Jerzy Stroba
.jpg) Jerzy Stroba (1990) | ||
| ||
| Kraj działania | ||
|---|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | ||
| Data i miejsce śmierci | ||
| Miejsce pochówku | bazylika archikatedralna Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Poznaniu | |
| Arcybiskup metropolita poznański | ||
| Okres sprawowania | 1978–1996 | |
| Biskup diecezjalny szczecińsko-kamieński | ||
| Okres sprawowania | 1972–1978 | |
| Wyznanie | ||
| Kościół | ||
| Prezbiterat | 19 grudnia 1942 | |
| Nominacja biskupia | 4 lipca 1958 | |
| Sakra biskupia | 16 listopada 1958 | |
| Data konsekracji | 16 listopada 1958 | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | Gorzów Wielkopolski | ||||||||||
| Miejsce | |||||||||||
| Konsekrator | |||||||||||
| Współkonsekratorzy | |||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
Jerzy Jan Stroba[1] (ur. 17 grudnia 1919 w Świętochłowicach, zm. 12 maja 1999 w Poznaniu) – polski duchowny rzymskokatolicki, doktor nauk teologicznych, rektor Wyższego Śląskiego Seminarium Duchownego w Krakowie w latach 1955–1958, biskup pomocniczy gorzowski w latach 1958–1972 (do 1967 formalnie gnieźnieński), biskup diecezjalny szczecińsko-kamieński w latach 1972–1978, arcybiskup metropolita poznański w latach 1978–1996, wiceprzewodniczący Rady Konferencji Biskupów Europy w latach 1974–1983, od 1996 arcybiskup senior archidiecezji poznańskiej.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się 17 grudnia 1919 w Świętochłowicach. W latach 1929–1937 kształcił się w Neoklasycznym Gimnazjum im. Odrowążów w Chorzowie, gdzie uzyskał świadectwo dojrzałości. W 1937 rozpoczął formację kapłańską w Wyższym Śląskim Seminarium Duchownym w Krakowie, od 1938 studiował również na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1939 po zamknięciu uczelni i seminarium przez okupanta przerwał studia, które od 1940 do 1943 kontynuował w Akademii Filozoficzno-Teologicznej w Widnawie w archidiecezji wrocławskiej[1]. Na prezbitera został wyświęcony 19 grudnia 1942 we Wrocławiu przez miejscowego arcybiskupa metropolitę[1] kardynała Adolfa Bertrama[2]. W 1946 na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego otrzymał magisterium z teologii[1]. Na tej samej uczelni w 1952[1] uzyskał doktorat z teologii dogmatycznej[2] na podstawie dysertacji Zagadnienie nieskończoności w nauce św. Bonawentury[1].
W latach 1943–1945 pracował jako wikariusz w parafiach św. Marii Magdaleny w Chorzowie oraz Imienia Najświętszej Maryi Panny i św. Bartłomieja w Piekarach Śląskich. W 1949 został mianowany wikariuszem parafii św. Józefa w Katowicach, następnie w latach 1950–1955 był rektorem kościoła wizytek w Siemianowicach Śląskich. W 1958 został ustanowiony proboszczem parafii św. Józefa w Katowicach. W latach 1945–1946 był prefektem w Liceum Ogólnokształcącym w Nowej Wsi, następnie w Koedukacyjnym Liceum Ogólnokształcącym w Pszczynie, zaś w latach 1946–1950 w Gimnazjum i Liceum Żeńskim w Katowicach. Od 1949 do 1952 należał do redakcji „Gościa Niedzielnego”. W kurii diecezjalnej w Katowicach należał do Komisji Artystycznej Budownictwa Sakralnego, był cenzorem ksiąg religijnych i egzaminatorem prosynodalnym[1].
