Aparat przykłębuszkowy
Aparat przykłębuszkowy (łac. apparatus iuxtaglomerularis[1] rzadziej complexus iuxtaglomerularis[2]; od iuxta – przy + glomerularis – kłębuszek) – narząd receptorowo-wydzielniczy nerki, w którego skład wchodzą: komórki przykłębuszkowe, komórki plamki gęstej i komórki mezangium zewnętrznego. Dawniej do aparatu przykłębuszkowego zaliczano także komórki okołonaczyniowe (komórki Bechera)[2][3].
Opis komórek wchodzących w skład aparatu przykłębuszkowego
[edytuj | edytuj kod]- Komórki przykłębuszkowe
Komórki te są modyfikowanymi pericytami tętniczek kłębuszków (głównie tętniczki doprowadzającej). Znane także jako komórki ziarniste z powodu widocznych ziaren w cytoplazmie. Komórkach te wydzielają reninę w odpowiedzi na:
- stymulację receptorów adrenergicznych β1,
- spadek ciśnienia perfuzji nerek (wykrytego bezpośrednio przez komórki ziarniste),
- zmniejszenie stężenia Na w płynie cewkowym kanalika dystalnego.[4]
- Komórki plamki gęstej (macula densa)
Komórki plamki gęstej są zmienionymi komórkami nabłonka kanalika dystalnego. Macula densa reaguje na stężenie chlorku sodu (NaCl) w kanaliku dalszym oraz wydziela lokalnie (parakrynnie) wazopresynę, która działa na tętniczkę doprowadzającą i powoduje spadek filtracji kłębuszkowej, w mechanizmie cewkowo-kłębuszkowego sprzężenia zwrotnego (ang. tubulo-glomerular feedback, TGF[5]). Wzrost filtracji kłębuszkowej lub niewłaściwe wykorzystanie sodu w proksymalnym kanaliku lub części grubej ramienia wstępującego pętli Henlego przenosi płyn do kanalika dalszego, co powoduje nieprawidłowo wysokie stężenie sodu. Kotransporter Na+/Cl- przenosi sód do komórek plamki gęstej. Komórki te nie mają wystarczającej ilości Na+/K+ ATP-azy na powierzchni podstawno-bocznej aby całkowicie usunąć sód, więc dochodzi do zwiększenie ich osmolarności.
Funkcje aparatu przykłębuszkowego
[edytuj | edytuj kod]Funkcja receptorowa – za nią odpowiedzialne są komórki plamki gęstej, które pełnią funkcję osmoreceptorów (reagują na zmianę ciśnienia osmotycznego moczu w kanaliku II rzędu). Sygnał ten przekazują przez komórki mezangium zewnętrznego do komórek przykłębuszkowych.
Funkcja wydzielnicza – komórki przykłębuszkowe mają zdolność wytwarzania reniny – enzymu, który rozpoczyna kaskadę reakcji w układzie renina-angiotensyna-aldosteron (ang. renin-angiotensyn-aldosteron system; RAAS). Efektem działania angiotensyny jest: wzrost ciśnienia krwi, indukcja wydzielania aldosteronu.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Wojciech Sawicki: Histologia. Wyd. V. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2008. ISBN 978-83-200-3710-4.
- ↑ a b Janusz Komender: Układ moczowy. W: Histologia. Kazimierz Ostrowski (red.). Wyd. II. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 1995. ISBN 83-200-1869-2.
- ↑ Andrzej Myśliwski: Podstawy cytofizjologii i histofizjologii. Wyd. 8. Gdańsk: Akademia Medyczna w Gdańsku, 2007. ISBN 978-8360253-33-5.
- ↑ Mads Damkjær i inni, Renal renin secretion as regulator of body fluid homeostasis, „Pflügers Archiv - European Journal of Physiology”, 465 (1), 2013, s. 153–165, DOI: 10.1007/s00424-012-1171-2, ISSN 0031-6768 [dostęp 2021-12-15] (ang.).
- ↑ Stefan Silbernagl, Agamemnon Despopoulos: Ilustrowana fizjologia człowieka. red. nauk. tł. Joanna Lewin-Kowalik. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2010. ISBN 978-83-200-3709-8.
| Jama brzuszna |
| ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miednica |
| ||||||||||||||||
| Inne |
