Lista okrętów uczestniczących w bitwie jutlandzkiej

Bitwa jutlandzka (w historiografii niemieckiej zwana bitwą na Skagerraku), stoczona w dniach 31 maja i 1 czerwca 1916 roku na Morzu Północnym w pobliżu Półwyspu Jutlandzkiego i Skagerraku, była największą bitwą morską I wojny światowej. Brytyjska Royal Navy i niemiecka Kaiserliche Marine zaangażowały w niej łącznie 250 okrętów różnych klas. Niniejsza lista przedstawia pełny Ordre de Bataille obu flot w dniu 31 maja 1916 roku, dowódców poszczególnych okrętów i związków taktycznych. Pancerniki i krążowniki liniowe wymienione są w kolejności według miejsca, zajętego w szyku po jego rozwinięciu w linię bojową.

Royal Navy

[edytuj | edytuj kod]
Pancerniki Grand Fleet w szyku liniowym

Grand Fleet – brytyjska flota liniowa – liczyła 151 okrętów i podzielona była na dwa ugrupowania: Flotę Pancerników (Battle Fleet) dowodzoną przez admirała Johna Jellicoe i Flotę Krążowników Liniowych (Battle Cruiser Fleet) wiceadmirała Davida Beatty'ego. W skład Battle Fleet wchodziło 24 drednoty, trzy krążowniki liniowe, osiem krążowników pancernych, 12 krążowników lekkich, 51 niszczycieli i liderów oraz stawiacz min. Battle Cruiser Fleet miała w składzie sześć krążowników liniowych, cztery drednoty, 14 krążowników lekkich, 27 niszczycieli i liderów oraz transportowiec wodnosamolotów[1]. Okręty brytyjskie miały łącznie 344 działa kalibru od 305 do 381 mm oraz 457 wyrzutni torped[2].

Spośród nowoczesnych drednotów i krążowników liniowych, będących w maju 1916 roku w służbie Royal Navy, w bitwie jutlandzkiej nie wzięły udziału jedynie "Royal Sovereign", który nie osiągnął jeszcze gotowości bojowej oraz przebywające w stoczniach "Queen Elizabeth", "Emperor of India", "Dreadnought" i "Australia"[3].

Grand Fleet

dowódca floty admirał John Jellicoe
szef sztabu wiceadmirał Charles Madden
członkowie sztabu: komodor I klasy Lionel Halsey, komandor Oliver E. Leggett, komandorzy porucznicy Matthew Robert Best, Charles Forbes, Alexander R. Wadham Woods, Richard L. Nicholson

2. Eskadra Pancerników (2nd Battle Squadron), wiceadmirał Martyn Jerram

1. dywizjon
2. dywizjon, kontradmirał Arthur Leveson
4. Flotylla Niszczycieli (przydzielona jako eskorta)
1. półflotylla
2. półflotylla
3. dywizjon
  • "Broke" (lider), komandor porucznik Walter L. Allen
  • "Porpoise", komandor porucznik Hugh Davenport Colville
  • "Unity", komandor podporucznik Arthur M. Lecky
4. dywizjon

4. Eskadra Pancerników, wiceadmirał Doveton Sturdee

jednostki w dyspozycji dowódcy floty:
  • "Active" (krążownik lekki), komandor Percy Withers
  • "Abdiel" (niszczyciel-stawiacz min), komandor porucznik Berwick Curtis
  • "Oak" (niszczyciel, służący jako tender okrętu flagowego), komandor podporucznik Douglas Faviell
3. dywizjon, kontradmirał Alexander Ludovic Duff
4. dywizjon
11. Flotylla Niszczycieli (przydzielona jako eskorta)
1. półflotylla
1. dywizjon
2. dywizjon
  • "Mystic", komandor porucznik Claude F. Allsup
  • "Mons", komandor podporucznik Robert Makin
  • "Mandate", komandor podporucznik Edward McConnell Wyndham Lawrie
  • "Michael", komandor podporucznik Claude L. Bate
2. półflotylla
3. dywizjon
  • "Marne", komandor podporucznik George Bibby Hartford
  • "Milbrooke", kapitan Charles G. Naylor
  • "Manners", komandor podporucznik Gerald C. Harrison
4. dywizjon
  • "Moon", komandor porucznik William D. Irvin
  • "Mounsey", komandor podporucznik Ralph Vincent Eyre
  • "Morning Star", komandor podporucznik Hugh Fletcher

