Drewniak wielokształtny

Drewniak wielokształtny

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	workowce
Klasa	Sordariomycetes
Rząd	próchnilcowce
Rodzina	Hypoxylaceae
Rodzaj	Jackrogersella
Gatunek	drewniak wielokształtny
Nazwa systematyczna
Jackrogersella multiformis (Fr.) L. Wendt, Kuhnert & M. Stadler Mycol. Progr.: 10.1007/s11557-017-1311-3, [24] (2017)
Multimedia w Wikimedia Commons

Drewniak wielokształtny (Jackrogersella multiformis (Fr.) L. Wendt, Kuhnert & M. Stadler) – gatunek grzybów z rodziny Hypoxylaceae^[1].

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Annulohypoxylon, Hypoxylaceae, Xylariales, Xylariomycetidae, Sordariomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1815 r. Elias Fries nadając mu nazwę Sphaeria multiformis. W 1849 r. Elias Fries przeniósł go do rodzaju Hypoxylon jako Hypoxylon multiformis^[1]. Pod tą nazwą był znany w Polsce^[2]. W 2005 r. Y.M. Ju, J.D. Rogers i H.M. Hsieh przeprowadzili rewizję rodzaju Hypoxylon, stwierdzili, że nie był on taksonem monofiletycznym i gatunek ten przenieśli do odrębnego rodzaju Annulohypoxylon. Zaledwie 2 lata później jeszcze raz został on przez Wendta, Kuhnerta i M. Stadlera przeniesiony do nowo utworzonego rodzaju Jackrogersella^[1].

Synonimów nazwy naukowej ma ok. 40. Niektóre z nich^[3]:

• Annulohypoxylon multiforme (Fr.) Y.M. Ju, J.D. Rogers & H.M. Hsie 2005
• Annulohypoxylon multiforme var. alaskense (Y.M. Ju & J.D. Rogers) Y.M. Ju, J.D. Rogers & H.M. Hsieh 2005)
• Annulohypoxylon multiforme (Fr.) Y.M. Ju, J.D. Rogers & H.M. Hsieh 2005, var. multiforme
• Hypoxylon multiforme (Fr.) Fr. 1849
• Sphaeria crustacea Sowerby 1803
• Sphaeria deusta Wahlenb. 1812
• Sphaeria granulosa (Bull.) Sowerby 1803
• Sphaeria multiformis Fr. 1815

Podkładka

Przypomina wyglądem żużel. Jest różnokształtna, zazwyczaj jednak owalna lub elipsoidalna. Osiąga długość do 30 mm i grubość do 10 mm. Sąsiednie podkładki rosnąc łączą się z sobą i w miejscu połączenia grubieją. Powierzchnia początkowo ma barwę ceglastoczerwonawa, potem ciemnieje i staje się brązowa, na koniec czarna. Na powierzchni znajdują się perytecja w postaci ciemnych brodawek. Pod wpływem KOH barwi się na brązowo. W środku podkładki znajduje się czarny, bardzo cienki, twardy i kruchy miąższ. Ani powierzchnia podkładki, ani jej miąższ nie mają smaku i zapachu^[4].

Perytecja

Mniej więcej kuliste, zanurzone w podkładce. Mają średnicę 0,5-0,7 mm, wysokość 0,6-0,7 mm. Ostiola o średnicy 0,15-0,23 mm, stożkowata, czarna lub o barwie podkładki, otoczona delikatnie jej warstewką. Worki mają rozmiar 150-230 μm. Powstające w nich zarodniki mają barwę od jasnobrązowej do brązowej, kształt elipsoidalny i nierównoboczny, często półksiężycowaty. Mają rozmiar 8.8-10,3 × 3.7-4.9 µm (M = 9,9 × 4,2 um) i gładką powierzchnię z pogrubioną ścianą na wypukłej stronie^[5].

Anamorfy w naturalnych siedliskach nie zaobserwowano^[5].

Opisano występowanie tego gatunku w niektórych krajach Ameryki Północnej, Europy, Azji, Afryki Południowej^[6]. W Polsce jest dość rzadki^[7].

Saprotrof rosnący na martwym drewnie, na gałązkach, pniach i pniakach, zarówno na korze, jak i na drewnie obłupionym z kory. Obserwowano występowanie na drewnie olszy, brzozy, leszczyny, rzadziej na czereśni ptasiej, tarninie, jarząbie i topoli osice^[5].

Drewniaka wielokształtnego charakteryzuje spłaszczona podkładka (o wysokości około 3-krotnie mniejszej od szerokości) oraz wystające brodawki perytecjów. Najbardziej podobny jest Annulohypoxylon cohaerens^[5]. Podobny zgliszczak pospolity (Kretzschmaria deusta) odróżnia się bardziej rozpostartymi podstawkami, o szerokości dużo większej od wysokości.