Fryderyk IX
 | |
.svg) | |
 | |
| Król Danii | |
| Okres | od 20 kwietnia 1947 |
|---|---|
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
| Data i miejsce urodzenia | 11 marca 1899 |
| Data i miejsce śmierci | 14 stycznia 1972 |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Żona | |
| Dzieci | |
| Odznaczenia | |
                              .png){kind=small}          _ribbon.svg){kind=small}    | |
Fryderyk IX (ur. 11 marca 1899 w pałacu Sorgenfri w gminie Lyngby-Tårbæk, zm. 14 stycznia 1972 w Amalienborgu) – król Danii w latach 1947–1972 z dynastii Glücksburgów, bocznej linii Oldenburgów. Syn króla Danii i Islandii Chrystiana X. Ojciec królowej Danii Małgorzaty II.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Został ochrzczony 9 kwietnia 1899 w pałacu Sorgenfri. Miał 21 rodziców chrzestnych, a wśród nich byli: król Danii Chrystian IX (pradziadek), car Rosji Mikołaj II Romanow, król Grecji Jerzy I, król Szwecji Oskar II, następca tronu Danii Fryderyk (jego dziadek), książę Walii Edward (przyszły król), i książę Meklemburgii-Schwerin Fryderyk Franciszek IV (jego wuj).
Jego pradziadek zmarł w 1906 i królem został jego dziadek, a następcą tronu – jego ojciec. Fryderyk VIII rządził jedynie 6 lat, a wtedy królem został ojciec Fryderyka IX, a sam Fryderyk został następcą tronu. W przeciwieństwie do swoich poprzedników na tronie Fryderyk IX nie wybrał kariery w armii, lecz w marynarce wojennej. Przed wstąpieniem na tron, w 1945 został mianowany kontradmirałem. Jak przystało na wilka morskiego, był mocno wytatuowany. Kochał również muzykę, grał na fortepianie i był uzdolnionym dyrygentem.
W 1922 zaręczył się z księżniczką grecką i duńską Olgą Glücksburg, która była jego kuzynką, córką księcia Mikołaja. Zamiast Olgi poślubił jednak księżniczkę szwedzką Ingrid Bernadotte, córkę przyszłego króla Szwecji Gustawa VI Adolfa. Ślub odbył się 24 maja 1935 w Storkyrkan w Sztokholmie. Para miała trzy córki:
- Małgorzata II (ur. 1940) – królowa Danii
- Benedykta (ur. 1944)
- Anna Maria (ur. 1946) – królowa grecka, żona Konstantyna II.
Ponieważ Fryderyk IX nie miał męskiego potomka, parlament duński przez dłuższy czas rozważał możliwość zmiany konstytucji i uczynienie następcą tronu brata króla, księcia Kanuta. Z powodów formalnych decyzja taka nie zapadła i po śmierci Fryderyka IX w 1972 na tron wstąpiła jego córka Małgorzata II.
Krótko po przemówieniu noworocznym na rok 1972 król Fryderyk IX rozchorował się. Objawy choroby były grypopodobne. Po kilku dniach doszło do zatrzymania akcji serca i 3 stycznia 1972 król został przewieziony do szpitala. Po kilku dniach poprawy stanu zdrowia, doszło do kolejnego pogorszenia (11 stycznia). 14 stycznia o godzinie 7:50 król zmarł w obecności swojej najbliższej rodziny i przyjaciół, był nieprzytomny od poprzedniego dnia.
Odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Lista pełna do 1950[1]
Duńskie
- Wielki Mistrz Orderu Słonia (od 1947, odznaczony w 1912)
- Wielki Mistrz Orderu Danebroga (od 1947 w klasie Wielki Komandor)
- Odznaka Honorowa Orderu Danebroga (1917)[2]
- Medal Wspomnieniowy 100-lecia od Narodzin Króla Chrystiana IX (1918)
- Medal Wspomnieniowy 100-lecia od Narodzin Króla Fryderyka VIII (1943)
- Odznaka Honorowa za Dobrą Służbę w Marynarce
- Odznaka Pamiątkowa Duńskiego Czerwonego Krzyża za Wojnę 1939–1945 (1946)
Zagraniczne
- Wielka Wstęga Orderu Leopolda (Belgia)
- Krzyż Wielki Orderu Lwa Białego (Czechosłowacja)
- Łańcuch Orderu Białej Róży (Finlandia)
- Złoty Medal Pamiątkowy za Wojnę 1919 (Finlandia)
- Złoty Medal Pamiątkowy za Wojnę 1939–40 (Finlandia)
- Odznaka Honorowa „Pro Benignitate Humana” (Finlandia)
- Krzyż Wielki Orderu Legii Honorowej (Francja)
- Krzyż Wielki Orderu Świętych Jerzego i Konstantyna (Grecja)
- Krzyż Wielki Orderu Zbawiciela (Grecja)
- Krzyż Wielki Orderu Sokoła (Islandia)
- Order Annuncjaty (Włochy)
- Order Chryzantemy (Japonia)
- Krzyż Wielki Orderu Domowego Korony Wendyjskiej (Meklemburgia)
- Krzyż Wielki Orderu Lwa Niderlandzkiego (Holandia)
- Krzyż Wielki Orderu Świętego Olafa (Norwegia)
- Krzyż Wielki Orderu Słońca z diamentami (Peru)
- Order Orła Czarnego (Prusy)
- Krzyż Wielki Orderu Orła Czerwonego (Prusy)
- Order Świętego Andrzeja (Rosja)
- Order Świętego Aleksandra Newskiego (Rosja)
- Order Orła Białego (Rosja)
- Order Świętej Anny (Rosja)
- Order Świętego Stanisława (Rosja)
- Order Domowy Chakri (Syjam)
- Krzyż Wielki Orderu Łaźni (Wlk. Brytania)
- Krzyż Wielki Królewskiego Orderu Wiktoriańskiego (Wlk. Brytania)
- Medal Koronacyjny Jerzego VI (1937, Wlk. Brytania)
- Order Serafinów (Szwecja)
- Odznaka Pamiątkowa Króla Gustawa V (1948, Szwecja)[2]
- Baliw Krzyża Wielkiego Orderu Świętego Jana Jerozolimskiego (1948, Wlk. Brytania)[3]
- Order Podwiązki (1951, Wlk. Brytania)[4]
- Wielka Gwiazda Odznaki Honorowej za Zasługi (1962, Austria)[5]
- Krzyż Wielki Orderu Zasługi (1964, Włochy)[6]
- Order Złotej Ostrogi (1964, Watykan)[7].
- Order Pahlawiego (1971, Iran)[8]
- Medal 2500-lecia Imperium Perskiego (1971, Iran)[8]
Genealogia
[edytuj | edytuj kod]| Prapradziadkowie | Fryderyk Wilhelm Schleswig-Holstein-Sonderburg-Glücksburg | Wilhelm Heski | Król Szwecji i Norwegii | Wilhelm Fryderyk Oranje-Nassau | Wielki książę | Henryk LXIII Reuß | Car Rosji | Wielki książę |
| Pradziadkowie | Król Danii | Król Szwecji i Norwegii | Wielki książę | Wielki książę | ||||
| Dziadkowie | Król Danii | Wielki książę | ||||||
| Rodzice | Król Danii i Islandii | |||||||
| Fryderyk IX Glücksburg (1899–1972), król Danii | ||||||||
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Louis Bobé: De Kongelige Danske Ridderordener og Medailler. T. I. Kopenhaga: Arthur Jensens Forlag, 1950, s. 104–105.
- ↑ a b Lars Stevnsborg: Kongeriget Danmarks ordener , medaljer og hæderstegn, Frederiksberg: Syddansk Universitetsforlag 2005, s. 46
- ↑ The Gazette
- ↑ King Frederik IX of Denmark. [dostęp 2015-08-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-24)].
- ↑ Anfragebeantwortung 2012, s. 134. [dostęp 2015-08-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-24)].
- ↑ S.M. Federico IX Re di Danimarca – Decorato di Gran Cordone
- ↑ Hyginus Eugene Cardinale: Orders of Knighthood Awards and The Holy See – A historical, juridical and practical Compendium. Londyn: Van Duren, 1983, s. 42.
- ↑ a b Celebraciones de Persépolis 1971 – IV
