Karkonoski Park Narodowy
 | |
 Widok na Śnieżkę od strony zachodniej | |
| park narodowy | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Siedziba | Jelenia Góra (Sobieszów) |
| Mezoregion | |
| Data utworzenia | 16 stycznia 1959 |
| Akt prawny | |
| Powierzchnia | 59,51 km² |
| Powierzchnia otuliny | 130,93 km² |
| Ochrona | ścisła 2223,4877 ha |
| Odwiedzający | około 2 mln rocznie[2] |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie Polski  | |
 50°46′N 15°39′E/50,766667 15,650000 | |
| Strona internetowa | |
Karkonoski Park Narodowy – park narodowy o powierzchni 5951,42 ha[3] w województwie dolnośląskim przy granicy państwowej z Czechami, utworzony 16 stycznia 1959 roku[4]. Powierzchnia otuliny Parku wynosi 13 093 ha[3].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Przyrodnicze walory Karkonoszy, a więc ich budowa geologiczna, doskonale widoczne elementy rzeźby polodowcowej, świat roślinny i zwierzęcy sprawiły, że już w 1910 powstało w Karkonoszach stanowisko komisarza ochrony przyrody, a w 1927 powołano straż górską[5]. W 1933 utworzono w Karkonoszach pierwsze rezerwaty przyrody obejmujące kotły polodowcowe i wiele pomników przyrody, głównie skałek.
Karkonoski Park Narodowy utworzono rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 16 stycznia 1959 na powierzchni 5510 ha[6]. Szczegółowe granice parku określono zarządzeniem Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 2 marca 1959 r. w sprawie określenia granic Karkonoskiego Parku Narodowego i ograniczeń obowiązujących na jego terenie oraz w sprawie zarządzania Parkiem[7].
W 1996 zwiększono powierzchnię parku do 5578 ha[8].
W 1992 Karkonoski Park Narodowy wraz z czeskim Krkonošským národním parkiem stał się częścią przygranicznego Rezerwatu Biosfery UNESCO Karkonosze/Krkonoše (MAB) o powierzchni ponad 60 tys. ha.
W dniu 10 września 2010 r. w Szklarskiej Porębie podczas konferencji „Georóżnorodność Karkonoszy dla rozwoju regionu”, organizowanej przez Karkonoskie Centrum Edukacji Ekologicznej Karkonoskiego Parku Narodowego, Główny Geolog Kraju Henryk Jacek Jezierski podpisał nadanie obszarowi Karkonoskiego Parku Narodowego wraz z otuliną, statusu Geoparku Krajowego[9].
1 stycznia 2016 Park został powiększony o 371,11 ha i jego powierzchnia całkowita wynosi obecnie 5951,42 ha[10][11][12].
Przyroda nieożywiona
[edytuj | edytuj kod]W parku ochronie podlegają najcenniejsze przyrodniczo i najpiękniejsze krajobrazowo tereny: torfowiska wysokie, zarośla kosówki, gołoborza, kotły polodowcowe (np. Śnieżne Kotły) przeobrażone niekiedy w stawy, zbiorowiska traworośli, ziołorośli, borówczysk.
Flora i fauna
[edytuj | edytuj kod]W Parku występuje ponad tysiąc gatunków roślin oraz wiele gatunków zwierząt leśnych (ok. 40 gatunków ssaków, m.in. bobry, sarny, lisy oraz 16 gatunków nietoperzy). Ciekawostką Parku jest muflon introdukowany na początku XX wieku z Korsyki. Ponadto żyje tu 90 gatunków ptaków, między innymi włochatka, sóweczka, cietrzew, głuszec, drozd obrożny, płochacz halny.
Rośliny endemiczne:
- skalnica bazaltowa – podgatunek skalnicy darniowej (Saxifraga moschata subsp. basaltica)
- dzwonek karkonoski (Campanula bohemica)
- gnidosz sudecki (Pedicularis sudetica Willd.) – gatunek rośliny zielnej z rodziny zarazowatych (Orobanchaceae)
Wokół Parku wyznaczono rozległą na 13 093 ha strefę ochronną (otulinę), która obejmuje niższą i wyższą strefę lasów.
