Abdülhamid I

Abdülhamid I

Sułtan
Okres	od 1774 do 1789
Poprzednik	Mustafa III
Następca	Selim III
Dane biograficzne
Dynastia	Osmanów
Data urodzenia	20 marca 1725
Data śmierci	7 kwietnia 1789
Ojciec	Ahmed III
Rodzeństwo	Mustafa III
Żona	Ayse Seniyeperver Naksidil Nukhetseza Haciye Hatice Ruhsah Humasah Ayse Binnaz Dilpezir Mehtab Misl-i Neyap Mu'teber Nevraz Fatma Sebzafer Mihriban Ayse Rusen
Dzieci	Mustafa IV Mahmud II Murad Nusret Mehmed Ahmed Suleyman Osman Esma Emine Rabia Saliha Alimsah Durusehvar Fatma Meliksah Hibetullah Zekiye
Multimedia w Wikimedia Commons

Abdülhamid I (20 marca 1725 - 7 kwietnia 1789) – sułtan z dynastii Osmanów od 1774 do 1789 roku^[1]. Syn Ahmeda III i następca brata, Mustafy III.

Abdülhamid I był 27. sułtanem Imperium Osmańskiego. Większość swojego życia (do roku 1767) spędził w komfortowym uwięzieniu, co nakazywała tradycja dynastyczna dla uniknięcia wojen domowych. W tym okresie otrzymał wykształcenie, pobierając nauki u swojej matki - Rabii (znanej też jako Faize). Od niej uczył się historii i kaligrafii.

Długie uwięzienie sprawiło, że przyszły sułtan stał się obojętny na sprawy państwa i podatny na wpływy nadwornych doradców. Był z natury pacyfistą, był też bardzo religijny^[1]. Gdy objął tron, stan skarbu był tak kiepski, że sułtan nie był w stanie wypłacić corocznej premii janczarom.

Po wstąpieniu na tron w 1774 "oddziedziczył" po bracie Mustafie III wojnę z Rosją, której losów nie zdołał już odwrócić i po klęsce w bitwie pod Kozłudżą oraz niepowodzeniu pod Kerczem został zmuszony do podpisania bardzo niekorzystnego traktatu pokojowego w Küczük Kajnardży^[1].

Pomimo tego początkowego niepowodzenia sułtan jest traktowany jako jeden z najlepszych władców osmańskich. Podczas pożaru Stambułu w 1782 roku zorganizował brygadę przeciwpożarową, a z powodu jego religijności ludność stolicy nadała mu przydomek Veli (tur. Święty).

Starał się przeprowadzić reformy polityczne i ściśle współpracować z rządową administracją oraz działaczami państwowymi.

Pomimo swojego pacyfizmu rozumiał potrzebę modernizacji przestarzałej armii. Starał się zreformować oddziały janczarów oraz flotę wojenną. Udało mu się przeprowadzić spis żołnierzy w pułkach janczarskich oraz rozpocząć wymianę artylerii na bardziej nowoczesną.

Jak na ironię jednak sułtan-pacyfista w następnych latach musiał toczyć kolejne walki. Najpierw Abdülhamid I zdołał się rozprawić z drobnymi buntami w Syrii i Morei. Nie mógł się jednak pogodzić z utratą zwierzchności nad Krymem (jedno z postanowień pokojowych z 1774 roku). Skutkiem tego w 1787 roku wybuchła nowa wojna z Rosją, a następnie Austrią jako rosyjską sojuszniczką. Pomimo że Prusy i Szwecja formalnie wystąpiły w tych konfliktach po stronie Turków, to jednak żadnego wsparcia militarnego sułtanowi nie udzieliły. W trakcie wojny Turcy stracili na rzecz Rosji ważne miasto - Oczaków, którego cała ludność została przez Rosjan zmasakrowana.

Gdy Abdülhamid dowiedział się o rzezi Oczakowa, zapadł na poważną chorobę i zmarł 4 miesiące później, w wieku 64 lat. Został pochowany w Bahçekapı, w grobowcu, który sam zaprojektował.

• Abd-ul-Hamid, [w:] Encyklopedia Orgelbranda, t. 1, Warszawa: Samuel Orgelbrand, 1859, s. 32 .