António Costa
.jpg) António Costa (2017) | |
| Pełne imię i nazwisko | António Luís Santos da Costa |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | 17 lipca 1961 |
| Premier Portugalii | |
| Okres | od 26 listopada 2015 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Burmistrz Lizbony | |
| Okres | od 2007 |
| Przynależność polityczna | Partia Socjalistyczna |
| Poprzednik | |
| Następca | |
 | |
| Odznaczenia | |
           | |
António Luís Santos da Costa (ur. 17 lipca 1961 w Lizbonie) – portugalski polityk i prawnik, minister, poseł i eurodeputowany. Od 2007 do 2015 burmistrz Lizbony, w latach 2014–2024 sekretarz generalny Partii Socjalistycznej, od 2015 do 2024 premier Portugalii.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Syn pisarza Orlanda da Costy, pochodzącego z Goa[1]. Studiował na Wydziale Prawa Uniwersytetu Lizbońskiego. Zaangażował się w młodości w działalność Partii Socjalistycznej. Staż zawodowy odbywał w biurze późniejszego prezydenta Portugalii Jorge Sampaio. W latach 80. kierował organizacją studencką oraz jej organem prasowym. Zawodowo praktykował jako adwokat.
Zasiadał w radzie miejskiej Lizbony, a od 1991 sprawował mandat posła do Zgromadzenia Republiki. W rządach socjalistów pełnił funkcję sekretarza stanu ds. parlamentarnych (1995–1997), następnie w do 1999 ministra ds. parlamentarnych. Później do 2002 był ministrem sprawiedliwości. Po odejściu z rządu kierował frakcją deputowanych Partii Socjalistycznej.
W wyborach w 2004 uzyskał mandat posła do Parlamentu Europejskiego. Był członkiem Grupy Socjalistycznej i wiceprzewodniczącym PE[2]. W 2005 zrezygnował z zasiadania w Europarlamencie w związku z objęciem urzędu ministra stanu oraz ministra administracji i spraw wewnętrznych w gabinecie José Sócratesa.
Z administracji rządowej odszedł w 2007 w związku z wyborem na stanowisko burmistrza Lizbony. Reelekcję uzyskał w 2009. W 2014 został liderem portugalskich socjalistów. Urząd burmistrza portugalskiej stolicy sprawował do kwietnia 2015, gdy zrezygnował, by skupić się na prowadzeniu kampanii wyborczej[3]. W wyborach w październiku tego samego roku socjaliści ulegli centroprawicowej koalicji, António Costa uzyskał natomiast mandat posła do Zgromadzenia Republiki.
Lider socjalistów odmówił wsparcia mniejszościowego rządu Pedra Passosa Coelho. Sam uzyskał wsparcie ze strony ugrupowań eurosceptycznych i komunistycznych – Bloku Lewicy oraz Unitarnej Koalicji Demokratycznej, z którymi przegłosował wotum nieufności dla gabinetu centroprawicy[4]. 24 listopada został desygnowany na urząd premiera[5], a dwa dni później zaprzysiężony wraz z ministrami swojego mniejszościowego rządu[6].
W wyborach w 2019 ponownie został wybrany do parlamentu; kierowani przez niego socjaliści odnieśli wówczas wyborcze zwycięstwo[7]. 8 października, dwa dni po wyborach, otrzymał od prezydenta misję sformowania nowego gabinetu[8]. Niespełna dwa tygodnie później przedstawił ostateczną listę kandydatów na ministrów i sekretarzy stanu[9]. 26 października doszło do zaprzysiężenia członków jego mniejszościowego rządu, który rozpoczął tym samym funkcjonowanie[10].
W styczniu 2022, kilka miesięcy po odrzuceniu przez parlament projektu budżetu, odbyły się przedterminowe wybory. António Costa uzyskał poselską reelekcję, a jego ugrupowanie zdobyło samodzielną większość w Zgromadzeniu Republiki[11]. W marcu tegoż roku został formalnie zaprzysiężony na stanowisku ministra spraw zagranicznych w swoim drugim rządzie, gdy Augusto Santos Silva przeszedł do pracy w parlamencie[12]. Pełnił tę funkcję do 30 marca 2022, kiedy to prezydent dokonał zaprzysiężenia członków jego trzeciego gabinetu[13].
António Costa 7 listopada 2023 podał się do dymisji z funkcji premiera, motywując to informacją o planowanym objęciu go postępowaniem w sprawie korupcyjnej; zaprzeczył jednocześnie, by popełnił tego typu przestępstwo[14][15]. Decyzja ta skutkowała rozpisaniem na marzec 2024 przedterminowych wyborów parlamentarnych. W listopadzie 2023 przejął dodatkowo wykonywanie obowiązków ministra infrastruktury[16]. W grudniu 2023 na nowego sekretarza generalnego socjalistów został wybrany Pedro Nuno Santos[17], funkcję tę przejął od Antónia Costy w następnym miesiącu. Polityk nie ubiegał się o mandat poselski. 2 kwietnia 2024 na urzędzie premiera zastąpił go lider Partii Socjaldemokratycznej Luís Montenegro[18].
