Emil Godlewski (1847–1930)
.jpg) | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Profesor nauk botanicznych | |
| Specjalność: fizjologia roślin | |
| Alma Mater | |
| Doktorat | |
| Habilitacja | |
| Polska Akademia Umiejętności | |
| Status | członek korespondent |
| Uczelnia | Uniwersytet Jagielloński |
_-_signature.jpg){kind=small} | |
| Odznaczenia | |
  | |
Emil Godlewski (ur. 30 czerwca 1847 w Krasocinie, zm. 11 września 1930 w Krakowie) – polski botanik, chemik rolny, twórca polskiej szkoły fizjologii roślin, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, Uniwersytetu Lwowskiego i Akademii Rolniczej w Dublanach.
Doktorat obronił w Jenie w 1872, habilitował się w 1873 w Uniwersytecie Jagiellońskim. Członek korespondent (1887) i czynny Akademii Umiejętności (od 1919 Polskiej Akademii Umiejętności); w latach 1918−1920 − jej wiceprezes; w latach 1902−1904 i 1914−1920 − dyrektor Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego AU, następnie PAU; od 1873 − współpracownik (od 1887 − członek) jej Komisji Fizjograficznej; w latach 1913−1915, 1917, 1917−1919 − przewodniczący Komisji Fizjograficznej; w latach 1898−1911 − przewodniczący Sekcji Rolniczej AU[1]. W 1911 mianowany członkiem korespondentem Akademii Francuskiej w Paryżu[2]. Po uzyskaniu niepodległości pierwszy dyrektor Państwowego Instytutu Naukowego Gospodarstwa Wiejskiego w Puławach.
Położył ogromne zasługi w badaniach nad chemią rozwoju białka i nad nitryfikacją. Prowadził badania nad absorpcyjnymi właściwościami ziemi ornej, oraz nad wzrostem roślin i procesem oddychania organizmów roślinnych; współodkrywca procesu oddychania beztlenowego u roślin. Odkrył, że rośliny mogą przyswajać kilkaset razy więcej kwasu węglowego, niż go jest normalnie w powietrzu. Badał także gospodarkę wodną roślin, a w 1884 ogłosił własną teorię ruchu wody w roślinach.
Odkrycia jego trwale zapisały się na poczet nauki światowej i były one niemal wyłącznie dokonywane w polskich laboratoriach (m.in. Warszawa, Kraków, Lwów, Dublany). Opublikował m.in. Myśli przewodnie fizjologii roślin (tomy 1−2, 1923, 1933).
Był członkiem dożywotnim Towarzystwa Szkoły Ludowej[3].
Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (29 grudnia 1921)[4], Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1923)[5]. W 1921 otrzymał Nagrodę im. Jerzmanowskich[6].
Ojciec Emila i Tadeusza i Mariana (1874–1958) doktora medycyny. Został pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie[7].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Piotr Köhler: Botanika w Towarzystwie Naukowym Krakowskim, Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Umiejętności (1815−1952).. Kraków 2002.
- ↑ Kronika. Odznaczenie polskiego uczonego. Czas 1911 nr 251 z 3 czerwca s. 2
- ↑ Sprawozdanie z działalności Towarzystwa Szkoły Ludowej za rok 1912. Kraków: 1913, s. LXXVII.
- ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 17.
- ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 15.
- ↑ Erazm Jerzmanowski - fundator polskiej Nagrody Nobla. [dostęp 2024-06-17].
- ↑ Jan Wiktor Tkaczyński (red.), Pro Memoria III. Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego spoczywający na cmentarzach Krakowa 1803-2017, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2018, s. 83, ISBN 978-83-233-4527-5.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- W. Mierzecka "Emil Godlewski (senior) - twórca podstaw fizjologii roślin" Centralna Biblioteka Rolnicza, Warszawa 2006
- Tadeusz Wośkowski: Dzieje studiów rolniczo-lasowych w ośrodku lwowsko-dublańskich w opracowaniu Tadeusza Wośkowskiego. Warszawa: Centralna Biblioteka Rolnicza im. Michała Oczapowskiego, 2011, s. 4. ISBN 978-83-932996-0-7.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Publikacje Emila Godlewskiego w bibliotece Polona