Adolf Rudnicki
| Data i miejsce urodzenia | 22 stycznia 1909 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 14 listopada 1990 |
| Narodowość | |
| Język | |
| Dziedzina sztuki | |
| Ważne dzieła | |
| |
| Odznaczenia | |
    | |
Adolf Rudnicki (ur. 22 stycznia 1909 w Żabnie[a], zm. 14 listopada 1990 w Warszawie)[3][4][5] – polski pisarz prozaik i eseista pochodzenia żydowskiego.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]_01.jpg)
Urodził się jako Aron Hirschhorn w chasydzkiej żydowskiej rodzinie Isaaka Hirschhorna, karczmarza, który był także pomocnikiem cadyka w Tarnowie, i Nechy ze Schneiderów. W 1931 ukończył szkołę handlową i podjął pracę jako urzędnik bankowy. Debiutował jako prozaik w 1930 na łamach dziennika „Kurier Poranny” nr 234, w którym wydrukowano jego nowelę pt. Śmierć operatora[4]. Pierwszą powieść pt. Szczury napisał w 1932 r.
Był uczestnikiem kampanii wrześniowej, został wzięty do niewoli, z której uciekł. W latach 1940–1941 przebywał we Lwowie, gdzie był członkiem Narodowego Komitetu Żydowskiego. 17 września 1940 wstąpił do Związku Radzieckich Pisarzy Ukrainy[6]. Od 1942 przebywał w Warszawie, gdzie działał w podziemiu kulturalnym. W 1944 wstąpił jako ochotnik do Armii Krajowej. Brał udział w powstaniu warszawskim.
Po wojnie mieszkał w Łodzi, a później w Warszawie. Poświęcił się pracy pisarskiej. Współpracował z pismami „Kuźnica” i „Świat”.
Znaczącym motywem twórczości Rudnickiego jest martyrologia Żydów. Określenie „epoka pieców” pochodzi od tytułu jednego z jego utworów. Rudnicki pisał także utwory psychologiczne oraz eseje.
Zmarł w Warszawie, pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera AII-11-17a)[7].
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1956)[5]
- Złoty Krzyż Zasługi (8 maja 1946)[5][8]
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)[9]
- Odznaka honorowa „Za zasługi dla Gdańska” (1960)[10]
Nagrody
[edytuj | edytuj kod]- 1955 – Nagroda Państwowa II stopnia za tom opowiadań Żywe i martwe morze[11]
- 1966 – Nagroda Państwowa za tom Kupiec łódzki
- 1987 – Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia[5]
Utwory literackie
[edytuj | edytuj kod]- Szczury (1932)
- Żołnierze (1933)
- Niekochana (Towarzystwo Wydawnicze „Rój”, 1937)
- Lato (Towarzystwo Wydawnicze „Rój”, 1938)
- Doświadczenia (1939); wydane łącznie z Żołnierzami jako Profile i drobiazgi żołnierskie (1946)
- Szekspir (1948)
- Pałeczka, czyli Każdemu to na czym mu mniej zależy (1950)
- Żywe i martwe morze (1952)
- Ślepe lustro tych lat cykl Niebieskie kartki (1956)
- Prześwity cykl Niebieskie kartki (1957)
- Narzeczony Beaty cykl Niebieskie kartki (1960)
- Obraz z kotem i psem cykl Niebieskie kartki (1960)
- Kupiec łódzki cykl Niebieskie kartki (1963)
- Pył miłosny cykl Niebieskie kartki (1964)
- Wspólne zdjęcie cykl Niebieskie kartki (1967)
- Teksty małe i mniejsze (1971)
- Rogaty warszawiak (refleksje wokół wspomnień o Antonim Słonimskim) (1981)
- Sto lat temu umarł Dostojewski (1984)
- Krakowskie Przedmieście pełne deserów - wspomnienia (1986)
- Teatr zawsze grany (refleksje wokół wspomnień o Idzie Kamińskiej) (1987)
Wydania pośmiertne
[edytuj | edytuj kod]- Wybór opowiadań, seria: Biblioteka Narodowa, Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo, Wrocław 2009 ISBN 978-83-04-04943-7.
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Podawana bywa błędna data urodzin 19 lutego 1912 i błędne miejsce – Warszawa[1]. Właściwą datę i miejsce ustalił Józef Wróbel[2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Adolf Rudnicki, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2023-07-05] (ang.).
- ↑ Adolf Rudnicki [online], e-Kurier Dąbrowski [dostęp 2023-07-05].
- ↑ Rudnicki Adolf, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-07-05].
- ↑ a b Adolf Rudnicki [online], Culture.pl [dostęp 2023-07-05].
- ↑ a b c d Ewa Głębicka, Rudnicki Adolf, [w:] Jadwiga Czachowska, Alicja Szałagan (red.), Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny, t. 7, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne Spółka Akcyjna, 2001, s. 109–116, ISBN 83-02-08100-0 [dostęp 2023-07-05].
- ↑ Bohdan Urbankowski, Czerwona msza, czyli uśmiech Stalina, t. 1, Warszawa 1998, s. 123.
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
- ↑ M.P. z 1946 r. nr 93, poz. 175 „w uznaniu zasług, położonych dla dobra demokratycznej Polski w dziele zabezpieczenia porzuconego przez okupanta mienia, odbudowy i uruchomienia miejskich zakładów pracy, jak również stworzenia życia gospodarczego i społecznego na terenie m. Łodzi”.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
- ↑ Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Gdańsku, nr 1, 10 lutego 1961, s. 6
- ↑ Nagrody Państwowe za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki. „Życie warszawy”. Rok XII, Nr 173 (3656), s. 5, 22 lipca 1955. Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”. [dostęp 2024-07-01].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Lesław Marian Bartelski: Polscy pisarze współcześni, 1939–1991: Leksykon. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995. ISBN 83-01-11593-9.