Metoda Korotkowa

Metoda Korotkowa – nieinwazyjna metoda pomiaru ciśnienia tętniczego jest modyfikacją metody Riva-Rocciego wprowadzoną przez Korotkowa, polegająca na tym, że ocenę przepływu krwi metodą palpacyjną zastępuje się metodą osłuchową na zasadzie osłuchiwania tonów pojawiających się w uciśniętej z zewnątrz przez mankiet tętnicy ramiennej lub tętnicy promieniowej, a później tonów znikających, w miarę zmniejszania tego ucisku podczas obniżania ciśnie­nia w mankiecie^[1].

W czasie osłuchiwania tętnicy Korotkow wyodrębnił 5 faz^[1]:

• I - pojawienie się pierwszych tonów o charakterze stuków - ciśnienie skur­czowe;
• II - tony ciche, bardziej stłumione;
• III - ponowny wzrost głośności tonów;
• IV - nagłe ściszenie tonów - rzadko ciśnienie rozkurczowe;
• V - zniknięcie tonów - ciśnienie rozkurczowe.

1. znalezienie tętna na tętnicy promieniowej;
2. pompowanie sfigmomanometru do momentu, aż tętno przestanie być wyczuwalne;
3. podniesienie ciśnienia w sfigmomanometrze o 20 mm Hg;
4. powolne upuszczanie powietrza z mankietu sfigmomanometru w tempie 2 mm Hg/s;
5. wysłuchiwanie pojawiających się odgłosów za pomocą stetoskopu w okolicy dołu łokciowego;
6. zanotowanie (zapamiętanie) wartości, przy jakiej pojawia się stukot (słyszalność akcji serca; tzw. I faza Korotkowa) – wartość ciśnienia skurczowego;
7. zanotowanie (zapamiętanie) wartości, przy jakiej znika stukot (tzw. V faza Korotkowa) – wartość ciśnienia rozkurczowego;
8. wypuszczenie powietrza ze sfigmomanometru;
9. zanotowanie wyników pomiaru.

Podczas zwiększania ciśnienia w sfigmomanometrze założonym na ramieniu dochodzi do zamknięcia światła tętnicy ramiennej i zatrzymania przepływu krwi (tętno przestaje być wyczuwalne i nie słyszymy fali tętna). Podczas wypuszczania powietrza ze sfigmomanometru, w szczytowym momencie wyrzutu serca (szczytowe ciśnienie), dochodzi do krótkotrwałego otwarcia tętnicy i przepływu krwi (pierwszy stuk), podczas zmniejszania ciśnienia dochodzi do coraz mniejszego zamykania światła tętnicy, a przez stetoskop słyszalne jest kilka faz tonów i szmerów, aż ciśnienie na sfigmomanometrze jest niższe od krytycznego ciśnienia zamknięcia i wówczas z powrotem przepływu laminarnego krwi przestają być słyszalne stuki (szmery) w stetoskopie. Odczytane w ten sposób wartości stanowią ciśnienie skurczowe oraz rozkurczowe^[2].

Pomiar ciśnienia nie może odbywać się dłużej niż 3 minuty, gdyż mógłby prowadzić do niedotlenienia tkanek ręki.

Według aktualnych zaleceń ESH-ESC (Europejskie Towarzystwo Nadciśnienia Tętniczego - Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne) dotyczących leczenia nadciśnienia tętniczego, w pomiarze ciśnienia należy stosować metodę osłuchową Korotkowa. W ciężkim stanie, jak stan przedrzucawkowy, aparaty do automatycznego pomiaru okazują się niewiarygodne i wykazują tendencję do zaniżania ciśnienia. Średnie różnice w porównaniu z manometrem rtęciowym wynoszą aż 15 i 25 mmHg (odpowiednio dla ciśnienia skurczowego i rozkurczowego)^[3].

U osób z tzw. hiperkinetycznym krążeniem (np. dzieci, osoby młode, chorzy z nadczynnością tarczycy, niedokrwistością, spor­towcy, kobiety w ciąży), u których tony są sły­szalne aż do ciśnienia 0 mmHg, za wartość ciśnienia rozkurczowego przyjmuje się fazę IV Korotkowa^[1].