Hieny
| Hyaeninae | |||||
| J.E. Gray, 1821[1] | |||||
 Przedstawiciele podrodziny – u góry krokuta cętkowana (Crocuta crocuta); w środku hiena brunatna (Hyaena brunnea); na dole hiena pręgowana (Hyaena hyaena) | |||||
| Systematyka | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | |||||
| Typ | |||||
| Podtyp | |||||
| Gromada | |||||
| Podgromada | |||||
| Infragromada | |||||
| Rząd | |||||
| Nadrodzina | |||||
| Rodzina | |||||
| Podrodzina | hieny | ||||
| Typ nomenklatoryczny | |||||
| Hyaena Brisson, 1762 | |||||
| |||||
| Rodzaje | |||||
| |||||
Hieny[19] (Hyaeninae) – wyróżniana przez część systematyków[20], na podstawie różnic w uzębieniu, podrodzina dużych ssaków drapieżnych z rodziny hienowatych (Hyaenidae).
Zasięg występowania
[edytuj | edytuj kod]Podrodzina obejmuje gatunki występujące w Afryce i południowo-zachodniej Azji[20].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Długość ciała (bez ogona) 100–160 cm, długość ogona 18,7–40 cm, wysokość w kłębie 66–80,7 cm; masa ciała 26–86 kg[20]. Uzębienie hien różni się od uzębienia proteli (Protelinae) budową zębów bocznych.
Podział systematyczny
[edytuj | edytuj kod]Do podrodziny należą następujące występujące współcześnie rodzaje[21][22][23]:
- Crocuta Kaup, 1828 – krokuta – jedynym żyjącym współcześnie przedstawicielem jest Crocuta crocuta (Erxleben, 1777) – krokuta cętkowana
- Hyaena Brisson, 1762 – hiena – jedynym żyjącym współcześnie przedstawicielem jest Hyaena hyaena (Linnaeus, 1758) – hiena pręgowana
- Parahyaena Hendey, 1974 – jedynym żyjącym współcześnie przedstawicielem jest Parahyaena brunnea (Thunberg, 1820) – hiena brunatna
Opisano również rodzaje wymarłe[24]:
- Adcrocuta Kretzoi, 1938[25] – jedynym przedstawicielem był Adcrocuta eximia (Roth & J.A. Wagner, 1854)
- Chasmaporthetes Hay, 1921[26]
- Hyaenictis Gaudry, 1861[27]
- Hyaenictitherium Kretzoi, 1938[28]
- Ictitherium J.A. Wagner, 1848[29]
- Ikelohyaena Werdelin & Solounias, 1991[30] – jedynym przedstawicielem był Ikelohyaena abronia (Hendey, 1974)
- Leecyaena Yang Zhongjian & Liu Dongsheng, 1948[31]
- Lycyaena Hensel, 1863[32]
- Lycyaenops Kretzoi, 1938[33]
- Metahyaena Viranta & Werdelin, 2003[34] – jedynym przedstawicielem był Metahyaena confector Viranta & Werdelin, 2003
- Pachycrocuta Kretzoi, 1938[25] – jedynym przedstawicielem był Pachycrocuta brevirostris (P. Gervais, 1850)
- Palinhyaena Qiu Zhanxiang, Huang Weilong & Guo Zhihui, 1979[35] – jedynym przedstawicielem był Palinhyaena reperta Qiu Zhanxiang, Huang Weilong & Guo Zhihui, 1979
- Pliocrocuta Kretzoi, 1938[25] – jedynym przedstawicielem był Pliocrocuta perrieri (Pictet, 1844)
- Thalassictis Nordmann, 1850[36]
- Tungurictis Colbert, 1939[37]
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Oryginalna pisownia.
- ↑ Typ nomenklatoryczny: Ictitherium Wagner, 1848.
- ↑ Typ nomenklatoryczny: Hyaenotherium Semenov, 1989 (= Hyaenictitherium Kretzoi, 1938).