1. Eskadra Pancerników, wiceadmirał Cecil Burney

6. dywizjon
5. dywizjon, kontradmirał Ernest Gaunt(inne języki)
12. Flotylla Niszczycieli (przydzielona jako eskorta)
1. półflotylla
1. dywizjon
2. dywizjon
2. półflotylla

1. Eskadra Krążowników (1st Cruiser Squadron), kontradmirał Robert Keith Arbuthnot

2. Eskadra Krążowników, kontradmirał Herbert Leopold Heath

niszczyciele eskorty detaszowane z 4. Flotylli Niszczycieli

4. Eskadra Krążowników Lekkich (4th Light Cruiser Squadron)

3. Eskadra Krążowników Liniowych (3rd Battle Cruiser Squadron), kontradmirał Horace Hood (przydzielona tymczasowo do Grand Fleet w miejsce 5. Eskadry Pancerników)

krążowniki lekkie:
niszczyciele detaszowane z 4. Flotylli:

Battle Cruiser Fleet

dowódca floty wiceadmirał David Beatty
szef sztabu komandor Rudolph Bentick
oficer flagowy komandor porucznik Reginald Plunkett-Ernle-Erle-Drax

1. Eskadra Krążowników Liniowych (1st Battle Cruiser Squadron), kontradmirał Osmond de Beauvoir Brock

13. Flotylla Niszczycieli (przydzielona jako eskorta)
  • "Champion" (krążownik lekki), komandor James U. Farie, dowódca flotylli
1. dywizjon
2. dywizjon
3. dywizjon

2. Eskadra Krążowników Liniowych, kontradmirał William Christopher Pakenham

niszczyciele 9. i 10. Flotylli Harwich Force, przydzielone jako eskorta:
1. dywizjon
2. dywizjon
  • "Moorsom", komandor porucznik John Coombe Hodgson
  • "Laurel", kapitan Henry Stanistreet
  • "Morris", komandor podporucznik Edward S. Graham

1. Eskadra Krążowników Lekkich

2. Eskadra Krążowników Lekkich

3. Eskadra Krążowników Lekkich, kontradmirał Trevylyan D. W. Napier

5. Eskadra Pancerników (przydzielona czasowo ze składu Grand Fleet), kontradmirał Hugh Evan-Thomas

1. Flotylla Niszczycieli (część składu przydzielona czasowo ze składy Grand Fleet)
  • "Fearless" (krążownik lekki), komandor Charles Donnison Roper, dowódca flotylli
  • "Defender", komandor podporucznik Laurence R. Palmer
1. dywizjon
2. dywizjon
  • "Badger", komandor porucznik Charles Albert Fremantle
  • "Lizard", komandor podporucznik Edward Brooke
  • "Goshawk", komandor porucznik Dashwood Fowler Moir
  • "Lapwing", komandor podporucznik Alexander Hugh Gye

transportowiec wodnosamolotów, przydzielony do Floty Krążowników Liniowych

  • "Engadine", komandor podporucznik Charles G. Robinson
niszczyciele eskorty, detaszowane z 13. Flotylli:

Kaiserliche Marine

[edytuj | edytuj kod]
"Friedrich der Große", okręt flagowy admirała Scheera

Niemiecka flota liniowa – Hochseeflotte – liczyła 99 okrętów. Siły główne pod bezpośrednim dowództwem wiceadmirała Reinharda Scheera składały się z 16 drednotów i sześciu przeddrednotów, sześciu krążowników lekkich i 31 niszczycieli (w nomenklaturze niemieckiej klasyfikowanych jako duże torpedowce). W skład sił rozpoznawczych wiceadmirała Franza Hippera wchodziło pięć krążowników liniowych, pięć krążowników lekkich oraz 30 niszczycieli[4]. Okręty posiadały łącznie 244 działa kalibru od 280 do 305 mm oraz 469 wyrzutni torpedowych[2].

