Jacinda Ardern
.jpg) | |
| Data i miejsce urodzenia | 26 lipca 1980 |
|---|---|
| Premier Nowej Zelandii | |
| Okres | od 26 października 2017 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
Jacinda Kate Laurell Ardern[1] (wym. dʒəˈsɪndə ˈɑːrdɜːrn; ur. 26 lipca 1980 w Hamilton[2]) – nowozelandzka polityczka, od 26 października 2017 do 25 stycznia 2023 roku premier Nowej Zelandii[3][4].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodziła się w mormońskiej rodzinie jako młodsza z dwóch córek[5]. Jej ojciec był z zawodu policjantem[6], a matka pracownicą szkolnej stołówki[5]. Dzieciństwo spędziła na wsi[2]. Uczyła się w Morrinsville College[2], gdzie udzielała się w szkolnym samorządzie i uczniowskiej gazetce[5], po czym ukończyła studia na Uniwersytecie Waikato w 2001 i rozpoczęła pracę w biurze premier Helen Clark[2]. W czasie studiów została agnostyczką. Polityką zainteresowała się za sprawą ciotki Marie Ardern, działaczki Partii Pracy. W następnych latach wyjechała za granicę, gdzie m.in. była w Nowym Jorku wolontariuszką w kuchni dla bezdomnych[5], pracowała również jako doradczyni brytyjskiego premiera Tony’ego Blaira[1].
W 2008 została wybrana do nowozelandzkiego parlamentu[6]. 1 marca 2017 została wiceprzewodniczącą Nowozelandzkiej Partii Pracy po rezygnacji Andrew Little’a, a 1 sierpnia 2017 objęła kierownictwo partii[3][7]. Objęła partię po trzech kadencjach w opozycji. W swojej kampanii skupiła się na nierównościach społecznych tj. budownictwie socjalnym, ograniczeniu ubóstwa dzieci, transformacji energetycznej, podniesienia płacy minimalnej, zwiększeniu nakładów na opiekę zdrowotną i bezpłatnych studiach. W wyborach parlamentarnych jej partia uzyskała 36,89%, co stanowiło drugi wynik[3]. Partia Pracy zdecydowała się na utworzenie koalicyjnego rządu[5], a Ardern 23 września 2017 objęła urząd premier Nowej Zelandii[3][8]. Została zaprzysiężona 26 października 2017[7], będąc najmłodszą od 1856 osobą pełniącą tę funkcję[8].
Wkrótce po objęciu urzędu zakazała poszukiwań ropy i gazu na morzach terytorialnych Nowej Zelandii, podniosła płace minimalne o 5%, zaczęła obniżać opłaty za studia, wprowadziła płatny urlop dla ofiar przemocy domowej i wydłużyła urlop rodzicielski dla kobiet[5].
21 czerwca 2018 urodziła w szpitalu w Auckland córkę, której wraz z partnerem nadali imiona: irlandzkie Neve (wywodzące się od słowa jasna) oraz maoryskie Te Aroha (oznaczające miłość)[9]. Została drugą kobietą na świecie, która urodziła dziecko w trakcie sprawowania urzędu premiera (po pakistańskiej premier Benazir Bhutto). Po narodzinach dziecka wzięła sześciotygodniowy urlop macierzyński, w czasie którego obowiązki premiera wykonywał wicepremier Winston Peters[10]. Trzymiesięczne dziecko towarzyszyło jej we wrześniu podczas obrad Zgromadzenia Ogólnego ONZ[11].
Partnerem Jacindy Ardern jest Clarke Gayford, autor telewizyjnego programu wędkarskiego[10].
19 stycznia 2023 ogłosiła swoją rezygnację ze stanowiska premier Nowej Zelandii oraz przewodniczącej Partii Pracy[12], do której doszło sześć dni później[13]. Na obu stanowiskach zastąpił ją Chris Hipkins[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Jacinda Ardern, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2017-12-15] (ang.).
- ↑ a b c d Rt Hon Jacinda Ardern. labour.org.nz. [dostęp 2017-12-15]. (ang.).
- ↑ a b c d Przemysław Żukiewicz, Koalicje w systemie politycznym Nowej Zelandii : od klasycznych do sieciowych porozumień, Wrocław: Instytut Politologii Uniwersytetu Wrocławskiego, 2020, ISBN 978-83-960216-1-8, OCLC 1242411881 [dostęp 2021-03-31], Cytat: "[...] obserwowany od objęcia funkcji premierki przez Jacindę Ardern [...]".
- ↑ a b Jessie Yeung: Jacinda Ardern bids emotional farewell as Chris Hipkins becomes New Zealand prime minister. CNN, 2023-01-24. [dostęp 2023-02-03]. (ang.).
- ↑ a b c d e f Iwona Dominik, Jacinda Ardern: Kim jest kobieta, która rządzi Nową Zelandią po najkrwawszym w historii ataku terrorystycznym [online], wysokieobcasy.pl, 19 marca 2019 [dostęp 2019-03-20] (pol.).
- ↑ a b Who is Jacinda Ardern? Meet New Zealand's new PM. sbs.com.au. [dostęp 2017-12-15]. (ang.).
- ↑ a b Jacinda Ardern, New Zealand's 37-Year-Old Leader, Rolls Up Her Sleeves. time.com. [dostęp 2017-12-15]. (ang.).
- ↑ a b Jacinda przekracza próg. Polityka. [dostęp 2018-12-01]. (pol.).
- ↑ Naaman Zhou, Charles Anderson: Neve Te Aroha: New Zealand PM Jacinda Ardern reveals name of baby daughter. 24 czerwca 2018. [dostęp 2020-12-18].
- ↑ a b Jacinda Ardern baby: New Zealand PM gives birth to girl. BBC News. [dostęp 2018-06-21].
- ↑ Premier Nowej Zelandii Jacinda Ardern zabrała na obrady ONZ swoją 3-miesięczną córeczkę. Wirtualna Polska. [dostęp 2018-09-26].
- ↑ Jacinda Ardern resigns as prime minister of New Zealand [online], the Guardian, 19 stycznia 2023 [dostęp 2023-01-19] (ang.).
- ↑ Jacinda Ardern’s final day as Prime Minister: Labour’s guard of honour as she departs Parliament. New Zealand Herald, 2023-01-25. [dostęp 2023-02-03]. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Informacja o zaprzysiężeniu
- Sylwetka. labourparty.org.nz. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-12-23)].