W latach 1952–1958 wykładał teologię dogmatycznej w Wyższym Seminarium Duchownym oo. Franciszkanów w Panewnikach. W 1955 podjął wykłady z sakramentologii, a w 1957 dodatkowo z historii sztuki kościelnej, w seminariach śląskim, częstochowskim i krakowskim[1]. W latach 1955–1958 piastował urząd rektora Wyższego Śląskiego Seminarium Duchownego w Krakowie[2]. Jako biskup pomocniczy gorzowski prowadził wykłady z sakramentologii i homiletyki w Wyższym Seminarium Duchownym w Gościkowie-Paradyżu[1].
4 lipca 1958 papież Pius XII[3] mianował go biskupem tytularnym Aradusu i biskupem pomocniczym archidiecezji gnieźnieńskiej[4] z zadaniem posługiwania w ordynariacie gorzowskim[3]. Święcenia biskupie otrzymał 16 listopada w 1958 w prokatedrze Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Gorzowie Wielkopolskim[3]. Konsekrował go Antoni Baraniak, arcybiskup metropolita poznański, w asyście Wilhelma Pluty, ordynariusza gorzowskiego, i Juliusza Bieńka, biskupa pomocniczego katowickiego[1]. Jako dewizę biskupią przyjął słowa „Da instrumentum Tuum esse” (Pozwól być Twoim narzędziem)[2]. 16 września 1967 został oficjalnie ustanowiony biskupem pomocniczym w Gorzowie Wielkopolskim[3]. W kurii biskupiej w latach 1958–1972 sprawował urząd wikariusza generalnego, ponadto pełnił funkcje przewodniczącego Wydziału Nauki Katolickiej, Komisji Liturgicznej i Komisji Sztuki Kościelnej[1]. Po śmierci arcybiskupa krakowskiego Eugeniusza Baziaka w 1963 był obok Karola Wojtyły i Tadeusza Fedorowicza kandydatem kościelnym na opuszczone arcybiskupstwo przedstawionym władzom państwowym[3].
28 czerwca 1972 decyzją papieża Pawła VI[3] został przeniesiony na urząd biskupa diecezjalnego reaktywowanej diecezji szczecińsko-kamieńskiej[5]. Rządy w diecezji objął kanonicznie 7 lipca 1972, a 8 października 1972 odbył ingres[3] do katedry św. Jakuba w Szczecinie[1]. Zorganizował kurię diecezjalną i sąd duchowny[3]. Zreorganizował sieć parafii, erygował 49 nowych placówek duszpasterskich. Doprowadził do odbudowy 68 kościołów, również do powojennego odrestaurowania katedry, ubiegał się o pozwolenie na budowę diecezjalnego seminarium duchownego[1].
21 września 1978 został mianowany przez papieża Jana Pawła I arcybiskupem metropolitą poznańskim[6]. Archidiecezję objął kanonicznie 7 października 1978, a ingres do archikatedry Świętych Piotra i Pawła w Poznaniu odbył 12 listopada 1978. Piastował urząd wielkiego kanclerza Papieskiego Wydziału Teologicznego w Poznaniu[1]. W archidiecezji przeprowadził kongres eucharystyczny[1] i synod[7]. W 1983 podejmował w Poznaniu papieża Jana Pawła II podczas jego II podróży apostolskiej do Polski. 11 kwietnia 1996 Jan Paweł II przyjął jego rezygnację z obowiązków arcybiskupa metropolity poznańskiego[1].
W ramach prac Episkopatu Polski był przewodniczącym Komisji Katechetycznej (1958–1996), należał do Komisji Duszpasterstwa Ogólnego (1963–1996)[2] i wszedł w skład Rady Głównej (od 1974)[1]. Od 1980 był członkiem Komisji Wspólnej Rządu i Episkopatu[1] (od 1994 współprzewodniczącym)[2], przewodniczącym delegacji Episkopatu Polski w komisji Mieszanej Stolicy Apostolskiej i Konferencji Episkopatu Polski ds. Konwencji między Watykanem a Polską, a także członkiem Komisji Stolicy Apostolskiej ds. Konkordatu (1992–1993)[1]. W latach 1972–1993 zasiadał w Radzie Konferencji Biskupów Europy (w latach 1974–1983 jako wiceprzewodniczący)[1]. W 1975 wszedł w skład Międzynarodowej Komisji Katechetycznej przy Kongregacji ds. Duchowieństwa[3], a w latach 1987–1992 był członkiem Papieskiej Komisji ds. Katechizmu Kościoła Katolickiego[1]. Uczestniczył w IV sesji soboru watykańskiego II w 1965, w synodzie biskupów poświęconym katechizacji w 1977, w synodzie biskupów w 1985 z okazji 20. rocznicy zakończenia soboru watykańskiego II i w synodzie biskupów Europy w 1991[1].
