Bohuslav Martinů

Bohuslav Martinů

Martinů w Stanach Zjednoczonych (1943)
Data i miejsce urodzenia	8 grudnia 1890[1] Polička[1]
Data i miejsce śmierci	28 sierpnia 1959[1] Pratteln[1]
Przyczyna śmierci	rak żołądka[2]
Instrumenty	skrzypce[1]
Gatunki	muzyka poważna[1]
Zawód	kompozytor[1]
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa

Bohuslav Martinů ([ˈbɔɦuslaf ˈmaɾcɪnuː] ( odsłuchaj); ur. 8 grudnia 1890 w Poličce, zm. 28 sierpnia 1959 w Pratteln) – czeski kompozytor muzyki poważnej tworzący w stylu neoklasycznym^[1][2] ; wykładowca Uniwersytetu Princeton i Mannes School of Music^[2] .

Martinů napisał dziesięć baletów^[1], siedemnaście oper (w tym Mirandolinę), sześć symfonii, siedemnaście koncertów, a także wiele dzieł kameralnych, dużych utworów wokalno-instrumentalnych oraz pieśni. W 1968 Harry Halbreich opublikował chronologiczny katalog dzieł kompozytora, zawierający 387 pozycji^[3] .

Urodził się 8 grudnia 1890 w Poličce. Ze względu na szereg napotykanych przez niego trudności w kontaktach z ludźmi biografowie zakładają retrospektywnie, że mógł on cierpieć na zespół Aspergera należący do zaburzeń ze spektrum autyzmu^[4]. Studiował w Konserwatorium Praskim, którego nie ukończył przenosząc się do szkoły organowej^[1][2] , a od 1913 był skrzypkiem Filharmonii Czeskiej^[1]. W Poličce mieszkał do 16 roku życia^[2] . Przed I wojną światową uczył gry na skrzypcach^[2] . Po wojnie wznowił studia kompozycji kształcąc się u Josefa Suka^[1]. W 1919 jako drugi skrzypek Filharmonii Czeskiej wyruszył w trasę koncertową po Europie^[2] . W 1922 Teatr Narodowy w Pradze wystawił jego balet Istar.

Od 1923 do 1940 przebywał w Paryżu^[1] gdzie zainteresował się muzyką Igora Strawinskiego, Grupy Sześciu, ekspresjonizmem oraz jazzem^[2] , a także utrzymywał kontakty z miejscowymi muzykami, m.in. z Albertem Rousselem^[1]. W tym czasie swoimi utworami zwrócił uwagę m.in. Siergieja Kusewickiego.

Po wybuchu II wojny światowej pomagał emigrantom z Protektoratu Czech i Moraw przybyłym do Francji^[2] , zaś po kampanii francuskiej zamieszkał w Stanach Zjednoczonych^[1][2] . Po zakończeniu wojny zaproponowano mu posadę wykładowcy w praskim konserwatorium, której nie objął ze względu na stan zdrowia oraz sytuację polityczną w Czechosłowacji. Ta odmowa spowodowała, że nowe, komunistyczne władze Czechosłowacji blokowały wykonywanie utworów kompozytora skazując tym samym cały jego dorobek na niemal całkowite zapomnienie. Dopiero po „aksamitnej rewolucji” w latach osiemdziesiątych, utwory czeskiego twórcy zaczęto na nowo doceniać i powróciły na rodzime estrady^[5]. W 1953 i 1956 uzyskał stypendium Guggenheima^[6].

Po powrocie do stolicy Francji przeniósł się do Nicei, a następnie do Szwajcarii. Zmarł w Pratteln 28 sierpnia 1959^[1][2]  z powodu raka żołądka. W 1989 jego ciało przewieziono do Polički^[2] .

W 1991 roku został pośmiertnie odznaczony Orderem Tomáša Garrigue Masaryka II klasy^[7].

• Istar (balet)
• Kukiełka (cykl utworów fortepianowy)
• La jazz
• Suita jazzowa
• Kot (balet)
• Špalíček (balet)
• II Kwartet smyczkowy
• Koncert podwójny na dwie orkiestry smyczkowe, fortepian i kotły
• Concerto grosso na orkiestrę kameralną

• Józef Kański: Przewodnik operowy. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1973.
• Karol Furtak. Introwertyk i jego język. „Twoja Muza”, 2015. Adam Wojciechowski. Twoje Zdrowie. ISSN 1731-7975. (pol.). 
• Stanisław Suchora. Operowy Dzień Świstaka. „Ruch Muzyczny”, 2012. Olgierd Pisarenko. Instytut Książki. ISSN 0035-9610. (pol.). 

• Fundacja Bohuslava Martinů w Pradze
• Centrum Bohuslava Martinů Centre w Polička