David Shugar
| Data i miejsce urodzenia | 10 września 1915 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 31 października 2015 |
| Profesor nauk przyrodniczych | |
| Specjalność: biofizyka | |
| Alma Mater | |
| Doktorat | |
| Profesura | |
| Polska Akademia Nauk | |
| Status | członek krajowy |
| Doktor honoris causa Uniwersytet Gandawski – 1969 Uniwersytet Warszawski – 1995 | |
| Nauczyciel akademicki | |
| Uczelnia | Instytut Pasteura |
| Odznaczenia | |
 | |
David Shugar (ur. 10 września 1915 w Józefowie, zm. 31 października 2015 w Warszawie[2][3]) – kanadyjski biofizyk pracujący w Polsce, twórca polskiej szkoły biofizyki molekularnej.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]W wieku 4 lub 5 lat wyemigrował wraz z rodzicami do Kanady. W 1936 ukończył studia z dziedziny fizyki na Uniwersytecie McGilla w Montrealu uzyskując stopień magistra; doktorat uzyskał tamże w 1940 na podstawie rozprawy Stark effect in copper and nickel[3]. Od stycznia 1941 do czasu powołania do służby wojskowej pracował w przedsiębiorstwie badawczym w Leaside w pobliżu Toronto. W okresie II wojny światowej służył od 1944 w marynarce kanadyjskiej w stopniu electrical sub-lieutenant. Zajmował się urządzeniami do zwalczania łodzi podwodnych.
Od 1946 pracował w kanadyjskim ministerstwie zdrowia i spraw socjalnych[4]. W latach 1948–1950 był zatrudniony w Instytucie Pasteura w Paryżu, pracując nad kinetyką i mechanizmami działania enzymów, a następnie do 1952 w Centrum Fizyki Jądrowej Uniwersytetu w Brukseli, gdzie zajmował się właściwościami spektralnymi składników kwasów nukleinowych i białek.
Z inicjatywy prof. Leopolda Infelda przeniósł się w 1952 do Polski, gdzie objął kierownictwo Zakładu Biochemii w Państwowym Zakładzie Higieny w Warszawie. Od 1954 działał jednocześnie w Instytucie Biochemii i Biofizyki Polskiej Akademii Nauk. W roku 1965 stworzył katedrę biofizyki na Wydziale Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego. W tym samym roku został wybrany na pierwszego prezesa Polskiego Towarzystwa Fizyki Medycznej; pełnił tę funkcję do 1969[5]. Od 1980 był członkiem zagranicznym Polskiej Akademii Nauk[6].
Był autorem lub współautorem ponad 400 publikacji naukowych cytowanych przeszło 11 tys. razy[7]. Wychował wielu uczniów.
Jego żona, Grace Wales Shugar (1918–2013) stworzyła na Wydziale Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego ośrodek psycholingwistyki rozwojowej. Mieli córkę Barbarę (1947–1964)[8].
Zmarł w Warszawie, pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera N-1-21)[8].
Odznaczenia, nagrody i wyróżnienia
[edytuj | edytuj kod]- Nagrodę I stopnia Państwowej Rady ds. Wykorzystania Energii Jądrowej (1961)[9]
- Indywidualna Nagroda Państwowa II stopnia (1966)
- Doktorat honoris causa Uniwersytetu w Gandawie, Belgia (1969)
- Nagroda Zespołowa Ministra Nauki i Szkolnictwa za organizację Katedry Biofizyki UW (1969)
- Złoty Medal Międzynarodowego Towarzystwa Fotobiologicznego im. Nielsa Finsena (1976)
- Nagroda Fundacji im. Alfreda Jurzykowskiego (1984)[9]
- Nagroda Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego I stopnia (1987)
- Srebrny Medal Europejskiego Towarzystwa Biofizycznego (1988)
- Medal im. Leona Marchlewskiego (1991)[9]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1995)[9]
- Doktorat honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego (1995)
- Nagroda im. Profesora Hugona Steinhausa za organizację I Festiwalu Nauki w Warszawie (1998)[10]
- Medal im. Mariana Smoluchowskiego (2002)
- Nagroda Prezesa Rady Ministrów (2006)
- Medal im. Mikołaja Kopernika PAN (2006)
- Medal im. Michała Oczapowskiego (2015)[11]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Prof. zw. dr hab. czł. PAN David Shugar, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2023-07-16].
- ↑ Nekrolog – prof. David Shugar. Wydział Fizyki UW. [dostęp 2019-06-26].
- ↑ a b Andrzej Kajetan Wróblewski, Shugar David Giganci Nauki [dostęp 2024-02-27].
- ↑ David Shugar. Canada's Human Rights History. [dostęp 2019-06-26].
- ↑ Poprzednie władze PTFM [online], Polskie Towarzystwo Fizyki Medycznej [dostęp 2013-09-27] [zarchiwizowane z adresu 2013-09-27].
- ↑ Shugar, Dawid [online], www.czlonkowie.pan.pl [zarchiwizowane z adresu 2018-06-12].
- ↑ Baza Web of Science [dostęp 2019-06-26].
- ↑ a b Cmentarz Wojskowy na Powązkach - wyszukiwarka grobów [dostęp 2024-02-27].
- ↑ a b c d Magdalena Fikus. David Shugar (1915–2015). „Nauka”. Nr 1, s. 197–204, 2016. Warszawa: Polska Akademia Nauk. ISSN 1231-8515. [dostęp 2024-02-27].
- ↑
Dotychczasowi laureaci nagrody im. Hugona Steinhausa (archiwum), pfun.pan.pl [dostęp 2021-12-18]. - ↑ Medal im. Michała Oczapowskiego. Uhonorowani Medalem im. Michała Oczapowskiego w roku 2015 na stronie PAN (dostęp 25.02.2024)
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Profesor David Shugar [online], Zakład Biofizyki, Instytut Fizyki Doświadczalnej, Uniwersytet Warszawski [zarchiwizowane z adresu 2015-01-23].
- Lista publikacji [online], Wyszukiwarka publikacji bibliografia.icm.edu.pl [dostęp 2019-06-26].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Twórca polskiej szkoły biofizyki molekularnej [online], www.polskieradio.pl [dostęp 2019-06-26].
