Rogownica szerokolistna

Rogownica szerokolistna
	; Morfologia
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	goździkopodobne
Rząd	goździkowce
Rodzina	goździkowate
Rodzaj	rogownica
Gatunek	rogownica szerokolistna
	Nazwa systematyczna
	Cerastium latifolium L.; Sp. Pl. 439 1753
Synonimy
	Alsine latifolia (L.) E.H.L.Krause; Cerastium biadegii (Chiov.) Cif. & Giacom.; ; Cerastium flexuosum Hegetschw. Cerastium glaciale Gaudin ex Ser.; Cerastium glutinosum Hegetschw.; Cerastium latifolium subsp. biadegii Chiov.; Cerastium macranthum Schur; Cerastium subacaule Hegetschw.; Cerastium wahlenbergii Rupr.
	Alsine latifolia (L.) E.H.L.Krause; Cerastium biadegii (Chiov.) Cif. & Giacom.; ; Cerastium flexuosum Hegetschw. Cerastium glaciale Gaudin ex Ser.; Cerastium glutinosum Hegetschw.; Cerastium latifolium subsp. biadegii Chiov.; Cerastium macranthum Schur; Cerastium subacaule Hegetschw.; Cerastium wahlenbergii Rupr.
	Multimedia w Wikimedia Commons

Rogownica szerokolistna (Cerastium latifolium L.) – gatunek rośliny należący do rodziny goździkowatych. Gatunek górski, w Polsce występuje tylko w Tatrach^[4].

Rozmieszczenie geograficzne

Gatunek wysokogórski o niewielkim zasięgu występowania. Występuje tylko w Alpach i na izolowanych stanowiskach w Karpatach i Apeninach. W Karpatach jedynym miejscem jego występowania są Tatry. W polskich Tatrach występuje głównie w rejonie Czerwonych Wierchów: w Dolinie Mułowej i Litworowej, na stoku Małołączniaka nad Małołącką Przełęczą, w partiach szczytowych Krzesanicy i Ciemniaka, w Rzędach Tomanowych, w Małej Świstówce, na Równi nad Piecem, Twardym Upłazie, w Wielkiej Świstówce, Wyżniej Świstówce Małołąckiej i na Kobylarzu. Poza Czerwonymi Wierchami podano jego stanowiska tylko na Giewoncie i w Małej Dolince^[4].

Morfologia

Łodyga: Podnosząca się, o długości 5–20 cm, cała pokryta gruczołowatymi włoskami. Pędy płonne gęsto ulistnione. Z kątów liści nie wyrastają pędy płonne^[5].
Liście: Ulistnienie naprzeciwległe. Liście jajowatoeliptyczne o długości 15–30 mm. Na szczycie zaostrzone, w dole zwykle najszersze^[6]. Długość liści co najwyżej trzykrotnie większa od szerokości. Są sinozielone, sztywne, nagie lub krótko owłosione^[5].
Kwiaty: Promieniste wyrastające w skąpokwiatowych kwiatostanach (1–3 kwiaty, rzadko do 5) w kątach dość szerokich przysadek. Płatki korony są białe, wycięte co najwyżej do ¼ swojej długości i 2–2,5 raza dłuższe od tępych lub zaokrąglonych działek kielicha^[4]. Słupek z 5 szyjkami^[5].
Owoc: Torebka o długości 12–16 mm i szerokości 4–5 mm. Zawiera nasiona o długości 2–3 mm^[6].

Biologia i ekologia

Bylina, chamefit. Kwitnie od lipca do sierpnia. W Tatrach występuje tylko na podłożu wapiennym, głównie na otwartych miejscach^[4]. Gatunek charakterystyczny dla rzędu (O.) Thlaspietalia rotundifolii^[7]. Liczba chromosomów 2n = 36 Ga 2, 4, 5, 6^[8].

Zagrożenia

W klasyfikacji IUCN gatunek ze względu na niewielki zasięg występowania i izolowany charakter siedlisk narażony na wyginięcie (kategoria zagrożenia VU). Umieszczony w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin w kategorii VU (narażony)^[9]. Tę samą kategorię posiada na polskiej czerwonej liście^[10]. W polskich Tatrach ogólnie nie jest zagrożony. Wszystkie stanowiska jego występowania znajdują się na obszarze Tatrzańskiego Parku Narodowego i ochrona bierna jest wystarczająca^[4].

Zobacz też: Rośliny tatrzańskie.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-12] (ang.).
↑ ^a ^b The Plant List. Cerastium latifolium. [dostęp 2001-03-15].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
↑ ^a ^b ^c Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
↑ ^a ^b Bogumił Pawłowski: Flora Tatr. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1956, s. 241.
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
↑ Flora Francji. [dostęp 2011-02-12].
↑ Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-12] (ang.).

[tpl-3] The Plant List. Cerastium latifolium. [dostęp 2001-03-15].

[K-4] Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.

[Szafer-5] Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.

[pawlowski-6] Bogumił Pawłowski: Flora Tatr. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1956, s. 241.

[7] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[8] Flora Francji. [dostęp 2011-02-12].

[9] Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.

[10] Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]