Dżungla
Dżungla – termin oznaczający pierwotnie i współcześnie w części publikacji specjalistycznych rodzaj formacji roślinnej charakterystycznej dla nadrzecznych terenów w północno-wschodniej części Azji Południowej. W języku niefachowym i niektórych publikacjach specjalistycznych określenie funkcjonuje jako synonim szeroko ujmowanego wilgotnego lasu równikowego[1].
Określenie to wywodzi się z sanskryckiego słowa जङ्गल (jaṅgala) znaczącego „nieużytek”, tzn. ziemię nienadającą się do uprawy. Pierwotnie nazywano tak lasy nadrzeczne w dolnym biegu Gangesu i Brahmaputry[2]. Z czasem mianem tym zaczęto określać inne, trudno dostępne lasy wtórne, tworzące niedojrzałą fazę rozwojową równikowego lasu deszczowego w Azji południowej i południowo-wschodniej. Formacja taka cechuje się bardzo bujnym rozwojem podszytu, licznie rosną w niej liany, krzewy światłolubne i okazałe rośliny zielne. Powstaje w wyniku zniszczenia warstwy drzew, co umożliwia dostęp światła do dolnych warstw roślinności. Warunki takie istnieją nad brzegami rzek, na granicy lasu lub mają charakter antropogeniczny – są skutkiem wyrębów lasów[3]. Nieprzebyta gęstwina jaką tworzy zwarta roślinność, w tym zwłaszcza obfitość lian, często ciernistych lub kolczastych, powoduje, że przez wielu podróżników jest ona błędnie identyfikowana jako las pierwotny[4]. Tymczasem wnętrza pierwotnych, wilgotnych lasów równikowych Półwyspu Indochińskiego z reguły niemal pozbawione są warstwy krzewów. W podszycie bardziej świetlistych lasów równikowych na Półwyspie Indyjskim licznie rosną bambusy[5].
Z czasem określenie „dżungla” zaczęło funkcjonować jako zamiennik dla faktycznie pierwotnych wilgotnych lasów równikowych. Mimo że dotyczyło to głównie języka potocznego, z czasem pojawiły się publikacje specjalistyczne, w których termin zaadaptowany został w szerokim znaczeniu[6], czasem przy pełnej świadomości jego genezy[2]. Gdzie indziej takie rozszerzanie znaczenia terminu „dżungla” określane jest w piśmiennictwie fachowym jako „raczej niesłuszne”[7].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Rupert O. Matthews: Lasy tropikalne świata. Warszawa: MUZA SA, 1996, s. 190. ISBN 83-7079-858-6.
- ↑ a b Florian Celiński: Dżungla. W: Słownik botaniczny. Alicja i Jerzy Szweykowscy (red. nacz.). Warszawa: Wydawnictwo Wiedza Powszechna, 1993, s. 142.
- ↑ January Weiner: Dżungla. W: Encyklopedia biologiczna. Zdzisława Otałęga (red. nacz.). Kraków: Agencja Publicystyczno-Wydawnicza Opres, 2000, s. 107.
- ↑ Stanisław Lisowski: Świat roślinny tropików. Poznań: Wydawnictwo Sorus, 1998, s. 42. ISBN 83-85599-78-9.
- ↑ Zbigniew Podbielkowski: Fitogeografia części świata. Europa, Azja, Afryka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995, s. 247. ISBN 83-01-07584-8.
- ↑ Stefan i in. Kocięcki: Encyklopedia leśna. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1991. ISBN 83-01-08938-5.
- ↑ Zbigniew Podbielkowski: Roślinność kuli ziemskiej. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1982, s. 29. ISBN 83-02-01456-7.