Michał Chanenko

Michał Chanenko
	; Herb Michała Chanenki
Data urodzenia	1620
Data śmierci	1680
Rodzice	Stefan Chanenko;
Wojny i bitwy	wojna polsko-turecka 1672-1676
Administracja	hetman zaporoski

Michał Chanenko (ukr. Михайло Ханенко ur. ok. 1620, zm. 1680) – kozacki hetman prawobrzeżny w latach 1669–1672.

Życiorys

Pochodził z książęcego rodu tatarskiego, Chanenko syn, potomek chana^[1]. Był synem zaporoskiego kozaka Stefana Chanenko i według legendy, uwolnioniej z niewoli córki polskiego starosty^[2]. Od 1658 roku był pułkownikiem humańskim. Uczestniczył w wyborze Iwana Wyhowskiego na hetmana. W czasie podpisywania "ugody cudnowskiej" w 1660 roku zwolennik polityki propolskiej; starał się o ponowne podporządkowanie Ukrainy Koronie.

W 1661 roku został nobilitowany. W 1670 roku w czasie podpisywania ugody ostrogskiej mianowany przez króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego hetmanem kozackim prawobrzeżnej Ukrainy.

W czasie wojny polsko-tureckiej, w lipcu 1672 roku, wspierany przez Karola Łużeckiego, kasztelana podlaskiego, w bitwie pod Czetwerynówką pokonał kozaków Piotra Doroszenki.

W 1672 roku z nienawiści prywatnej zabił pułkownika królewskiego Piwo-Zapolskiego. Jednak już 18 sierpnia 1672 roku pod Batohem jego wojska zostały rozbite przez Doroszenkę.

W 1674 roku przekazał insygnia hetmańskie Iwanowi Samojłowiczowi^[3] i został obywatelem Ukrainy carskiej.

Ciekawostka

Pod nazwiskiem "Haneńko" jest wzmiankowany w Panu Wołodyjowskim Henryka Sienkiewicza - w 1672 roku w walce z Doroszenką wspomagał go powieściowy pan Motowidło ze swoimi semenami.

Przypisy

↑ Miron Korduba: Chanenko Michał. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 3: Brożek Jan – Chwalczewski Franciszek. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1937, s. 261. Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ISBN 83-04-03291-0
↑ Słownik encyklopedyczny Brockhausa i Efrona
↑ Muzeum Pałac w Wilanowie, Indeks osób, Chanenko Michał

Bibliografia

Zawistowski W., Kto był kim w "Trylogii" Henryka Sienkiewicza?, Gdańsk 1999, s. 97.
Н.Костомаров: Руина. Petersburg: 1882. (ros.).

Literatura dodatkowa

Miron Korduba: Chanenko Michał. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 3: Brożek Jan – Chwalczewski Franciszek. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1937, s. 261–262. Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ISBN 83-04-03291-0

[1] Miron Korduba: Chanenko Michał. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 3: Brożek Jan – Chwalczewski Franciszek. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1937, s. 261. Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ISBN 83-04-03291-0

[autonazwa1-2] Słownik encyklopedyczny Brockhausa i Efrona

[3] Muzeum Pałac w Wilanowie, Indeks osób, Chanenko Michał

[1]

[2]

[3]

Hetmani kozaków zaporoskich Rzeczpospolita Obojga Narodów	Semen Skałozub (1599) Samuel Koszka (1574-1575, 1600-1602) Iwan Kuszkowicz (1602-1603) Piotr Konaszewicz-Sahajdaczny Jakub Nerodowicz Borodawka Oliwier Holub (1622-1623) Michał Doroszenko (1623-1625, 1625-1628) Marek Żmajło (1625) Iwan Sulima (1628-1629, 1630-1635) Hryćko Czarny (1624, 1628, 1629-1630) Lew Iwanowicz (1629) Taras Fedorowicz (1630) Timofiej Orendarenko (1630-1631, 1632-1633) Semen Perewiaska (1632) Iwan Petrażycki-Kulaha (1631-1632) Andrij Didenko (1632-1633) Dorofij Doroszenko (1633) Wasyl Tomilenko (1636-1637) Sawa Konowicz (1637) Paweł Pawluk (1636-1637) Jakub Ostrzanin (1638) Dymitr Hunia (1638) Kacper Piwtora-Korzucha (1639-1642) Maksym Hulak (1642-1646)
Hetmani Ukrainy	Bohdan Chmielnicki (1648-1657) Iwan Wyhowski (1657-1659) Iwan Bezpały (1658-1659, nakaźny) Jerzy Chmielnicki (1657, 1659-1660)
Hetmani Ukrainy prawobrzeżnej Rzeczpospolita Polska Obojga Narodów	Jerzy Chmielnicki (1660-1663) Paweł Tetera (1663-1665) Stepan Opara (1665) Piotr Doroszenko (1665-1676) Grzegorz Doroszenko (1668, nakaźny) Michał Chanenko (1669-1674) Andrzej Doroszenko (1672, 1674, nakaźny) Ostap Hohol (1675-1679, nakaźny) Stefan Kunicki (1683-1684) Andrzej Mohyła (1684-1689) Grzegorz Gryszko (1689-1692) Samuel Samuś (1692-1704)
Hetmani Ukrainy prawobrzeżnej Pod zwierzchnictwem Imperium Osmańskiego	Piotr Doroszenko (1669-1676) Jerzy Chmielnicki (1678-1681) Jerzy Duca (1681-1684) Teodor Sulimenko (1684-1685) Jakub Samczenko (1685) Stefan Łożyński (1685-1695) Iwan Bogaty (1696-1698) Piotr Iwanenko (1698-1702, 1702-1704) Samuel Samuś (1702-1704) Filip Orlik (1710-1742)
Hetmani Ukrainy lewobrzeżnej Imperium Rosyjskie	Jakym Somko (1660-1663, nakaźny) Iwan Brzuchowiecki (1663-1668) Danyło Jermolenko (1665, nakaźny) Piotr Doroszenko (1668-1669) Damian Mnohohriszny (1669-1672) Iwan Samojłowicz (1672-1687) Iwan Mazepa (1687-1709) Wasyl Dunin-Borkowski (1702, nakaźny) Iwan Skoropadski (1708-1722) Pawło Połubotok (1722-1724, nakaźny) Danyło Apostoł (1727-1734) Kiriłł Razumowski (1750-1764)