Makrostruktura (leksykografia)
Makrostruktura – budowa słownika jedno-, dwu-, wielojęzycznego, w węższym ujęciu: lematyzacja[1].
Słownik składa się zwykle z trzech zasadniczych części, są to: część główna (środkowa) – lista haseł i ich opis (por. lematyzacja, mikrostruktura), część wstępna (niem. Vorspann) – zawiera często uwagi wstępne, wskazówki dla użytkowników słownika, wykaz skrótów, tabele gramatyczne, przykłady transkrypcji fonetycznej. Niektóre z tych elementów mogą znajdować się w części końcowej (niem. Nachspann)[2]. Słowniki (głównie dwujęzyczne) mogą zawierać też inne dodatkowe materiały językowe, np.: przydatne zwroty, wykaz fałszywych przyjaciół tłumacza, słownictwo gwary młodzieżowej, język mediów[3].
Elementami makrostruktury są też okienka encyklopedyczne[4]. Makrostruktura utożsamiana jest często z lematyzacją[5].
Wyróżniane są trzy typy makrostruktury (lematyzacji): 1) układ ściśle alfabetyczny (hasła uporządkowane według początkowych liter wyrazów hasłowych), 2) układ niszowo-alfabetyczny: główne hasła ułożone w porządku alfabetycznym tworzą razem z ułożonymi alfabetycznie podhasłami (wyrazami złożonymi, derywatami) jeden artykuł hasłowy, np.: (niem.) Lauf (hasło główne), Laufarbeit, Laufbahn, laufen (podhasła)…, 3) układ gniazdowo-alfabetyczny: główne hasła uporządkowane są alfabetycznie, jednak układ podhaseł może zaburzać kolejność alfabetyczną, np.: Lauf (hasło główne), laufen, Lauferei, ablaufen, verlaufen (podhasła, które tworzą gniazdo słowotwórcze)[6][7][8].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Agnieszka Frączek/Ryszard Lipczuk: Słowniki polsko–niemieckie i niemiecko–polskie. Historia i teraźniejszość. Wołczkowo: Oficyna In Plus, 2004. ISBN 83-89402-06-8, s. 17.
- ↑ Renata Nadobnik: Znaczenie słowników bilingwalnych w dydaktyce języka niemieckiego w Polsce. Gorzów: Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Gorzowie Wielkopolskim, 2010. ISBN 978-83-89682-73-4, s. 15-16.
- ↑ por. Pons Wielki słownik niemiecko-polski. Poznań: Wydawnictwo LektorKlett. ISBN 978-83-7429-384-6.
- ↑ Renata Nadobnik: Znaczenie słowników bilingwalnych w dydaktyce języka niemieckiego w Polsce. Gorzów 2010, s. 16.
- ↑ Agnieszka Frączek: Zur Geschichte der deutsch-polnischen und polnisch-deutschen Lexikographie (1772-1868). Tübingen: Max Niemeyer, 1999. ISBN 3-484-30993-8, s. 4.
- ↑ Michael Schlaefer: Lexikologie und Lexikographie. Eine Einführung am Beispiel deutscher Wörterbücher. Berlin: Erich Schmidt Verlag, 2002. ISBN 3-503-06143-6, s. 88-92.
- ↑ Agnieszka Frączek: Zur Geschichte der deutsch-polnischen und polnisch-deutschen Lexikographie (1772-1868). Tübingen: Max Niemeyer, 1999. ISBN 3-484-30993-8, s. 4-6.
- ↑ Magdalena Lisiecka-Czop, Kinderwörterbücher. Lexikografische und glottodidaktische Eigenschaften am Beispiel deutsch-polnischer und polnisch-deutscher Wörterbücher, Frankfurt a. M.: Peter Lang, 2013, s. 32-33 [dostęp 2024-03-18] (niem.).