- ↑ Typ nomenklatoryczny: Chasmaporthetes Hay, 1921.
- ↑ Typ nomenklatoryczny: Hyaenictis Gaudry, 1861.
- ↑ Typ nomenklatoryczny: Adcrocuta Kretzoi, 1938.
- ↑ Typ nomenklatoryczny: Crocuta Kaup, 1828.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b J.E. Gray. On the Natural Arrangment of Vertebrose Animals. „The London Medical Repository”. 15, s. 302, 1821. (ang.).
- ↑ J.E. Gray. An Outline of an Attempt at the Disposition of Mammalia into Tribes and Families, with a List of the Genera apparently appertaining to each Tribe. „Annals of Philosophy”. New Series. 10, s. 339, 1825. (ang.).
- ↑ Ch.-L. Bonaparte: Conspectus systematum Mastozoölogiae, Ornithologiae, Herpetologiae et Amphibiologiae, Ichthyologiae. Wyd. Editio altera reformata. Lugdini Batavorum: E.J. Brill, 1850, s. tabela. (łac.).
- ↑ E. Blyth: Catalogue of the Mammalia in the Museum Asiatic Society. Calcutta: Savielle & Cranenburgh, 1863, s. 43. (ang.).
- ↑ E. Haeckel: Generelle morphologie der organismen. Allgemeine grundzüge der organischen formen-wissenschaft, mechanisch begründet durch die von Charles Darwin reformirte descendenztheorie. Cz. 2. Berlin: G. Reimer, 1866, s. clix. (niem.).
- ↑ J.E. Gray: Catalogue of carnivorous, pachydermatous, and edentate Mammalia in the British museum. London: The Trustees, 1869, s. 211. (ang.).
- ↑ S.G.J. Mivart. On the Classification and Distribution of the AEluroidea. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1882, s. 143, 1882. (ang.).
- ↑ É.L. Trouessart: Catalogus mammalium tam viventium quam fossilium. Wyd. Nova ed. (prima completa). Cz. 1. Berolini: R. Friedländer & sohn, 1897, s. 320. (łac.).
- ↑ W.O. Dietrich. Ueber einen schädel von Ictitherium (fam. Viverridae). „Neues Jahrbuch fur Mineralogie, Geologie und Paläontologie”. 57, s. 368, 1927. (niem.).
- ↑ W.K. Gregory & M. Hellman. On the Evolution and Major Classification of the Civets (Viverridae) and Allied Fossil and Recent Carnivora: A Phylogenetic Study of the Skull and Dentition. „Proceedings of the American Philosophical Society”. 81 (3), s. 320, 1939. JSTOR: 984861. (ang.).
- ↑ Ю.А. Семенов: Иктитерии и морфологически сходные гиены неогена СССР. Киев: Издательство „Наукова думка”, 1989, s. 94. ISBN 5-12-000824-0. (ros.).
- ↑ a b Kalandadze i Rautian 1992 ↓, s. 70.
- ↑ Kalandadze i Rautian 1992 ↓, s. 71.
- ↑ Baryshnikov i Averianov 1995 ↓, s. 56.
- ↑ Baryshnikov i Averianov 1995 ↓, s. 62.
- ↑ Baryshnikov i Averianov 1995 ↓, s. 65.
- ↑ Baryshnikov i Averianov 1998 ↓, s. 327.
- ↑ a b Baryshnikov i Averianov 1998 ↓, s. 328.
- ↑ K. Kowalski: Ssaki, zarys teriologii. Warszawa: PWN, 1971.
- ↑ a b c K.E. Holekamp & J.M. Kolowski: Family Hyaenidae (Hyenas). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 254–260. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-12-16]. (ang.).
- ↑ C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 422. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
- ↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 146. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ J.S. Zijlstra, Hyaeninae Gray, 1821, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-12-16] (ang.).
