Koliber czarnogłowy
| Trochilus polytmus[1] | |
| Linnaeus, 1758 | |
 samiec | |
_female.jpg) samica | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Plemię | |
| Rodzaj | |
| Gatunek | koliber czarnogłowy |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |
 | |
| Zasięg występowania | |
 | |
Koliber czarnogłowy (Trochilus polytmus) – gatunek małego ptaka z rodziny kolibrowatych (Trochilidae). Występuje jedynie na Jamajce, gdzie jest uważany za jeden z symboli tego kraju[3].
- Systematyka
- Gatunek monotypowy. Dawniej za podgatunek T. polytmus uznawany był opisany w 1901 roku koliber czarnodzioby (Trochilus scitulus), zamieszkujący wschodnią Jamajkę; jest on obecnie klasyfikowany jako odrębny gatunek[4][5][6]. Sporadycznie dochodzi między nimi do hybrydyzacji na zachodzie Gór John Crow[5].
- Występowanie
- Jamajka (poza skrajnie wschodnią częścią).
- Morfologia
- Długość ciała do 8 cm, długość ogona u samców ok. 17 cm. Osiąga masę ciała do 5 g. Dziób długi i szpiczasty. Dzięki niemu koliber z łatwością dostaje się do głębokich kielichów kwiatów. Samiec – łatwo go poznać po długich piórach ogonowych i błyszczącym zielonym upierzeniu. Dziób czerwony z czarnym koniuszkiem. Samica jest mniejsza od samca i na spodzie ciała jest biała. Pióra ogonowe ma krótsze i zakończone są białymi końcówkami.
- Tryb życia
- Często odgania intruza zaciekłymi uderzeniami ostrego dzioba. Najaktywniejszy staje się o zmroku, kiedy stara się zdobyć dużo pokarmu na noc. Potrafi oszczędzać energię, spowalniając istotne funkcje życiowe do minimum. Popada w stan odrętwienia. Gniazda zakłada najczęściej przed i po porze deszczowej (październik, maj). Składa 2 jaja.
- Status
- Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje kolibra czarnogłowego za gatunek najmniejszej troski (LC – least concern) nieprzerwanie od 2000 roku[2]. Populacje tego kolibra są dość stabilne i nie przeszkadza im nawet wyrąb lasów na wyspie. Temu gatunkowi bardziej odpowiadają otwarte tereny.
- Ciekawostki
- Koliber czarnogłowy porusza skrzydłami z dużą prędkością. Macha nimi 22–78 razy na sekundę.
- Podczas lotu samce wydają brzęczący dźwięk. Wywołuje go prąd powietrza, który przelatuje przez wewnętrzne skraje piór ogonowych.
- Na Jamajce ptak jest nazywany doctor bird (pol. ptak-doktor), bo jego dwa pióra ogonowe kojarzyły się mieszkańcom ze staromodnym frakiem, jaki nosili niegdyś lekarze.
- Ian Fleming opisał kolibra czarnogłowego (nazywając go „doktorek”) w Tylko dla twoich oczu, jednej z części przygód Jamesa Bonda: „Ciało ma tak oślepiająco szmaragdowozielone, że gdy słońce pada na jego pierś, to czyni zeń najbardziej zieloną rzecz w przyrodzie”[7].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Trochilus polytmus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Trochilus polytmus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ National symbols of Jamaica. [dostęp 2012-01-01]. (ang.).
- ↑ Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Trochilini Vigors, 1825 (wersja: 2020-07-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-08-22].
- ↑ a b Red-billed Streamertail (Trochilus polytmus). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-16)]. (ang.).
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Hummingbirds. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-08-22]. (ang.).
- ↑ Ian Flaming, For Your Eyes Only, Pan Books Ltd., Londyn, 1960
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Encyklopedia zwierząt od A do Z. Warszawa 1999, ISBN 83-908277-3-5
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).