VAX

DEC VAX
Type	Server
Besturingssysteem	VAX/VMS, Ultrix, BSD UNIX, VAXELN
Ontwikkelaar	Digital Equipment Corporation
Verschijning	1978
Beëindigd	2001
Portaal    Computer Informatica

De VAX is een 32-bitscomputerarchitectuur die een orthogonale instructieset (machinetaal) ondersteunt met virtuele adressering. De VAX, met VMS als belangrijkste besturingssysteem, werd midden jaren '70 ontwikkeld door Digital Equipment Corporation (DEC).

"VAX" was oorspronkelijk een acroniem voor Virtual Address eXtension, aangezien de VAX werd gezien als een 32-bitsuitbreiding van de eerdere 16-bits-PDP-11; de VAX-11 implementeerde de compatibiliteitsmodus voor emulatie van de PDP-11-instructies.

Het eerste model VAX was de VAX-11/780, die in 1978 op de markt kwam en ontworpen was door een team onder leiding van Bill Strecker. Op dit model volgden verschillende andere modellen, gericht op verschillende doelgroepen en met in de tijd oplopende prestaties. Begin jaren '80 werden de VAX-supermini's populair. In de jaren '90 liep de verkoop van VAX'en terug, onder andere door de introductie van de DEC Alpha-processor in 1992. In 2001 gaf Compaq aan dat zij nog een klein aantal nieuwe VAX'en had verkocht. Tegenwoordig is de productie van VAX-computers geheel gestopt.

Gedurende de ontwikkeling van de VAX werd de onderliggende technologie meermalen gewijzigd. De originele VAX was met TTL-logica gebouwd en bestond uit meerdere rekken per processor. De supermini's 8600 en 8800 en ten slotte de mainframeklasse 9000 gebruikten ECL-gate arrays en geïntegreerde schakelingen (IC's) met macrocell arrays; de klasse 8100 en 8200 gebruikte gespecialiseerde MOSFET-IC's.

De eerste VAX-computers waren puur mainframecomputers; latere modellen uit de VAX-architectuur werden ook gebruikt als werkstation. Dit gebruik (zowel mainframe als werkstation) was in die tijd uniek. Het VAXstation 2000 was zelfs kleiner dan veel toenmalige pc's. Ook voor industriële besturingen werd de VAX ingezet; hiervoor was een speciaal real-time besturingssysteem met de naam VAXELN beschikbaar.

VAX-systemen zonder LSI (min of meer chronologisch):

LSI-VAX'en (min of meer chronologisch):

MicroVAX-serie

• VAX 8200/8300 (Enkelvoudige en dubbele processor "Scorpio")
• VAX 8250/8350 (Snellere Scorpio's)
• VAX 4000 / VAXstation 4000
• VAX 62X0 ("Calypso")
• VAX 63X0 ("Hyperion")
• VAX 64X0 ("Rigel")
• VAX 65X0 ("Mariah")
• VAX 66X0 ("NVAX")
• VAX 7000 modellen 610-640 ("Laser/Neon")
• VAX 7000 modellen 710-760 ("Laser/Krypton")
• VAX 7000 modellen 810-860 ("Laser/Krypton")
• VAX 10000 modellen 610-640 ("Blazer")
• VAX XXXX ("BVAX", High-end-VAX; nooit in productie)

• Tijdlijn VAX
• VAX and OpenVMS history (PDF document)
• Documentatie NetBSD/VAX
• (en) VAX OpenVMS at 20 - Nothing Stops It!. DIGITAL (1999).