- ↑ a b c Kretzoi 1938 ↓, s. 118.
- ↑ O.P. Hay. Descriptions of species of Pleistocene Vertebrata, types or specimens of most of which are preserved in the United States National Musum. „Proceedings of the United States National Museum”. 59, s. 636, 1921. (ang.).
- ↑ A. Gaudry. Note sur les earnassiers fossiles de Pikermi (Grece). „Bulletin de la Société Géologique de France”. Deuxième série. 18, s. 724, 1861. (fr.).
- ↑ Kretzoi 1938 ↓, s. 114.
- ↑ J.A. Wagner. Urweltliche Säugthier-Ueberreste aus Griechenland. „Abhandlungen der Mathematisch-Physikalischen Klasse der Königlich Bayerischen Akademie der Wissenschaften”. 5 (2), s. 375, 1848. (niem.).
- ↑ L. Werdelin & N. Solounias. The Hyaenidae: taxonomy, systematics and evolution. „Fossils and Strata”. 30, s. 71, 1991. (ang.).
- ↑ Z. Yang & P.T. Liu. Notes on a mammalian collection probably from the Yusheseries (Pliocene), Yushe, Shansi, China. „Contributions of the Institute of Geology, Nanking”. 8, s. 274, 1948.
- ↑ R.F. Hensel. Hr. Beyrich trug der Akademie die folgenden Resultate von Untersuchungen des Hrn. Dr. Hensel über die Reste einiger Säugethierarten von Pikermi in der Münchener Sammlung vor. „Monatsberichte der Königlichen Preussische Akademie des Wissenschaften zu Berlin”. Aus dem Jahre 1862, s. 567, 1863. (niem.).
- ↑ Kretzoi 1938 ↓, s. 115.
- ↑ S. Viranta & L. Werdelin: Carnivora. W: M. Fortelius, J. Kapppelman, Ş. Şen & R.L. Bernor (redaktorzy): Geology and Paleontology of the Miocene Sinap Formation, Turkey. New York: Columbia University Press, 2003, s. 178–193. ISBN 978-0-231-11358-8. (ang.).
- ↑ 邱占祥, 黄为龙, 郭志慧 / Z. Qiu, W. Huang & Z. Guo. 甘肃庆阳上新世鬣狗科化石 / Hyaenidae of the Qingyang (K’ingyang) Hipparion fauna. „古脊椎动物学报 / Vertebrata PalAsiatica”. 17 (3), s. 207, 1979. (chiń. • ang.).
- ↑ P. Gervais: Zoologie et paléontologie françaises (animaux vertébrés): ou nouvelles recherches sur les animaux vivants et fossiles de la France. T. 1: Contenant l’énumération méthodique et descriptive des espèces; ainsi que les principes de leur distribution gëographiqde et paléontologique. Paris: Arthus Bertrand, 1848–1852, s. 120. (fr.).
- ↑ E.H. Colbert. Carnivora of the Tung Gur Formation of Mongolia. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 76 (2), s. 67, 1939. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- M. Kretzoi. Die Raubtiere von Gombaszög nebst einer Übersicht der Gesamtfauna. „Annales Musei Nationalis Hungarici”. 31, s. 88–157, 1938. (niem.).
- H.Н. Каландадзе & А.С. Раутиан: Система млекопитающих и историческая зоогеография. W: Филогенетика млекопитающих. Москва: Издательство Московского университета, 1992, s. 44–152. (ros.).
- Г.Ф. Барышников & А.О. Аверьянов. Молочные зубы хищных млекопитающих (Отряд Carnivora) Часть V. Семейства PROTELIDAE и Hyaenidae. „Труды Зоологического Института РАН”. 263, s. 46–84, 1995. (ros.).
- G.F. Baryshnikov & A.O. Averianov. Diagnoses of four new tribes within Carnivora (Mammalia). „Zoosystematica Rossica”. 7 (2), s. 327–328, 1998. (ang.).