Klecewo (powiat kwidzyński)

Zobacz też: Klecewo (powiat sztumski).

Klecewo

osada
Pałac w Klecewie od jez. Kucki
Państwo	Polska
Województwo	pomorskie
Powiat	kwidzyński
Gmina	Gardeja
Sołectwo	Jaromierz
Liczba ludności (2022)	157[2]
Strefa numeracyjna	55
Kod pocztowy	82-520[3]
Tablice rejestracyjne	GKW
SIMC	0149995
Położenie na mapie gminy Gardeja Klecewo
Położenie na mapie Polski Klecewo
Położenie na mapie województwa pomorskiego Klecewo
Położenie na mapie powiatu kwidzyńskiego Klecewo
53°38′08″N 19°06′37″E/53,635556 19,110278[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Klecewo (niem Klötzen^[4]) – osada w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie kwidzyńskim, w gminie Gardeja i nad jeziorem Kucki. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego.

Według rejestru zabytków NID^[5] na listę zabytków wpisane są:

• zespół pałacowy z drugiej poł. XIX w.:
  • Pałac w Klecewie^[6]
  • wozownia, obecnie warsztat^[7]
  • stajnia, obecnie spichrz^[8]
  • rządcówka^[9]
• drewniany dom nr 3^[10]
• kuźnia, potem dom mieszkalny z pierwszej ćwierci XIX w.^[11]

Zespół parkowo-pałacowy znajduje się nad jeziorem Kucki (Klecewskim). Pałac jest budynkiem piętrowym wybudowanym w latach 1870-1872 w stylu renesansu francuskiego, prostokątną bryłę dzielą narożne ryzality z werandami i owalne wieże. Elewacje są ozdobione misternymi gzymsami i rzeźbionymi kartuszami. W parku XVIII-wieczne zabudowania folwarczne, wyróżnia się potężny spichlerz z sygnaturką oraz parterowy dworek rządcy^[12]. Kolejnymi właścicielami dóbr, poczynając od lat 30. XIV w., byli Stefan Cletz, Szymon z Klecewa, Engelhard, Adam z Dąbrówki (ziemia chełmińska), Kaspar, Hand Stift, Barcz Milewski oraz Jan Wierzbicki.

Poczynając od XVII w. dobra trafiają w ręce niemieckie, a ziemie okoliczne są skupywane i przejmowane przez nowych właścicieli. O skali tego przejmowania może świadczyć to, że w późniejszym okresie, bo w 1885 r., obszar majątku wynosił 806 ha, a w 1930 r. wzrósł do niemal 2490 ha.

Właścicielem dóbr był też ród Rosenberg Gruszczyńskich herbu Poraj, znany od XV w., który przybył tu z Gruszczyc na ziemi sieradzkiej. W 1809 r. Dyrektor Towarzystwa Kredytowego w Prusach Zachodnich Antoni Gruszczyński otrzymał tytuł baronowski z przydomkiem Rosenberg, od tego czasu ród używał już tego miana. Z rodu tego miał się wywodzić Alfred Rosenberg urodzony w Rewlu (obecnie Tallinn) minister III Rzeszy, jako zbrodniarz wojenny stracony w Norymberdze. Ostatni znany spadkobierca zespołu parkowego i pałacu w Klecewie to prawnuk Tytus L Rosenberg.

Klecewo było dwukrotnie areną walk: w 1459 r. między Polakami i Krzyżakami i na początku 1945 r. pomiędzy Armią Czerwoną a Wehrmachtem. Pod polską administrację miejscowość trafiła latem 1945 r.

Po 1945 r. w Klecewie założono PGR, w latach 1974-1991 podlegał Zakładowi Rolnemu w Trumiejach.

W pałacu mieściła się szkoła, a po wojnie najpierw biura PGR-u, później ośrodek wczasowy. Budowla w złym stanie przeszła w ręce prywatne.

Na granicy parku znajduje się dawny cmentarz dworski z grobowcem rodzinnym. W grobowcu ma być pochowana córka właściciela z Rosenbergów – Alfreda^[13]. Wiążą się z tym dwa podania, jedno, że utonęła jako 10-letnia dziewczynka w jeziorze podczas kąpieli, druga, że kiedy zaszła w ciążę, a ojciec nie zgodził się na ślub z ukochanym, popełniła samobójstwo. Po przeciwnej stronie jeziora stoi posąg zbrojnej kobiety z tarczą, na której jest wizerunek mitologicznej Meduzy. Posąg ten miał powstać dla uczczenia nieszczęsnej Alfredy. Według legendy nad jeziorem ma straszyć jej duch.

Poprzednią nazwę Klötzen^[14] zamieniono na obecną w 1946 r. W przeszłości występowały też inne określenia: Clecz bona Dumele, Cleczin, Cletz, Kleczewo, Kletz, Kletzen, Kloetzen, Klötzen. W XIX w. powstała tu jednoklasowa szkoła ewangelicka, która działała do 1945 r.

• 1289 – Clecz bona Dumele
• 1334 – Cleczin
• 1427 – Cletz
• 1568 – Kletzen
• 1569 – Klötzen
• 1790 – Kloetzen
• 1883 – Kleczewo
• 1945 – Klötzen
• 1951 – Klecewo
• inne spotykane formy: Kletz

• Klecewo - kwidzynopedia.pl
• Klecewo. elblag.2lo.elblag.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-04-18)].
• Wirtualen Muzeum Gminy Gardeja. zs.gardeja.ckj.edu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-25)].