Tibetaanse Autonome Regio

བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས།
Bod-rang-skyong-ljongs
西藏自治区
Xīzàng Zìzhìqū

Autonome regio in China
Afkorting	藏 (pinyin: Zàng)
Oorsprong naam	西 xī - west 藏 zàng - Tibetaans "Tibet in het westen"
Hoofdstad	Lhasa
Coördinaten	31° 42′ NB, 86° 56′ OL
Algemeen
Oppervlakte	1.228.400 km² (2e)
Inwoners (2014) (Geklasseerd 31e)	3.180.000 (2,2 inw./km²)
BNP (2003)	18 450 M RMB
(Geklasseerd 31e)	(BNP/inw. 6 046 RMB)
ISO 3166-2	CN-54
Politiek
Voorzitter	Padma Choling (白玛赤林)
Overig
Website	xizang.gov.cn
Portaal    China Tibet

Tibetaanse Autonome Regio
Tibetaans	བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་
Tibetaans pinyin	Pö Rangyongjong
Wylie	bod rang skyong ljongs
Traditioneel Chinees	西藏自治區
Vereenvoudigd Chinees	西藏自治区
Hanyu pinyin	Xīzàng zìzhìqū
Portaal    Tibet

De Tibetaanse Autonome Regio (afgekort TAR) is een autonome regio in de Volksrepubliek China. De Autonome Regio grenst aan Bhutan, Nepal, India, Myanmar en de rest van de Volksrepubliek China.

De uitvoerende macht in de Tibetaanse Autonome Regio is een regering, die geleid wordt door een voorzitter. Deze regering wordt rechtstreeks door het Nationaal Volkscongres in Beijing benoemd en is bij alle beslissingen verantwoording schuldig aan de lokale afdeling van de Communistische Partij. De feitelijke macht ligt daardoor bij de partij, die lokaal geleid wordt door een secretaris.

De voorzitter van de regering is traditioneel een Tibetaan, terwijl de secretaris van de Communistische Partij meestal een Han-Chinees is. De huidige voorzitter is Padma Choling, de huidige secretaris van de partij is Zhang Qingli.

Zie Tibet (gebied) en Debat over de status van Tibet voor de hoofdartikelen over dit onderwerp.

Het gebied van de TAR is vrijwel identiek aan het gebied waarover tussen 1911 en 1951, de periode van Tibetaanse onafhankelijkheid, een Tibetaanse regering het gezag uitoefende. In 1950-51 viel het Volksbevrijdingsleger Tibet binnen en kregen de Chinese autoriteiten greep op het gebied.

In 1955 werd het Voorbereidingscomité van de Tibetaanse Autonome Regio gevormd. Daarbij werd het gebied verdeeld in drie regio's:

• de regio U, met aan het hoofd de dalai lama;
• de regio Tsang, met aan het hoofd de pänchen lama;
• de regio Chamdo (globaal 1/3 deel van het historische gebied van Kham).

Na de opstand in Tibet van 1959 vluchtten de veertiende dalai lama en de regering van Tibet naar India en nam de Volksrepubliek China het bestuur in Tibet volledig over. In 1965 werd de formele structuur van de TAR van kracht.

Zie voor de gegevens van de gehele regio het artikel bevolking van Tibet

Volgens de officiële cijfers had de Tibetaanse Autonome Regio in 1996 2,44 miljoen inwoners, maar waarschijnlijk is dit slechts de oorspronkelijke etnisch Tibetaanse bevolking. Schattingen wijzen erop dat het werkelijke cijfer weleens anderhalf keer zo hoog kan zijn, indien ook naar Tibet gemigreerde Han-Chinezen worden meegeteld. De Han vestigen zich vooral in de steden, op het platteland vormen de Tibetanen de meerderheid. Verder wordt de Chinese militaire aanwezigheid op 200.000 troepen geschat. De Chinese regering stimuleert migratie van Han naar Tibet; dit komt volgens haar de economie van achtergestelde gebieden ten goede. De economie van de Autonome Regio groeide in 2003 met 12%, wat met name de in de grotere steden gevestigde bevolking ten goede komt.

