Magnituda
Magnituda (łac. magnitudo "wielkość" od magnus[1], ang. moment magnitude scale (skrót MMS; MW lub M)) – liczbowa miara wielkości trzęsienia ziemi, oparta na wielkości tzw. momentu sejsmicznego[2]. Pierwszą wersję opracował w 1935 r. Ch.F. Richter do sklasyfikowania lokalnych wstrząsów kalifornijskich[3]. Opracowana przez niego „skala magnitud” została później nazwana skalą Richtera.
Obliczanie magnitudy
[edytuj | edytuj kod]Według oryginalnej skali Richtera magnituda jest definiowana jako logarytm dziesiętny maksymalnej amplitudy znormalizowanego zapisu fali sejsmicznej, przez sejsmograf Wooda-Andersona, w odległości 100 km od epicentrum. Opracowany przez Richtera sposób obliczania magnitudy umożliwia porównywanie wstrząsów sejsmicznych w różnych miejscach kuli ziemskiej[4].
W 1978 r. japoński geofizyk, Hirō Kanamori, zmodyfikował sposób obliczania magnitudy, opracowany przez Richtera tak, aby nadawała się ona do określania energii najsilniejszych wstrząsów i nie była zależna od przestarzałego sejsmografu[2][5].
Obecnie magnituda obliczana jest na podstawie wartości tzw. momentu sejsmicznego, lecz w przedziale mierzonym przez skalę Richtera (do ok. 7) jest z nią porównywalna.
Magnitudę oblicza się według wzorów na podstawie danych uzyskanych z zapisu wstrząsu, takich jak: amplituda ruchu gruntu, okres fali, odległość epicentralna oraz głębokość ogniska. Magnitudę wyznacza się z fal podłużnych (P), poprzecznych (S) – Mb, powierzchniowych (L) – MS oraz z momentu sejsmicznego – M0. Moment sejsmiczny jest iloczynem wielkości przesunięcia, rozmiarów ogniska i sztywności (wytrzymałości) skał, w których doszło do wstrząsu[3].
Wzrost magnitudy MW o jednostkę oznacza ok. 30 razy większą energię M0. Energia fal sejsmicznych to jedynie część całkowitej energii trzęsienia ziemi. Reszta energii rozprasza się w postaci ciepła, powoduje trwałe deformacje skał[3].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Władysław Kopaliński, magnituda trzesięnia Ziemi, [w:] Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych [online], slownik-online.pl [zarchiwizowane 2013-07-02].
- ↑ a b Thomas C. Hanks, Hiroo Kanamori, A moment magnitude scale, „Journal of Geophysical Research: Solid Earth”, 84 (B5), 1979, s. 2348–2350, DOI: 10.1029/JB084iB05p02348 (ang.).
- ↑ a b c Intensywność, Magnituda, Energia, Instytut Geofizyki Polskiej Akademii Nauk, Zakład Sejsmologii i Fizyki Wnętrza Ziemi [zarchiwizowane 2014-08-26].
- ↑ Skale i skutki trzęsień ziemi. Państwowy Instytut Geologiczny. [dostęp 2022-12-28].
- ↑ Hiroo Kanamori, Quantification of Earthquakes, „Nature”, 271 (5644), 1978, s. 411–414, DOI: 10.1038/271411a0 (ang.).