Hetman polny litewski

Hetman polny litewski – jedna z najwyższych funkcji w wojsku w okresie Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

Wkrótce po ustanowieniu instytucji hetmana, została ona podzielona na dwie funkcje o oddzielnych kompetencjach^[1]. Od 1579 tytuł hetmana stał się dożywotnim^[2].

Hetman wielki w czasie pokoju pozostający przy dworze zajmując się ogólną administracją i strzegąc interesów wojska.

Hetman polny zwykle przebywał w polu z małymi oddziałami operacyjnymi, strzegąc granic, w szczególności na wschodzie, gdzie były najbardziej zagrożone, jednocześnie prowadząc doraźne walki. Hetmani polni odpowiadali za wywiad, rozpoznanie i prowadzenie doraźnych walk (np. z Kozakami lub Tatarami). W trakcie bitwy pod zwierzchnictwem hetmana wielkiego dowodzili mniej prestiżowym lewym skrzydłem, a w razie jego braku przejmowali dowództwo^[3].

Hetman polny litewski podlegał hetmanowi wielkiemu litewskiemu. Stanowiska obu hetmanów (polnego i wielkiego) istniały niezależnie dla Korony i Litwy.

Źródła

• Urzędnicy centralni i nadworni Polski XIV-XVIII wieku, spisy, wyd. PAN, Kórnik 1992

Opracowania

• Zdzisław Żygulski, Hetmani Rzeczypospolitej, Kraków 1994
• Poczet hetmanów Rzeczypospolitej. Hetmani koronni. red. Mirosław Nagielski, Warszawa 2005
• Maciej Franz, Wojskowość Kozaczyzny Zaporoskiej w XVI–XVII wieku, Toruń 2004
• Polskie tradycje wojskowe. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1990. ISBN 83-11-07675-8. Brak numerów stron w książce