De bestuurlijke indeling van Tibet ziet er als volgt uit:

Kaart
Nr.	Naam	Hanzi	Hanyu Pinyin	Tibetaans	Wylie
Stadsprefecturen
5	Lhasa	拉萨市	Lāsà Shì	ལྷ་ས་གྲོང་ཁྱེར་	Lha-sa Grong-khyer
Prefecturen
1	Ngari	阿里地区	Ālǐ Dìqū	མངའ་རིས་ས་ཁུལ་	Mnga'-ris Sa-khul
2	Nagchu	那曲地区	Nàqū Dìqū	ནག་ཆུ་ས་ཁུལ་	Nag-chu Sa-khul
3	Chamdo	昌都地区	Chāngdū Dìqū	ཆབ་མདོ་ས་ཁུལ་	Chab-mdo Sa-khul
4	Shigatse	日喀则地区	Rìkāzé Dìqū	གཞིས་ཀ་རྩེ་ས་ཁུལ་	Gzhis-ka-rtse Sa-khul
6	Lhokha	山南地区	Shānnán Dìqū	ལྷོ་ཁ་ས་ཁུལ་	Lho-kha Sa-khul
7	Nyingtri	林芝地区	Línzhī Dìqū	ཉིང་ཁྲི་ས་ཁུལ་	Nying-khri Sa-khul

De Tibetaanse Autonome Regio is onderverdeeld in zes prefecturen en een stadsprefectuur. Naar census zou bijna 93% van de bevolking uit Tibetanen bestaan. Vermoedelijk is het werkelijke percentage lager omdat in de officiële cijfers de naar Tibet gemigreerde Han-Chinezen niet of slechts ten dele worden meegeteld.

• Chamdo
• Lhasa (hoofdstad)
• Wenzhuan
• Shigatse

De Tibetaanse Autonome Regio is al sinds de oprichting een van de armste gebieden van Volksrepubliek China. Jaarlijks geeft de centrale overheid veel subsidies aan de regio om de economie te ontwikkelen. De regio is niet het armste gebied van de Volksrepubliek, maar ontvangt tot onvrede van de armste gebieden wel de meeste subsidies om de economie te ontwikkelen. Het armste gebied van de Volksrepubliek is Guizhou, maar ontvangt per inwoner niet de meeste subsidie om de economie te ontwikkelen. Dat deze autonome regio de meeste subsidie ontvangt, is een middel om de Tibetaanse bevolking rustig te houden, omdat de Chinese overheid ervan uitgaat dat door groei van de economie, de liefde van de bevolking tegenover de partij en de staat groter zal worden.

Zie Toerisme in Tibet voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Het werd sinds de jaren 80 voor buitenlandse toeristen mogelijk de Autonome Regio te bezoeken. Vergunningen waren aanvankelijk echter duur en de toeristen mochten zich niet buiten daarvoor bestemde gebieden begeven. Deze gebieden liggen vooral rond de hoofdstad Lhasa. Tijdens festivals zoals de viering van het 40-jarig jubileum van de Autonome Regio worden toeristen niet of slechts beperkt toegelaten, omdat de autoriteiten bang zijn dat ze getuige worden van demonstraties. Tijdens de opstanden van 1987 tot 1993 legden westerse toeristen op camera vast hoe het leger hardhandig demonstranten aanpakte en de Mensenrechten in Tibet geschonden werden.

Tibet werd sinds 2007 door middel van een spoorlijn van Peking naar Lhasa bereikbaar per trein. Toeristen zouden hierdoor in potentie beter Tibet kunnen bereiken, wat de regio verder kan helpen ontwikkelen zoals in de rest van China is gebeurd sinds het begin van de opendeurpolitiek van Deng Xiaoping in de jaren 80. Door de hoge kosten van de overland-permits kiezen de meeste toeristen echter voor een reis naar Tibet per vliegtuig.

• (zh) Website van de regio Tibet

Zie de categorie Tibetaanse Autonome Regio van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Wikivoyage heeft een reisgids over dit onderwerp: Tibet.