Spośród drednotów Kaiserliche Marine nie uczestniczyły w bitwie jutlandzkiej dwa: "König Albert" pozostający w stoczni w związku z problemami układu napędowego oraz najnowszy "Bayern", wcielony w marcu i wciąż odbywający próby i ćwiczenia na Bałtyku[3].

Hochseeflotte

dowódca floty wiceadmirał Reinhard Scheer
szef sztabu komandor Adolf von Trotha
szef wydziału operacyjnego komandor Magnus von Levetzow

3. Eskadra Pancerników, kontradmirał Paul Behncke

5. dywizjon
6. dywizjon, kontradmirał Hermann Nordmann

1. Eskadra Pancerników, wiceadmirał Eberhardt Schmidt

1. dywizjon
2. dywizjon, kontradmirał Walter Engelhardt

2. Eskadra Pancerników, kontradmirał Franz Mauve

3. dywizjon
4. dywizjon, kontradmirał Gottfried Freiherr von Dalwigk zu Lichtenfels(inne języki)

4. Grupa Rozpoznawcza (IV. Aufklärungsgruppe), komodor Ludwig von Reuter

  • "Stettin", komandor porucznik Friedrich Rebensburg, okręt flagowy dowódcy grupy
  • "München", komandor podporucznik Oscar Böcker
  • "Frauenlob", komandor porucznik Georg Hoffman
  • "Stuttgart", komandor porucznik Max Hagedorn
  • "Hamburg", komandor podporucznik Gerhard von Gaudecker, okręt flagowy dowódcy okrętów podwodnych, komandora Hermanna Bauera

Niszczyciele (Große Torpedoboote):

1. Flotylla
1. półflotylla, komandor porucznik Conrad Albrecht
  • G 39, porucznik Franz-Ferdinand von Loefen, okręt flagowy dowódcy półflotylli
  • S 32, kapitan Hermann Froelich
  • G 38, kapitan Hermann Metger
  • G 40, kapitan Richard Beitzen
3. Flotylla, komandor podporucznik Wilhelm Hollmann
  • S 53, kapitan Friedrich Götting, okręt flagowy dowódcy flotylli
4. półflotylla
5. półflotylla, kapitan Theophil Gautier
  • V 71, porucznik Friedrich Ulrich, okręt flagowy dowódcy półflotylli
  • V 73, kapitan Martin Delbrück
  • G 88, kapitan Hans Scabell
5. Flotylla, komandor podporucznik Oskar Heinekke
  • G 11, kapitan Adolf Müller, okręt flagowy dowódcy flotylli
9. półflotylla
  • V 2, kapitan Gerhard Hoefer, dowódca półflotylli
  • V 1, porucznik Hans Röthig
  • V 3, kapitan Manfred von Killinger
  • V 4, kapitan Armin Barop
  • V 6, porucznik Hans Behrendt
10. półflotylla, kapitan Friedrich Klein
  • G 8, porucznik Ernst Rodenberg, okręt flagowy dowódcy półflotylli
  • V 5, porucznik Paul Tils
  • G 7, kapitan Johannes Weinecke
  • G 9, kapitan Hans Anschütz
  • G 10, porucznik Waldemar Haumann
7. Flotylla, komandor podporucznik Gottlieb von Koch
  • S 24, kapitan Max Fink, okręt flagowy dowódcy flotylli
13. półflotylla, kapitan Georg von Zitzewitz
  • S 15, porucznik Christian Schmidt, okręt flagowy dowódcy półflotylli
  • S 16, kapitan Walter Loeffler
  • S 17, kapitan Hans-Joachim von Puttkammer
  • S 18, kapitan Bruno Haushalter
  • S 20, kapitan Albert Benecke
14. półflotylla, kapitan Hermann Cordes
  • S 19, porucznik Georg Reimer, okręt flagowy dowódcy półflotylli
  • S 23, kapitan Arthur von Killinger
  • V 186, kapitan Wedig Freiherr von Keyserlingk
  • V 189, porucznik Wilhelm Keil

