Jadwiga Lipińska

Jadwiga Lipińska z domu Freyer (ur. 29 listopada 1932 w Warszawie, zm. 4 października 2009) – polska archeolog-egiptolog.

Córka Edwarda Freyera – przemysłowca i Zofii Kodis – plastyczki, wnuczka Józefy Krzyżanowskiej-Kodisowej (ze strony matki), prawnuczka Antoniego Freyera (ze strony ojca).

Po ukończeniu studiów na Uniwersytecie Warszawskim w 1958 podjęła pracę w Galerii Sztuki Starożytnej Muzeum Narodowego w Warszawie, której była wieloletnim kuratorem. Była uczennicą i bliską współpracowniczką założyciela polskiej szkoły archeologii śródziemnomorskiej, prof. Kazimierza Michałowskiego. Posiadała tytuł naukowy profesora doktora habilitowanego archeologii śródziemnomorskiej. Uczestniczyła w polskich wykopaliskach na Bliskim Wschodzie. Prowadziła wykłady m.in. na Uniwersytecie Warszawskim, Akademii Teologii Katolickiej oraz Uniwersytecie Łódzkim.

Autorka wielu prac naukowych, uniwersyteckich skryptów oraz książek popularnonaukowych. W 1997 roku ku czci Jadwigi Lipińskiej ukazał się obszerny tom prac egiptologicznych Warsaw Egyptological Studies. Przez wiele lat była aktywnym członkiem CIPEG – egiptologicznej sekcji ICOM (Międzynarodowej Rady Muzeów).

Jej pogrzeb odbył się 7 października 2009 w Warszawie (pochowana na nowym cmentarzu na Służewie przy ul. Wałbrzyskiej).

Od 1960 roku brała udział w badaniach wykopaliskowych w Egipcie, najpierw w Tell Atrib. Uczestniczyła również w badaniach w Aleksandrii (1963), w Sudanie – w Faras (1962/3) i w Syrii (1965). W kolejnych latach skoncentrowała się na działaniach w Deir el-Bahari w Górnym Egipcie. Do jej największych dokonań należy odkrycie nieznanej wcześniej świątyni Totmesa III. W 1964/5 roku została dyrektorem badań w Deir el-Bahari, a od 1978 do 1996 roku kierownikiem projektu badań świątyni Totmesa III.

W latach 60., 70. i 80. XX wieku prowadzone przez nią zajęcia dotyczące różnych zagadnień archeologii Egiptu były w Polsce pionierskie. Najbliższymi Jadwidze Lipińskiej tematami były zagadnienia sztuki i architektury XVIII dynastii. Dwie publikacje dotyczące odkryć dokonanych w świątyni Totmesa III uważała za najważniejsze osiągnięcia w swoim dorobku naukowym. Podczas pracy naukowej związanej z egiptologią odbywała liczne podróże zagraniczne, m.in. opracowywała katalog kolekcji egipskiej w Hawanie na Kubie. Z gościnnymi wykładami występowała w muzeach i na uniwersytetach, m.in. w USA i Kanadzie.

Jadwiga Lipińska uczestniczyła w polskich kampaniach wykopaliskowych w Egipcie i na Bliskim Wschodzie:

• 1960
  • Tell Atrib
• 1961
  • Deir el-Bahari (1961/62)
• 1962
  • Deir el-Bahari (1962/63)
  • Faras (1962/63)
• 1963
  • Deir el-Bahari (1963/64) – jako zastępca kierownika
  • Tell Atrib
  • Aleksandria
• 1964
  • Deir el-Bahari (1964/65) – jako kierownik
• 1965
  • Palmyra
• 1966
  • Deir el-Bahari (1966-67)
• 1972
  • Deir el-Bahari (1972/73)

• Sztuka egipska
• Mitologia starożytnego Egiptu [współautorstwo z Markiem Marciniakiem]
• Cywilizacja miedzi i kamienia. Technika starożytnego Egiptu [współaut. z Wiesławem Kozińskim]
• 500 zagadek o starożytnym Egipcie
• W cieniu piramid
• Historia architektury starożytnego Egiptu (skrypt)
• Historia rzeźby reliefu i malarstwa starożytnego Egiptu (skrypt)
• Tajemnice papirusów [red.]

• Zmarła prof. Jadwiga Lipińska – nestorka polskiej egiptologii. naukawpolsce.pap.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-04)].
• Współcześni uczeni polscy. Słownik biograficzny, tom II: H–Ł (redaktor naukowy Janusz Kapuścik), Warszawa 1999, s. 667–668 (z fotografią)
• Zofia Kodis-Freyer Wspomnienia (maszynopis), Biblioteka Narodowa, sygn. akc. 11258