27 czerwca 2024, kilkanaście dni po wyborach do Parlamentu Europejskiego, António Costa został uzgodnionym kandydatem na nowego przewodniczącego Rady Europejskiej[19].
Odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Wielki Orderu Infanta Henryka[20]
- Komandor Orderu Rio Branco (2014, Brazylia)[21]
- Krzyż Wielki Orderu Zasługi (2010, Chile)[21]
- Order Krzyża Ziemi Maryjnej III klasy (2010, Estonia)[21]
- Wielka Wstęga Orderu Świętego Skarbu (2015, Japonia)[21]
- Krzyż Wielki Orderu „Za Zasługi dla Litwy” (2010, Litwa)[21]
- Krzyż Wielki Orderu Zasługi (2009, Norwegia)[21]
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2012)[22]
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej (2008)[23]
- Krzyż Wielki Orderu Świętego Grzegorza Wielkiego (2010, Watykan)[21]
- Krzyż Wielki Orderu Pro Merito Melitensi (2010)[21]
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Then Came A Gandhi. outlookindia.com, 27 stycznia 2014. [dostęp 2016-06-30]. (ang.).
- ↑ Profil na stronie Parlamentu Europejskiego. [dostęp 2015-10-13].
- ↑ Lisbon Socialist mayor steps down to campaign for Portugal PM. reuters.com, 1 kwietnia 2015. [dostęp 2015-10-13]. (ang.).
- ↑ Portuguese MPs force minority government to quit over austerity. theguardian.com, 10 listopada 2015. [dostęp 2015-11-22]. (ang.).
- ↑ Presidente da República indicou Secretário-Geral do PS para Primeiro-Ministro. presidencia.pt, 24 listopada 2015. [dostęp 2015-11-27]. (port.).
- ↑ Presidente da República aceitou proposta de nomeação e marcou tomada de posse do XXI Governo Constitucional. presidencia.pt, 25 listopada 2015. [dostęp 2015-11-27]. (port.).
- ↑ Quem são os 230 novos deputados na Assembleia da República. observador.pt, 6 października 2019. [dostęp 2019-10-07]. (port.).
- ↑ Presidente da República indigitou António Costa como Primeiro-Ministro. presidencia.pt, 8 października 2019. [dostęp 2019-10-08]. (port.).
- ↑ Elenco completo do novo Governo. portugal.gov.pt, 21 października 2019. [dostęp 2019-10-26]. (port.).
- ↑ Novo Governo tomou posse. portugal.gov.pt. [dostęp 2019-10-26]. (port.).
- ↑ Os nomes de todos os deputados eleitos por partido. observador.pt, 31 stycznia 2022. [dostęp 2022-01-31]. (port.).
- ↑ Ministro dos Negócios Estrangeiros. presidencia.pt, 24 marca 2022. [dostęp 2022-03-29]. (port.).
- ↑ Novo Governo tomou posse. portugal.gov.pt, 30 marca 2022. [dostęp 2022-03-30]. (port.).
- ↑ Afera korupcyjna w Portugalii. Premier złożył dymisję na ręce prezydenta. onet.pl, 7 listopada 2023. [dostęp 2023-11-07].
- ↑ Premier Portugalii podał się do dymisji. Afera korupcyjna w rządzie Costy. businessinsider.pl, 7 listopada 2023. [dostęp 2023-11-07].
- ↑ Prime Minister takes charge of Infrastructure in Government. portugal.gov.pt, 15 listopada 2023. [dostęp 2024-04-02]. (ang.).
- ↑ Abílio T. Ribeiro: Pedro Nuno Santos é o novo secretário-geral do PS, Costa já o felicitou. jn.pt, 17 grudnia 2023. [dostęp 2024-01-05]. (port.).
- ↑ Sofia Rodrigues, Maria Lopes, Ana Bacelar Begonha, Carolina Amado: Montenegro é primeiro-ministro. Primeiro Conselho de Ministros é já quarta-feira. publico.pt, 2 kwietnia 2024. [dostęp 2024-04-02]. (port.).
- ↑ Barbara Moens, Aitor Hernández-Morales, Jakob Hanke Vela, Jacopo Barigazzi, Giorgio Leali: Von der Leyen, Costa and Kallas bag EU top jobs. politico.eu, 27 czerwca 2024. [dostęp 2024-06-27]. (ang.).
- ↑ Cidadãos Nacionais Agraciados com Ordens Portuguesas. presidencia.pt. [dostęp 2016-06-20]. (port.).
- ↑ a b c d e f g h Cidadãos Nacionais Agraciados com Ordens Estrangeiras. presidencia.pt. [dostęp 2016-06-20]. (port.).
- ↑ M.P. z 2012 r. poz. 764.
- ↑ M.P. z 2009 r. nr 17, poz. 217.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Profil na stronie Zgromadzenia Republiki. [dostęp 2022-01-31]. (port.).