Siły Rozpoznawcze
1. Grupa Rozpoznawcza

dowódca, wiceadmirał Franz von Hipper
starszy oficer sztabowy, komandor podporucznik Erich Raeder

2. Grupa Rozpoznawcza, kontradmirał Friedrich Bödicker

Niszczyciele:

  • "Regensburg" (krążownik lekki), komandor porucznik Bruno Heuberer, okręt flagowy komodora Paula Heinricha
2. Flotylla, komandor porucznik Heinrich Schuur
  • B 98, kapitan Theodor Hengstenberg, okręt flagowy dowódcy flotylli
3. półflotylla, komandor podporucznik Heinrich Boest
  • G 101, kapitan Rudolf Schulte, okręt flagowy dowódcy półflotylli
  • B 97, kapitan Leo Riedel
  • G 102, kapitan von Bärendorf
  • B 112, kapitan August Claussen
4. półflotylla, komandor podporucznik Adolf Dithmar
  • B 109, kapitan Victor Hahndorff, okręt flagowy dowódcy półflotylli
  • G 103, kapitan Fritz Spiess
  • G 104, kapitan Georg von Bartenwerffer
  • B 110, kapitan August Vollheim
  • B 111, kapitan Heinrich Schickhardt
6. Flotylla, komandor podporucznik Max Schultz
11. półflotylla, kapitan Wilhelm Rüman
  • V 44, kapitan Karl von Holleuffer, okręt flagowy dowódcy półflotylli
  • G 86, kapitan Kurt Grimm
  • G 87, kapitan Siegfried Karstens
12. półflotylla, kapitan Rudolf Lahs
  • V 69, kapitan Robert Stecher, okręt flagowy dowódcy półflotylli
  • G 37, kapitan Wolf von Trotha
  • V 45, kapitan Martin Laßmann
  • V 46, kapitan Bruno Krumhaar
  • S 50, kapitan Philipp Recke
9. Flotylla, komandor podporucznik Herbert Goehle
  • V 28, kapitan Otto Lenssen, okręt flagowy dowódcy flotylli
17. półflotylla, kapitan Hermann Ehrhardt
  • V 27, porucznik Hartmut Buddecke, okręt flagowy dowódcy półflotylli
  • V 26, kapitan Hans Köhler
  • S 36, kapitan Franz Fischer
  • S 51, kapitan Werner Dette
  • S 52, kapitan Wilhelm Ehrentraut
18. półflotylla, komandor podporucznik Werner Tillessen

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Zbigniew Flisowski: Bitwa jutlandzka 1916. s. 253–256.
  2. ↑ a b Geoffrey Bennett: Jutlandia 1916. s. 81–82.
  3. ↑ a b John Campbell: Jutland: An Analysis of the Fighting. s. 16–22.
  4. ↑ Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. s. 315.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Geoffrey Bennett, Kazimierz Szarski (tłum.): Jutlandia 1916: bitwa morska. Warszawa: 2010. ISBN 978-83-11-11693-1.
  • Александр Больных: Морские битвы Первой мировой: Схватка гигантов. Москва: 2003. ISBN 5-17-010656-4. (Aleksandr Bolnych: Morskije bitwy Pierwoj mirowoj: Schwatka gigantow. Moskwa: 2003.)
  • John Campbell: Jutland: An Analysis of the Fighting. New York: 1998. ISBN 1-55821-759-2.
  • Zbigniew Flisowski: Bitwa jutlandzka 1916. Warszawa: 1994. ISBN 83-11-08258-8.
  • Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Gdańsk: 1973.
  • Charles London: Jutland 1916: Clash of the Dreadnoughts. Botley, Oxford: 2000. ISBN 1-85532-992-1.
  • Михаил А. Петров: Ютландский бой. Москва: 1997, seria: Ретроспектива войны на море. (Michaił A. Pietrow: Jutlandskij boj. Moskwa: 1997, seria: Rietrospiektiwa wojny na morie.)
  • V. E. Tarrant: Jutland: The German Perspective. A New View of the Great Battle, 31 May, 1916. London: 2001. ISBN 0-304-35848-7.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lista_okrętów_uczestniczących_w_bitwie_jutlandzkiej&oldid=75046500”