Lasy Parku wykazują zróżnicowanie pionowe. W pasach dolnym i górnym (zwanych reglami) występują przede wszystkim świerki i buki oraz w mniejszej ilości: modrzewie, jawory, lipy, jarzębiny, jodły. Wyróżnia się tu również piętro kosodrzewiny, a powyżej strefę alpejskich roślin skalnych.
Turystyka
[edytuj | edytuj kod]Wstęp na teren KPN jest płatny. Park posiada 112 km szlaków turystycznych pieszych, są także szlaki narciarskie, w tym 17 km nartostrad[13]. Część szlaków pieszych udostępniono dla rowerzystów. W szczytowe partie prowadzą dwie kolejki linowe („Szrenica” i „Kopa”), zimą zaś funkcjonuje 10 wyciągów dla narciarzy[13].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- parki narodowe w Polsce, ochrona przyrody w Polsce, rezerwat biosfery
- Karkonoskie Centrum Edukacji Ekologicznej
- Muzeum Przyrodnicze Karkonoskiego Parku Narodowego
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Zarządzenie Ministra Środowiska z dnia 17 stycznia 2018 r. w sprawie zadań ochronnych dla Karkonoskiego Parku Narodowego. [w:] Dziennik Urzędowy Ministra Środowiska poz. 14 [on-line]. 2018-01-18. [dostęp 2018-09-23].
- ↑ Zygmunt Kruczek: Frekwencja w atrakcjach turystycznych w latach 2011–2015. Polska Organizacja Turystyczna, 2016. [dostęp 2018-09-23].
- ↑ a b Powiększenie obszaru Parku i jego otuliny. Karkonoski Park Narodowy, 2015-11-20. [dostęp 2016-05-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-05)].
- ↑ 50 lat Karkonoskiego Parku Narodowego. kpnmab.pl, 2009. [dostęp 2015-02-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-03)].
- ↑ Przyroda w Karkonoszach. Willa Jagniątków. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-07-12)].
- ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16 stycznia 1959 r. w sprawie utworzenia Karkonoskiego Parku Narodowego. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2021-11-24].
- ↑ Zarządzenie Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 2 marca 1959 r. w sprawie określenia granic Karkonoskiego Parku Narodowego i ograniczeń obowiązujących na jego terenie oraz w sprawie zarządzania Parkiem. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2021-11-24].
- ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 maja 1996 r. w sprawie Karkonoskiego Parku Narodowego. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2021-11-24].
- ↑ Geopark Krajowy – Karkonoski Park Narodowy wraz z otuliną. Ministerstwo Środowiska, 2010. [dostęp 2018-09-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-11-03)].
- ↑ Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2015 r. w sprawie Karkonoskiego Parku Narodowego [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2021-11-24].
- ↑ „Gazeta Górska” nr 1/2016.
- ↑ Karkonoski Park Narodowy będzie większy [online], Onet.pl, 1 grudnia 2015 [zarchiwizowane z adresu 2015-12-05].
- ↑ a b Ryszard Mochola: Karkonoski Park Narodowy, W: Paweł Mierzejewski (red.): Karkonosze, Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego, 2005, strona 16.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Raj Andrzej: Karkonoski Park Narodowy, Agencja Fotograficzno-Wydawnicza Mazury na zlecenie KPN, 2008, ISBN 83-86565-32-2.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Strona internetowa Karkonoskiego Parku Narodowego [online] [dostęp 2020-10-09].
- Strona internetowa czeskiego Parku Narodowego Krkonoše [online] [dostęp 2020-10-09] (cz.).
- Roksana Knapik, Karkonoski Park Narodowy, wyd. 2, Jelenia Góra: Karkonoski Park Narodowy, 2014, ISBN 978-83-64528-13-2, OCLC 890412971 [dostęp 2020-10-09].
- Ludwik Żołnierz, Bronisław Wojtuń, Lidia Przewoźnik, Ekosystemy nieleśne Karkonoskiego Parku Narodowego, Jelenia Góra: Karkonoski Park Narodowy, 2012, ISBN 978-83-935532-5-9, OCLC 840286374 [dostęp 2020-10-09].
- Lidia Przewoźnik, Rośliny Karkonoskiego Parku Narodowego, Jelenia Góra: Karkonoski Park Narodowy, 2008, ISBN 978-83-926933-7-6, OCLC 751491335 [dostęp 2020-10-09].
- Karkonoski Park Narodowy. [w:] Polskie parki narodowe [on-line]. Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska. [dostęp 2020-10-09].