Walram Paganus van Limburg

Walram I van Limburg, bijgenaamd Paganus^[1] (de Heiden) (ca. 1085 - 16 juli 1139) was een zoon van hertog Hendrik I van Limburg en Adelheid van Aarlen. Zijn bijnaam heeft hij waarschijnlijk te danken aan een late doop.

Hij was van 1118 tot 1139 als Walram I 'Paganus' hertog van Limburg in opvolging van zijn vader. Hij was ook hertog van Neder-Lotharingen van 1128 tot 1139, ter vervanging van Godfried I van Leuven, die zichzelf niettemin oorkondelijk als hertog van Neder-Lotharingen bleef beschouwen. Walram werd in 1128 hoe dan ook door de Duitse keizer Lotharius III het hertogelijk gezag toegekend (inbegrepen de Markgraafschap Antwerpen als ambtsleen). Het jaar daarop, in 1129, werd hij ook voogd van Duisburg.

Door slimme huwelijkspolitiek had hij zijn territoriale machtspositie weten te versterken door al vóór 1105 te huwen met Jutta van Gelre, een dochter van de graaf van Gelre, die als bruidsschat de heerlijkheid en burcht Wassenberg inbracht, die of in 1129, na het overlijden van haar vader of tussen 1131 en 1133 na het overlijden van haar broer aan Limburg kwam.

In het 'hertogdom' Limburg volgde zijn oudste zoon Hendrik II hem na overlijden op als graaf van Limburg. In 1139 waren de rechten, status en titel 'hertog van Limburg' formeel teruggevallen aan Godfried II van Brabant (1139-1167).

Zijn tweede zoon Walram II van Aarlen (- 1146) volgde hem op als graaf van Aarlen maar na vroeg overlijden van Walram II volgde zijn oudere broer Hendrik hem op als graaf van Aalren.

Nog vóór 9 februari 1140 bevestigde Koenraad III, Godfried VI als hertog van Neder-Lotharingen, die al op 25 juni 1139 het hertogschap daadwerkelijk uitoefende.

Walram I Paganus droeg de volgende titels: graaf van Aarlen in 1115, graaf van Wassenberg en Limburg in 1119 en hertog van Neder-Lotharingen in 1128. Voorts was hij markgraaf van Antwerpen en rijksvoogd van Duisburg.

Walram was vóór 1105 getrouwd met Jutta (of Judith) van Gelre (ca. 1095 - 1151), dochter van graaf Gerard I van Gelre en zijn eerste echtgenoot Sophia.^[2] Zij bracht de heerlijkheid Wassenberg in als bruidsschat.

Van het paar zijn volgende kinderen bekend:

• Hendrik II van Limburg
• Gerard van Wassenberg, gehuwd met Elisabeth, vader van Gerard
• Beatrix (ca. 1115 - ovl. 12 juli na 1164), gehuwd met graaf Rupert I van Laurenburg
• Walram II van Aarlen (ovl. ca. 1146) graaf van Aarlen van 1139-1146
• een dochter (ovl. ca. 1150), gehuwd met graaf Egbert van Tecklenburg

Op 16 juli 1139 blies Walram I Paganus zijn laatste adem uit. Hertogin Jutta overleed op 24 juni 1151 en werd begraven in het midden van de abdijkerk van Kloosterrade. Kort voor haar overlijden had zij haar rechten op de kerk in Lommersum aan de abdij geschonken en gelijktijdig had zij haar intrede in de gemeenschap van Kloosterrade gedaan.

• Lijst van graven en hertogen van Limburg
• Voorouders Albert van Leuven
• Feodalisme

• Lieven, J. (2008) Adel, Herrschaft und Memoria. Studien zur Erinnerungskultur der Grafen von Kleve und Geldrn im Hochmittelalter (1020 bis 1250), Schriften der Heresbach-Stiftung Kalkar 15 (Bielefeld)