Metale

Ten artykuł dotyczy chemii. Zobacz też: inne znaczenia słowa „metal”.

Metale (gr. μέταλλον 'kopalnia, szyb, kamieniołom, metal') – pierwiastki chemiczne charakteryzujące się obecnością w sieci krystalicznej elektronów swobodnych (niezwiązanych). W przeważającej większości wykazują one następujące własności^[1]:

• tworzenie połyskliwej, gładkiej powierzchni w stanie stałym (bardziej reaktywne metale tworzą na powierzchni grubą warstwę tlenków),
• ciągliwość i kowalność,
• dobre przewodnictwo cieplne,
• bardzo dobre przewodnictwo elektryczne (za przewodnictwo odpowiedzialne są elektrony, e⁻, które poruszają się w sieci krystalicznej między jonami dodatnimi. Jest to typ wiązania metalicznego),
• skłonność do tworzenia związków chemicznych o właściwościach raczej zasadowych i nukleofilowych niż kwasowych i elektrofilowych,
• stały stan skupienia w temperaturze pokojowej (wyjątkiem jest rtęć) i z reguły dość wysoka temperatura topnienia,
• bezwonność.

Pierwiastki metaliczne występują w przyrodzie przeważnie w postaci rud, a jedynie niektóre - jako pierwiastki rodzime. Rudy są przerabiane na czyste metale na drodze różnych procesów metalurgicznych. Z powodu swoich bardzo dobrych własności mechanicznych metale są powszechnie wykorzystywane do produkcji maszyn, urządzeń i wielu innych wyrobów, a także jako materiały konstrukcyjne w budownictwie.

Większość pierwiastków w układzie okresowym to właśnie metale. Ze względu na własności i miejsce w układzie okresowym tradycyjnie rozróżnia się:

• metale ziem alkalicznych
• metale alkaliczne
• metale przejściowe
• metale ziem rzadkich.

• metale szlachetne
• niemetale
• półmetale
• Metale w astronomii