Konsekrował biskupów pomocniczych poznańskich: Stanisława Napierałę (1980) i Zdzisława Fortuniaka (1982), a także biskupa pomocniczego kaliskiego Teofila Wilskiego (1995). Był współkonsekratorem podczas sakr biskupa diecezjalnego łódzkiego Józefa Rozwadowskiego (1968), biskupa pomocniczego szczecińsko-kamieńskiego Jana Gałeckiego (1974), biskupa pomocniczego koszalińsko-kołobrzeskiego Piotra Krupy (1984)[4] i biskupa diecezjalnego katowickiego Damiana Zimonia (1985)[8].
Zmarł 12 maja 1999 w Poznaniu[6]. 16 maja 1999 został pochowany w archikatedrze poznańskiej[9].
Wyróżnienia
[edytuj | edytuj kod]Nadano mu honorowe obywatelstwo Świętochłowic (1993)[10] i Poznania (1996)[11][12].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v K.R. Prokop: Biskupi Kościoła katolickiego w III Rzeczpospolitej. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, 1998, s. 134–135. ISBN 83-7052-900-3.
- ↑ a b c d e f G. Polak: Kto jest kim w Kościele. Warszawa: Katolicka Agencja Informacyjna, 1999, s. 347–348. ISBN 83-911554-0-4.
- ↑ a b c d e f g h i R. Włodkowski: Nota biograficzna Jerzego Stroby na stronie archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej. diecezja.szczecin.pl. [dostęp 2016-03-26].
- ↑ a b Jerzy Stroba. catholic-hierarchy.org. [dostęp 2016-02-21]. (ang.).
- ↑ P. Nitecki: Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965–1999. Słownik biograficzny. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 2000, kol. 422. ISBN 83-211-1311-7.
- ↑ a b Nota biograficzna Jerzego Stroby na stronie archidiecezji poznańskiej. archpoznan.pl (arch.). [dostęp 2020-09-05].
- ↑ Po czterech latach pracy zakończył się Synod Archidiecezji Poznańskiej (opis). ekai.pl (arch.), 2008-11-23. [dostęp 2018-11-02].
- ↑ K.R. Prokop. Sukcesja święceń biskupich pasterzy Kościoła katowickiego (1925/1926–2005/2006). „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne”. T. 39, z. 2, s. 401, 2006. Księgarnia św. Jacka. ISSN 0137-3447. [dostęp 2015-08-02].
- ↑ Uroczystości pogrzebowe abp. Jerzego Stroby – rozszerzenie. ekai.pl (arch.), 1999-05-16. [dostęp 2018-11-02].
- ↑ Honorowi obywatele. swietochlowice.pl. [dostęp 2022-08-07].
- ↑ Uchwała nr XLII/259/II/96 Rady Miejskiej Poznania. bip.poznan.pl, 1996-06-18. [dostęp 2022-08-07].
- ↑ abp Jerzy Stroba. poznan.pl. [dostęp 2016-02-21].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Nota biograficzna Jerzego Stroby na stronie archidiecezji poznańskiej (arch.). [dostęp 2018-11-02].
- Nota biograficzna Jerzego Stroby na stronie archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej. [dostęp 2016-02-21].
- Jerzy Stroba [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2010-11-24] (ang.).