Andrzej Burda
 | |
| Data i miejsce urodzenia | 19 listopada 1913 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 10 marca 1987 |
| Prokurator generalny | |
| Okres | od 8 maja 1957 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Poseł na Sejm PRL II i III kadencji | |
| Okres | od 1957 |
| Przynależność polityczna | |
| Odznaczenia | |
      | |
.JPG)
Andrzej Piotr Burda (ur. 19 listopada 1913 w Rzeszotarach, zm. 10 marca 1987 w Warszawie) – polski prawnik, profesor nauk prawnych, nauczyciel akademicki i w latach 1955–1957 rektor Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. Poseł na Sejm PRL II i III kadencji (1957–1965), od 8 maja 1957 do 24 maja 1961 prokurator generalny.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Był synem Piotra i Anny. W 1938 ukończył studia prawnicze na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, studiował także filozofię. W 1941 w Sądzie Grodzkim w Krakowie odbył aplikację sądową. W 1948 uzyskał na UJ tytuł doktora praw.
W latach 1931–1934 należał do Związku Młodzieży Wiejskiej RP „Wici”, był w nim sekretarzem Zarządu Wojewódzkiego w Krakowie. W 1934 przystąpił do Komunistycznej Partii Polski, następnie w latach 1935–1937 był członkiem reaktywowanego, prosanacyjnego Stronnictwa Chłopskiego. Kilkakrotnie był w tym czasie aresztowany. Podczas okupacji niemieckiej początkowo był pracownikiem fizycznym, działał także w lewicowej konspiracyjnej grupie „Polska Ludowa”. Od listopada 1941 do sierpnia 1944 był referentem prawnym w Urzędzie Ziemskim w Krakowie. W 1942 wstąpił do Polskiej Partii Robotniczej. Od stycznia do sierpnia 1945 pracował jako kierownik referatu w Starostwie Powiatowym w Krakowie. Następnie do kwietnia 1946 był wicestarostą powiatu w Bochni. Następnie z polecenia Komitetu Centralnego PPR kierował delegaturą Komisji Specjalnej do Walki z Nadużyciami i Szkodnictwem Gospodarczym w Olsztynie (od 1946 do 1947) i Szczecinie (w latach 1947–1949). Zasiadał jednocześnie w egzekutywach tamtejszych Komitetów Wojewódzkich partii – do 1948 PPR, następnie Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W sierpniu 1949 został skierowany do pracy jako kierownik Katedry Nauki o Państwie i Prawie Szkoły Partyjnej przy KC PZPR, był nim do 1954. Organizował też na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej Katedrę (później Zakład) Prawa Państwowego, gdzie był kierownikiem w latach 1950–1981. Od 1954 do 1955 był na UMCS prorektorem ds. nauczania, a od 1 września 1955 do 7 maja 1957 rektorem tej uczelni. Od października 1954 do listopada 1957 zasiadał w KW PZPR w Lublinie, w tym w 1956 (od października do grudnia) w jego egzekutywie.
Od 8 maja 1957 do 24 maja 1961 był prokuratorem generalnym. Został pozbawiony tej funkcji za to, że wbrew stanowisku Władysława Gomułki i pomimo jego sprzeciwu spowodował zamianę kary śmierci na Bolesława Dedę na dożywotnie więzienie[1]. Od marca 1959 do czerwca 1964 był zastępcą członka Komitetu Centralnego PZPR, a w latach 1957–1965 posłem na Sejm PRL z okręgów Lublin i Chełm. Jego wydana w 1967 w niskim nakładzie książka pt. Praworządność w systemie demokracji socjalistycznej odbierana była jako krytyka stanu praworządności w PRL. W 1968 przeciwstawił się wystąpieniom antysemickim[2]. Był współzałożycielem i pierwszym dyrektorem (1970–1974) Instytutu Administracji i Prawa Publicznego UMCS. W 1977 otrzymał tytuł doktora honoris causa UJ. W 1978 wystąpił z PZPR, jednak w 1981 wstąpił ponownie do partii, pomimo przystąpienia do Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”. W latach 1981–1983 był członkiem Komisji KC PZPR powołanej dla wyjaśnienia przyczyn i przebiegu konfliktów społecznych w dziejach Polski Ludowej[3]. Po wprowadzeniu stanu wojennego został jednym z sędziów Trybunału Stanu (1982–1985)[1]. W kwietniu 1982 został powołany przez Prezesa Rady Ministrów w skład 26-osobowej Konsultacyjnej Rady Gospodarczej pod przewodnictwem prof. Czesława Bobrowskiego[4].
Pochowany w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera 31B-tuje-14)[5].
Odznaczenia i nagrody
[edytuj | edytuj kod]Był odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim (1955)[6] i Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, Orderem Sztandaru Pracy I klasy, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, Medalem 10-lecia Polski Ludowej (1955)[7] oraz tytułem Zasłużonego Nauczyciela PRL. Otrzymał cztery nagrody sekretarza naukowego Polskiej Akademii Nauk.
Wybrane publikacje
[edytuj | edytuj kod]- Polskie prawo państwowe, Warszawa 1962, 1965, 1969, 1976, 1977, 1978
- Demokracja i praworządność, Wrocław 1965
- Praworządność w systemie demokracji socjalistycznej Wrocław 1967
- Rozwój ustroju politycznego Polski Ludowej, Warszawa 1967, 1968, 1969
- U podstaw marksowskiej koncepcji demokracji, Lublin 1968
- Lata walki i nadziei, Kraków 1970
- Lenin o sposobach doskonalenia aparatu państwa socjalistycznego, Warszawa 1971
- (red.) Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, Wrocław 1975
- (red.) Krajowa Rada Narodowa, Wrocław 1976
- Zarys polskiego prawa państwowego, Lublin 1976, 1977
- U podstaw świadomości państwowej, Lublin 1982
- Przymrozki i odwilże. Wspomnienia z lat 1945–1957, Lublin 1987
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej Nr. 1–2 (48–49), styczeń–luty 2005.
- ↑ Stwierdził: „Zbyt dobrze pamiętam takie wiece przed wojną, żebym zgodził się na zatruwanie młodzieży jadem antysemityzmu” – z dziennika Wiktora Woroszylskiego „Karta” nr 73, s. 113.
- ↑ „Trybuna Robotnicza”, nr 177 (11 529), 4–6 września 1981, s. 2.
- ↑ Zadania i cele Konsultacyjnej Rady Gospodarczej [w:] „Trybuna Robotnicza”, nr 104, 6 maja 1985, s. 1–2.
- ↑ Wyszukiwarka grobów w Warszawie.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 117, poz. 1542.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 125, poz. 1624.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Kto jest kim w Polsce. Informator biograficzny, edycja 1, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1984
- Informacje w BIP IPN
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Przypadki prokuratora: Andrzej Burda – BEP IPN. ceeol.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-30)].
- Andrzej Burda – publikacje w bibliotece Polona
|
