Gierczyce (województwo świętokrzyskie)
| wieś | |
 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość | 214 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2020) | 358[2] |
| Strefa numeracyjna | 15 |
| Kod pocztowy | 27-532[3] |
| Tablice rejestracyjne | TOP |
| SIMC | 0809919[4] |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |
Położenie na mapie powiatu opatowskiego  | |
Położenie na mapie gminy Wojciechowice  | |
 50°48′20″N 21°31′45″E/50,805556 21,529167[1] | |
Gierczyce – wieś sołecka[5] w Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie opatowskim, w gminie Wojciechowice[6][4]. Leży przy drodze krajowej nr 74.
Prywatna wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie sandomierskim województwa sandomierskiego[7].
W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Gierczyce. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie tarnobrzeskim.
Części wsi
[edytuj | edytuj kod]| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0809925 | Gierczyce Poduchowne | część wsi |
| 0809931 | Hultajka | część wsi |
| 0809948 | Nowe Kolonie | część wsi |
| 0809954 | Zakuźnia | część wsi |
Historia
[edytuj | edytuj kod]
Gierczyce, u Długosza „Gedczycze”, wieś w powiecie opatowskim.
W r. 1390 dziedzice „de Trezczin* (może ze wsi Tresta, w ówczesnym powiecie opoczyńskim, jak świadczy nazwisko: „Pascho Trestka”), oświadczają, iż założywszy świeżo kościół parafii we wsi „Genczicze“ i uposażywszy parafię dochodami ze wsi Ruda, położonej dość daleko od Gierczyc (w opoczyńskie -lokalizacja niepewna) zamieniają tę wieś z biskupem krakowskim, Janem na dziesięciny z Gierczyc i Łukawki (Kodeks katedry krakowskiej t.II s.147).
W połowie XV w. jak podaje Długosz (1470-80) istnieje tu kościół parafialny pw. św. Mikołaja. Dziedzicami są Gryfowie. Dziesięcinę ze wsi (do 12 grzywien) bierze miejscowy pleban (Długosz L.B. t.II s.498)[8].
W roku 1827 była to wieś prywatna, domów było 36 mieszkańców 148.[9]
Według spisu powszechnego z roku 1921 we wsi Gierczyce było 40 domów i 227 mieszkańców, natomiast folwark Gierczyce posiadał domów 10 i 206 mieszkańców[10] Hultajka (obecnie część wsi Gierczyce), była w roku 1921 kolonią z 7 domami i 47 mieszkańcami.
Gdy w 1939 roku wybuchła wojna w Gierczycach gościli wysiedleńcy z Wielkopolski, m.in. Maria Szymańska Chełmońska - żona słynnego, polskiego malarza. W końcowej fazie wojny żołnierze niemieccy wysadzili część kościoła w obawie, że ta ściągnie radziecki ostrzał artyleryjski[11].
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]- Drewniany kościół pw. Świętego Mikołaja Biskupa z początku XVIII wieku. Świątynia została wybudowana w 1708 na miejscu kościoła z 1390 roku. Kościół został rozbudowany w 1797. Zniszczony w 1944 dach został odbudowany w latach powojennych. Z tego okresu pochodzi również nowa wieża. Wyposażenie świątyni rokokowe.
- W skład zespołu kościoła, wpisanego do rejestru zabytków nieruchomych (nr rej.: A.579/1-4 z 21.06.1967 i z 20.05.1977), wchodzi kościół, drewniana dzwonnica bramna, kostnica oraz murowano-drewniane ogrodzenie[12].
- Cmentarz parafialny (nr rej.: A.580 z 14.06.1988)[12].
- Cmentarz epidemiczny (nr rej.: A.581 z 22.04.1991)[12].
- Park dworski z aleją dojazdową (nr rej.: A.582 z 4.12.1957, z 13.12.1957 i z 25.10.1991)[12].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 32522
- ↑ Raport o stanie gminy w roku 2020. Stan ludności 31.12.2020 str. 6 [dostęp 2022-04-16]
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 296 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
- ↑ Jednostki organizacyjne gminy Wojciechowice. Urząd Gminy Wojciechowice. [dostęp 2015-04-11].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Województwo sandomierskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz.1, Mapy, plany, Warszawa 1993, k. 3.
- ↑ Gierczyce, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 497.
- ↑ * Tabela. Tabela miast, wsi, osad Królestwa Polskiego z wyrażeniem ich położenia i ludności, alfabetycznie ułożone w biurze Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych i Policji, t. I-II, W. 1827.. „Centralna Biblioteka Statystyczna”. A-Ł (Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego), s. 288, 1827. Warszawa.
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych, t. Województwo kieleckie, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 1924 [dostęp 2015-04-11].
- ↑ Gierczyce - Portal - Urząd Gminy Wojciechowice [online], wojciechowice.com.pl [dostęp 2024-10-15].
- ↑ a b c d Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 41 [dostęp 2015-12-16].