Aleksander Łuczak

Aleksander Łuczak

Pełne imię i nazwisko	Aleksander Piotr Łuczak
Data i miejsce urodzenia	10 września 1943 Legionowo
Data i miejsce śmierci	15 marca 2023 Legionowo
Wiceprezes Rady Ministrów
Okres	od 26 października 1993 do 7 lutego 1996
Przynależność polityczna	Polskie Stronnictwo Ludowe
Minister edukacji narodowej
Okres	od 26 października 1993 do 6 marca 1995
Przynależność polityczna	Polskie Stronnictwo Ludowe
Poprzednik	Zdobysław Flisowski
Następca	Ryszard Czarny
Przewodniczący Komitetu Badań Naukowych
Okres	od 7 marca 1995 do 31 października 1997
Przynależność polityczna	Polskie Stronnictwo Ludowe
Poprzednik	Witold Karczewski
Następca	Andrzej Wiszniewski
Odznaczenia

Aleksander Piotr Łuczak (ur. 10 września 1943 w Legionowie, zm. 15 marca 2023^[1] tamże^[2]) – polski polityk i historyk, profesor nauk humanistycznych. Wiceminister edukacji (1988–1990), wiceprezes Rady Ministrów (1993–1996), minister edukacji narodowej (1993–1995), przewodniczący Komitetu Badań Naukowych (1995–1997), w latach 1989–2001 poseł na Sejm X, I, II i III kadencji, członek (2001–2005) i wiceprzewodniczący (2003–2005) Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji.

Syn Ładysława i Aleksandry. Ukończył w 1966 studia na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego. W 1972 uzyskał stopień doktora nauk historycznych, habilitował się w 1982. Od 1977 był zawodowo związany z Instytutem Nauk Politycznych UW, którego w latach 1980–1983 był zastępcą dyrektora. Został profesorem nadzwyczajnym UW, w latach 1983–1986 pełnił funkcję prodziekana Wydziału Dziennikarstwa i Nauk Politycznych.

W latach 1966–1989 był członkiem Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego, od 1989 do 1990 Polskiego Stronnictwa Ludowego „Odrodzenie”, a w latach 1990–2001 Polskiego Stronnictwa Ludowego. W strukturach ZSL pełnił funkcje kierownika wydziału ideologii, prasy i propagandy (1986–1987), a także członka i sekretarza NK ZSL (1988–1989).

Od 1987 do 1990 był wiceministrem edukacji. W 1989 brał udział w obradach podzespołu do spraw nauki, oświaty i postępu technicznego Okrągłego Stołu po stronie rządowej. W latach 1989–2001 sprawował mandat posła X, I, II i III kadencji – początkowo z ramienia ZSL, a następnie z listy PSL.

W 1992 kierował Urzędem Rady Ministrów w czasie pełnienia funkcji premiera przez Waldemara Pawlaka. Od 26 października 1993 do 6 marca 1995 sprawował funkcję wicepremiera oraz ministra edukacji narodowej w jego rządzie. Od 7 marca 1995 do 31 października 1997 był przewodniczącym Komitetu Badań Naukowych w rządach Józefa Oleksego oraz Włodzimierza Cimoszewicza. Do 7 lutego 1996 w pierwszym z nich pełnił jednocześnie nadal funkcję wicepremiera. Od listopada 2001 do grudnia 2005 zasiadał w Krajowej Radzie Radiofonii i Telewizji, od czerwca 2003 do grudnia 2005 pełniąc funkcję jej wiceprzewodniczącego. W 2010 bez powodzenia kandydował z listy PSL do Sejmiku Województwa Mazowieckiego^[3].

W latach 1997–2000 był prezydentem Światowej Skautowej Unii Parlamentarnej. W 2012 otrzymał tytuł naukowy profesora nauk humanistycznych^[4]. Był także prezesem Towarzystwa Wiedzy Powszechnej i rektorem Wyższej Szkoły Informatyki i Ekonomii TWP w Olsztynie^[4].

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2011)^[5]
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• Złoty Krzyż Zasługi
• Brązowy Krzyż Zasługi^[6]

• Aleksander Łuczak, Stanisław Kowalczyk (wybór i red.), Pisma ulotne stronnictw ludowych w Polsce 1895–1939, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1971.
• Aleksander Łuczak, Samorząd terytorialny w programach i działalności stronnictw ludowych, Warszawa 1973.
• Aleksander Łuczak, Kazimierz Przybysz (red.), O kształt II Rzeczypospolitej: procesy chłopskie w latach 1918–1923: wybór dokumentów, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1977.
• Aleksander Łuczak, Społeczeństwo i państwo w myśli politycznej ruchu ludowego II Rzeczypospolitej, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1982.
• Aleksander Łuczak, Andrzej Skrzypek (red.), Drogi do niepodległości, Iskry, Warszawa 1986.
• Aleksander Łuczak, Józef Ryszard Szaflik, Druga Rzeczpospolita: wybór dokumentów, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1988.
• Aleksander Łuczak, 33 dni premiera Pawlaka, BGW, Warszawa 1992.
• Aleksander Łuczak, Wizja parlamentu w nowej konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Wydawnictwa Sejmowe, Warszawa 1994.
• Aleksander Łuczak, Podstawy bezpieczeństwa zewnętrznego Polski – wnioski z przeszłości, Warszawa 1995.
• Aleksander Łuczak, Dekada polskich przemian, Warszawa 2010.

• Strona sejmowa posła III kadencji. [dostęp 2022-09-12].
• Nota biograficzna na stronie INP UW. [dostęp 2022-09-12].
• Informacje w BIP IPN. [dostęp 2023-03-27].