als voorzitter.

• Bestuursorgaan

Zoek bestuur op in het WikiWoordenboek.