Chryzokola
Właściwości chemiczne i fizyczne | |
Skład chemiczny | uwodniony krzemian miedzi |
---|---|
Twardość w skali Mohsa | |
Przełam | muszlowy, bardzo kruchy |
Łupliwość | brak |
Układ krystalograficzny | |
Gęstość minerału | 1,9–2,4 g/cm³ |
Właściwości optyczne | |
Barwa | zielona, niebieskawozielona, niebieska, czarnoniebieska do czarnej lub brązowej, rzadko żółta |
Rysa | biała do jasnozielonej |
Połysk |
Chryzokola – pospolity i szeroko rozpowszechniony minerał miedzi z gromady krzemianów. Nazwa pochodzi od greckich słów chryzos i kolla oznaczających złoto oraz klej. W starożytności był używany jako spoiwo przy łączeniu złota[1].
Właściwości[edytuj | edytuj kod]
Tworzy wyłącznie skupienia skrytokrystaliczne: nerkowe, groniaste, kuliste, także naskorupienia. Jest minerałem kruchym, półprzeświecającym. Często zawiera domieszki żelaza i manganu. Często tworzy mieszaniny z turkusem i malachitem. Barwi płomień na zielono, rozkłada się w kwasach[potrzebny przypis].
- Barwa: zielona, niebieskawozielona, niebieska, czarnoniebieska do czarnej lub brązowej, rzadko żółta[2][1] (barwę brązową i czarną ma mieszanina chryzokoli z kwarcem oraz tlenkami Cu, Fe i Mn[potrzebny przypis]).
- Pleochroizm: słaby
- Widmo absorpcyjne: niediagnostyczne
- Luminescencja: brak
- Inkluzje: liczne
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Minerał strefy utleniania złóż rud miedzi[2].
Miejsca występowania: spotykana powszechnie na całym świecie[2], przykładowe lokalizacje: Anglia, Chile, Kongo, Meksyk, Rosja (Koływań, Karpińsk), Stany Zjednoczone (Kalifornia), Zambia[3].
W Polsce: Kletno, Chęciny, Miedzianka[3].
Zastosowania[edytuj | edytuj kod]
- Rzadko wykorzystywana przemysłowo jako ruda miedzi[2].
- Wykorzystywana jako kamień ozdobny i dekoracyjny[potrzebny przypis].
- Do wyrobu drobnej galanterii[potrzebny przypis].
- Do wyrobu artystycznej biżuterii[potrzebny przypis].
- Czysta chryzokola, ze względu na małą twardość i dużą kruchość, znajduje niewielkie zastosowanie w jubilerstwie. Wraz z krzemionką tworzy często postać żelu o twardości ok. 6 i w tej postaci jest wykorzystywana w jubilerstwie[potrzebny przypis].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Chrysocolla, [w:] WebMineral.com [dostęp 2021-04-14] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h Chrysocolla, [w:] Mindat.org, Hudson Institute of Mineralogy [dostęp 2021-04-14] (ang.).
- ↑ a b c Olaf Medenbach , Cornelia Sussieck-Fornefeld , Leksykon przyrodniczy. Minerały, Warszawa: Świat Książki, 1995, s. 216, ISBN 83-7129-194-9 .